marzec 2022 – Archnet

UKRAINA: Archiwa kontynuują współpracę z zagranicą

Zbrojna napaść Rosji na Ukrainę nie przerwała działalności ukraińskich archiwów w zakresie stosunków zagranicznych, nie naruszyła też ich planów i porozumień zawartych z partnerami zagranicznymi. Wręcz przeciwnie, międzynarodowe środowisko archiwalne poparło Państwową Służbę Archiwalną Ukrainy i archiwa państwowe, o czym świadczy podpisanie w dniu 28 marca 2022 r. przez dyrektora Centralnego Państwowego Archiwum Wyższych Organów Władzy i Administracji Ukrainy, Łarisę Lewczenko, w obecności Szefa Państwowej Służby Archiwalnej Ukrainy Anatolija Chromowa, umowy o współpracę z Family Search. I nie jest to ostatnia umowa planowana do podpisania z koncernem w tym roku: Ukrdierżarchiwi Family Search International będą kontynuować konsultacje z ukraińskimi archiwami państwowymi, ponieważ wszyscy uczestnicy procesu negocjacyjnego, a także archiwa państwowe, które już nawiązały współpracę z partnerami amerykańskimi, rozumieją znaczenie pogłębiania wzajemnie korzystnej współpracy między obiema stronami, co pomoże ustabilizować stronę finansową ukraińskich archiwów podczas wojny Rosji z Ukrainą

Źródło:

Державна архівна служба України

oprac. Edyta Łaborewicz
AP Wrocław O/Legnica

SZWAJCARIA: „Nasze myśli są z naszymi ukraińskimi kolegami ”– oświadczenie archiwistów szwajcarskich VSA-AAS

W obliczu bezprecedensowego ataku Federacji Rosyjskiej na suwerenną Ukrainę Stowarzyszenie Archiwistów Szwajcarskich (Verein Schweizerischer Archivarinnen und Archivare) wydało krótkie oświadczenie jednoznacznie wspierające kolegów broniących wartości zachodniego świata na Ukrainie, w którym czytamy:
„W tych niespokojnych czasach Stowarzyszenie Archiwistów Szwajcarskich (Verein Schweizerischer Archivarinnen und Archivare )pragnie przypomnieć istotną rolę archiwów i archiwistów w tworzeniu udokumentowanej pamięci, która gwarantuje demokrację i prawa obywatelskie, jest źródłem wiedzy dla obecnych i przyszłych pokoleń oraz tarczą chroniącą przed fałszywymi wiadomościami teraz i w przyszłości. Wzywamy wszystkie walczące strony nie tylko do uratowania jak największej liczby istnień ludzkich, ale także do przestrzegania Konwencji Haskiej o Ochronie Dóbr Kultury. Nasze myśli są z naszymi ukraińskimi kolegami”.

Źródło:

Verein Schweizerischer Archivarinnen und Archivare

oprac. Jolanta Leśniewska

AP Płock O/Bolesławiec

NIEMCY: Kamienie pamięci z Greven – w 80 lat po zbrodni

Polscy robotnicy przymusowi Franciszek Banaś i Wacław Ceglewski, rozstrzelani w sierpniu 1942 r. w górach Bockholter za tzw. „zabronione kontakty”, są częścią innowacyjnego i godnego uwagi projektu Westdeutscher Rundfunk „Kamienie pamięci NRW – przeciwko zapomnieniu”, który działa online https://stolpersteine.wdr.de/web/de/od końca stycznia 2022 r. Około 15 tys. kamieni pamięci w Nadrenii Północnej-Westfalii upamiętnia historię ofiar niemieckiego nazizmu i jest dostępnych w wersji cyfrowej wraz z tekstami, zdjęciami historycznymi, nagraniami audio, ilustracjami i elementami rzeczywistości rozszerzonej. Ta ostatnia funkcjonalność pozwala na oglądanie na miejscu starych zdjęć, aktualnego otoczenia przy wybranych miejscach pamięci. Ponadto na kamieniach można zapalić wirtualne świeczki, aby upamiętnić ofiary. Informacje o dwóch nazistowskich ofiarach z Greven opierają się przede wszystkim na wynikach badań historyka Christopha Leclaire, który wsparł projekt dla miasta Greven i będzie go nadal nadzorował. Oprócz tekstów i obrazów powstała jedna z nielicznych Graphic Stories z imponującymi rysunkami autorstwa artystki i ilustratorki Marthe Viehmann.

