Regionalne Archiwum Państwowe w Pradze (Státní oblastní archiv v Praze) przygotowało przedświąteczną niespodziankę wizualną, szczególnie dla miłośników starej fotografii, ale praktycznie dla wszystkich, którzy chcieliby się przenieść w „zaczarowany czas dzieciństwa”. Jest nią internetowa wystawa, kolejna z cyklu wystaw fotografii historycznej, zatytułowanej tym razem „Dziecięcy świat w fotografii” (Dětský svět ve fotografii). Prezentuje ona spojrzenie na świat dzieci drugiej połowy XIX i pierwszej połowy XX wieku.
Zgromadzono i pokazano publiczności kopie cyfrowe kilkudziesięciu zdjęć rodzinnych, wykonanych w domowym zaciszu, w przestrzeni publicznej, częściej w specjalistycznym atelier, ukazujących dzieci, ich zabawki, przeznaczone dla najmłodszych artykuły codziennego użytku, sytuacje z życia codziennego, różne uroczystości oraz święta.
Dzieci ukazane na zdjęciach pochodziły na ogół z rodzin zamożnych, szlacheckich. Nie znały biedy, nie musiały pracować, jak wielu ich ówczesnych rówieśników. Wręcz przeciwnie, miały zapewnioną edukację, choć ta nauka trwała często od rana do wieczora. Miały też jednak czas na odpoczynek i zabawę.
Zwiedzenie tej wirtualnej ekspozycji zajmuje ok. 14 minut. Poruszanie się zaś po niej możliwe jest według własnego planu, poprzez klikanie w odpowiednie ikony oraz kursory, jak również automatycznie, po naciśnięciu klawisza „Przeglądaj wystawę” (Projít si výstavu), gdy poszczególne jej rozdziały załadują się automatycznie.
Wystawa podzielona jest na osiem części/rozdziałów: (1) „Fotografowanie”, gdzie pokazano trudności, na jakie napotykali fotografowie oraz rodzice, pragnący uwiecznić, a więc de facto unieruchomić dziecko na czas niezbędny do naświetlenia błony fotograficznej. (2) „Życie dziecka i ceremonie”, czyli chrzciny, pierwsza komunia, ale i przedwczesne odejście. (3) „Akcesoria użytkowe”, ukazujące wózki, konne powoziki, krzesełka i bujane foteliki, wanienki oraz baseniki; (4) „Zabawki”, takie jak konie na biegunach, wózki, kręgle, narzędzia ogrodnicze, mebelki dla lalek i dzieci, przytulanki, lalki, trójkołowe rowerki, samochodziki na pedały, hulajnogi, a wszystkie wraz z ich małymi właścicielami. (5) „Zainteresowania i zabawy”, czyli dzieci grające na skrzypcach, jeżdżące na rowerkach, ale i na łyżwach, czy sankach, jak również przygotowujące się do polowanie, gdyż udział w nich chłopców był bardzo popularną rozrywką – ważnym wydarzeniem w rodzinach szlacheckich było zwłaszcza upolowanie pierwszego jelenia. (6) Ulubione „Zwierzęta”, jak kuce i koniki, pieski, czy też kanarki. (7) „Dziecięca moda”, jakże różna od dzisiejszej – małe dzieci z przełomu wieków ubierano w sukienki, niezależnie czy była to dziewczynka, czy chłopiec, ale starsze nosiły bardziej zróżnicowane stroje. Wreszcie (8) „Boże Narodzenie”, czyli najbardziej ulubiony okres dla dzieci, fotografowanych przy choinkach, z prezentami, w gronie rodziców i rodzeństwa.
Wszystkie fotografie przechowywane są w II. Oddziale praskiego Archiwum Państwowego. Pochodzą przede wszystkim ze spuścizn rodowych oraz akt majątków ziemskich. Autorem i kuratorem wystawy jest Helena Hloušková, zaś zaprezentowane reprodukcje są dziełem Jiřego Škabrady. Dla zbudowania i zamieszczenia w sieci tejże wystawy, prascy archiwiści wykorzystali specjalne narzędzie elektroniczne do prezentacji wystawy INDIHU, opracowane przez Czeską Akademię Nauk specjalnie dla instytucji pamięci.
Więcej:
Dětský svět z rodinných archivů SOA v Praze
oprac. Ivo Łaborewicz
AP Wrocław O/Jelenia Góra