17 stycznia 2023 r. odbyła się w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie promocja publikacji „Instrukcje różnych urzędów zakonnych. XVII-wieczna instrukcja organizacji klasztoru karmelitanek bosych”. Wydawnictwo źródłowe opracowała dr hab. Halina Dudała, profesor Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie. W trakcie promocji opowiedziała o przedstawianym źródle, o jego wyjątkowości, nieco o zawartości, która pokazuje, jak było zorganizowane życie w klasztorze karmelitanek bosych w XVII wieku. Prowadzący spotkanie, dr Hubert Wajs, dyrektor AGAD, porównał te instrukcje do dziurki od klucza, przez którą można zajrzeć do świata zamkniętego za klauzurą. A klucze pełniły i pełnią nadal ważną funkcję – zgodnie z konstytucjami oraz instrukcjami zakonnymi najważniejsze dokumenty miały być przechowywane w skrzyni zamykanej na trzy klucze. I nadal są tam przechowywane. Ciągłość zasad i zwyczajów godna podziwu.
Dr hab. Halina Dudała
W wypowiedzi H. Dudały znalazły się też informacje o procesie poprzedzającym wydanie publikacji. Na niektóre warto zwrócić uwagę. Otóż, książeczka zawierająca owe instrukcje przechowywana była w zbiorze rękopisów bibliotecznych, dlatego nie została znaleziona w trakcie poprzednich kwerend archiwalnych. Możliwe stało się to w trakcie systematycznego przeglądu zbiorów karmelitanek bosych, czynionego pod kątem ich zabezpieczenia w ramach jednego z projektów finansowanych ze środków Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych, przyznanych w wyniku konkursu Wspieranie Działań Archiwalnych. Zadania realizowane w ramach tego konkursu mają więc nieraz ciąg dalszy, o charakterze naukowym. Przykładem tego jest najnowsza publikacja, a wcześniej specjalistyczne badania prowadzone przez konserwatorów dzieł sztuki. Obecnie też takie trwają, ale za wcześnie na przewidywanie ich efektów. Historyków i archiwistów H. Dudała przekonywała o wartości badań nad rzadkimi dokumentami, jakie kryją archiwa klasztorów żeńskich oraz nad postaciami mniszek epoki nowożytnej, kobiet z wyższych sfer, niejednokrotnie bardzo wybitnych osobowości.
Ramy wtorkowej uroczystości stanowił koncert muzyki barokowej. Anna Sikorzak-Olek wykonała na harfie dziesięć utworów, nie zawsze oryginalnie skomponowanych dla tego instrumentu. Zapowiadając utwory, Artystka wprowadzała w niuanse muzyczne słuchaczy, którzy na co dzień mają do czynienia najczęściej z dokumentem pisanym. Koncert nie tylko koił serca, ale był też źródłem wiedzy.
Koncert Anny Sikorzak-Olek
Patrz także: Historia, która łączy
Tekst: Anna Laszuk (NDAP)
Foto: Magdalena Morawska (AGAD)