Czytaj dalej „NIEMCY: Kamienie pamięci z Greven – w 80 lat po zbrodni”

Żegnamy dr. Romana Stelmacha (1950 – 2022)

dr Roman Stelmach (1950 – 2022)
fot. AP Wrocław

21 marca 2022 r. zmarł nasz kolega, wybitny archiwista, źródłoznawca i mediewista dr Roman Stelmach. Całe zawodowe życie związany był z Archiwum Państwowym we Wrocławiu, zajmując się dziejami średniowiecza postrzeganymi poprzez źródła historyczne, którymi się opiekował jako archiwista i w oparciu o które prowadził badania naukowe jako historyk. Dyplomatyka i sfragistyka śląska, czeska, polska i niemiecka były jego żywiołem. Szczególnym jego zainteresowaniem cieszyły się zasoby archiwalne dotyczące klasztorów na Śląsku i Górnych Łużycach, śląskie kancelarie książęce oraz źródła do dziejów miast.
Publikował na łamach tak ważnych periodyków jak: Archeion, Sobótka, Teki archiwalne, Acta Universitatis Wratislaviensis.
Publikował sporo. Jedną z jego ważniejszych prac był Katalog średniowiecznych dokumentów przechowywanych w Archiwum Państwowym we Wrocławiu, Racibórz 2014, s. 928.

Czytaj dalej „Żegnamy dr. Romana Stelmacha (1950 – 2022)”

Żegnamy prof. Darię Nałęcz (1951-2022)

prof. Daria Nałęcz (1951 – 2022)

Zapaliła zielone światło dla ArchNetu. Przed prawie 20 laty bez wahania zgodziła się poprzeć inicjatywę archiwalnego środowiska wrocławskiego utworzenia Naukowego Portalu Archiwalnego. Było to jedno z wielu okien na świat, jakie otworzyła archiwom i archiwistom polskim. Jej wiedza, erudycja, energia, niespokojny twórczy duch były tym, co budowało nową jakość w funkcjonowaniu archiwów państwowych. Jako Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych kierowała nimi na przełomie stuleci, w latach 1996-2006. Wprowadziła je w nowe tysiąclecie, chętnie i umiejętnie korzystając z nowych możliwości politycznych, technologicznych i innych.

Daria Monika Lipińska-Nałęcz była absolwentką Uniwersytetu Warszawskiego, doktorem habilitowanym nauk humanistycznych, pracownikiem naukowym. Najdłużej związana była zawodowo z Instytutem Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, gdzie przygotowywała rozprawy historyczne. Latem 1996 r., po nagłej śmierci prof. Jerzego Skowronka, została powołana na stanowisko Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych. Warsztat badacza zamieniła na gabinet urzędnika, w którym powstawały już nie obrazy przeszłości, ale pomysły i wizje na przyszłość. Sprawnie kierowała nie tylko urzędem, ale i siecią archiwów państwowych. Doceniała znaczenie informatyzacji – w wymiarze sprzętowym i systemowym. Pod jej okiem powstawały kolejne witryny internetowe w domenie archiwa.gov.pl i ap.gov.pl; tworzone były kolejne bazy danych, stopniowo łączone w system informacji archiwalnej online; zaczął działać w postaci wyłącznie elektronicznej rejestr dokumentacji osobowej i płacowej.

Czytaj dalej „Żegnamy prof. Darię Nałęcz (1951-2022)”

MRA: Międzynarodowa Rada Archiwów zawiesiła relacje z archiwami Rosji i Białorusi

W dniu 10 marca 2022 r. Komitet Wykonawczy Międzynarodowej Rady Archiwów przyjął Rezolucję Wsparcia dla Ukrainy polegającą na zawieszeniu relacji z trzema rosyjskimi i jedną białoruską agencjami archiwalnymi. Zawieszono relacje z:
1. Rosyjską Federalną Agencją Archiwów (Федеральное архивное агентство России);
2 . Komitetem Archiwów Rządu Republiki Udmurcji (Комитет архивов при Правительстве Удмуртской Республики);
3. Rządowym Komitetem Archiwów Republiki Tatarstanu (Государственный комитет архивов Республики Татарстан)
4. Departamentem Zarządzania Archiwami i Dokumentacją Republiki Białoruś (Департамент архивов и делопроизводства Министерства юстиции Республики Беларусь).

