Ukraińskie archiwa państwowe 2 grudnia 2022 r. zaprezentowały internetową wystawę z okazji 300. rocznicy urodzin wybitnego ukraińskiego filozofa-myśliciela, pisarza, nauczyciela, muzyka, znawcy starożytności i poligloty – Hryhorija Skoworody (ukr. Григорій Савич Сковорода).
W niezwykle trudnym dla państwa ukraińskiego czasie idea wolności osobistej, którą wyznawał Hryhorij Skoworoda, stanowiąca część kodu kulturowego Ukraińców, jest niezwykle aktualna i ważna. „Dziś walczymy o ukraińską tożsamość, nie tracąc przy tym człowieczeństwa, godności i miłości. Dlatego filozofię naszego myśliciela Hryhorija Skoworody należy bardziej niż kiedykolwiek przedstawiać opinii publicznej”. Na wystawie pokazywane są rękopisy, pierwodruki, grafiki, w szczególności wizerunki oryginałów i kopii dzieł Hryhorija Skoworody, np.zbioru wierszy „Ogród pieśni nabożnych” („СадБожественньІпесней”) wydanego w 1757 r., prozy: „Bajek charkowskich” („Басніхарковскія”) z lat 60. XVIII w., „Przyjacielskiej rozmowy o pokoju ducha” („Дружескійразговор о душевноммире”, 1773-1774), „Rozmowynazwanej alfabet, albo abecadło pokoju”” („Разговор, называемыйалфавит, илибукварьмира”, 1774), oraz inne dokumenty dotyczące drogi życiowej, twórczości i spuścizny epistolarnej filozofa, przechowywane w archiwach państwowych Ukrainy.
Trzeba podkreślić, że znajdujące się we wsi Skovorodynivka (ukr. Сковородинівка; położona 50 kilometrów na północny zachód od Charkowa) skromne Muzeum Hryhorija Skoworody zostało celowo ostrzelane i spalone w dniu 7 maja 2022 r. przez rosyjskich barbarzyńców – zbiory udało się wcześniej ewakuować, jednak budynek z XVIII-wieku, w którym w ostatnich latach swojego życia pracował i przy którym został pochowany Grygorij Skoworoda, jest już tylko ruiną.
Wystawa dostępna jest pod linkiem https://archives.gov.ua/Skovoroda/
Źródła:
gov.ua: «Світ ловив мене, та не спіймав»
Kurier galicyjski: Kultura a wojna
Słowo Polskie: Rosyjska artyleria ostrzelała muzeum ukraińskiego filozofa i pisarza Grygorija Skoworody
Travels inclusive Ukraine: Skovorodynivka Travel guide online Skovorodynivka
oprac. Edyta Łaborewicz
AP Wrocław O/Legnica