Czytaj dalej „MRA: Międzynarodowa Rada Archiwów zawiesiła relacje z archiwami Rosji i Białorusi”

UKRAINA: Państwowa Służba Archiwalna działa

Anatolij Chromow, szef archiwów państwowych Ukrainy:
„W czasie wojny nadal działaPaństwowa Służba Archiwalna Ukrainy. Nasze główne wysiłki skupiają się teraz na:
– stałym monitoringu stanu branży i dokumentowaniu wydarzeń wojennych;
– punktowym wzajemnym wsparciu kolegów (organizacji warunków pracy zdalnej, pobytu czasowego dla tych, którzy wyjechali itp.);
– przeniesienie poszczególnych kolekcji (tam, gdzie to możliwe i bezpieczne);
– współpracy międzynarodowej i wsparciu partnerów w celu całkowitej izolacji kraju agresora;
– opracowaniu mechanizmów i podpisaniu umów na wykonanie kopii cyfrowych zasobu archiwalnego i aparatu ewidencyjnego;
– dalszej realizacji projektów internetowych przez służbę archiwalną i archiwa państwowe;
– zaleceniach metodycznych, konsultacjach w zakresie ewidencji i archiwizacji w stanie wojennym;
– szerokiej komunikacji z mediami i kolegami z całego świata, w celu zorganizowania w przyszłości mechanizmów międzynarodowego wsparcia finansowego i technicznego dla naprawy i odbudowy infrastruktury archiwalnej.
Razem do zwycięstwa! Chwała Ukrainie!”

https://www.facebook.com/archives.ua

tłum. i oprac.

Edyta Łaborewicz
AP Wrocław O/Legnica

SŁOWENIA: Nowy budynek dla głównego archiwum historycznego

Archiwum Republiki Słowenii i Muzeum Niepodległości Słowenii, dnia 1 marca 2022 r. w Ministerstwie Kultury, podpisały trójstronną umowę o odbudowie i rozbudowie północnego skrzydła budynku Archiwum przy Poljanska cesta 40 w Lublanie, stanowiącego niegdyś wojskowe koszary. Przybliża to tutejsze Archiwum do pozyskania nowej przestrzeni dla narastających zbiorów, ich właściwego przechowywania i ochrony.
Podpisanie umowy to ważny krok milowy dla Archiwów Republiki Słowenii w trwających od dziesięcioleci dążeniu do kompleksowego rozwiązania problemu niedoboru przestrzeni magazynowej. Przez lata główne archiwum historyczne było zmuszone do funkcjonowania w nieodpowiednich dla służby archiwalnej pomieszczeniach, w trzech różnych lokalizacjach. „Podpisując umowę, jesteśmy o krok bliżej do zapewnienia, archiwum działalności w jednym miejscu (…), gdzie znajdować się będą zarówno biura, jak i magazyny, czytelnie, a nawet pokoje gościnne dla odwiedzających” – oświadczono na specjalnej uroczystości.

Czytaj dalej „SŁOWENIA: Nowy budynek dla głównego archiwum historycznego”

AUSTRIA: Świat starych map – opracowanie i wydanie map józefińskich przez polskich naukowców

Na początku marca tego roku, polska delegacja naukowa przekazała Austriackiemu Archiwum Państwowemu (Österreichischen Staatsarchiv ÖStA), reprezentowanemu przez dyrektora generalnego ÖStA Helmuta Wohnouta i Roberta Rilla dyrektora austriackiego Krigsarchiv,14 i przedostatni tom obszernej edycji kartograficznej „Galicja na józefińskiej mapie topograficznej 1779–1783”. Autorami opracowania są trzej profesorowie;Waldemar Bukowski (Polska Akademia Nauk w Warszawie), Andrzej Janeczek (Instytut Archeologii i Etnologii w Warszawie) i Zdzisław Noga (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie). Edycja źródła trwa od 2012 roku.To wspaniałe źródło historyczne jest przechowywane w Archiwum Wojennym (Kriegsarchiv), które stanowi dział ÖStA.

Czytaj dalej „AUSTRIA: Świat starych map – opracowanie i wydanie map józefińskich przez polskich naukowców”

CECHY I SŁOWACJA: Stanowiska stowarzyszeń archiwalnych Czech i Słowacji wobec wojny w Ukrainie

Trwająca od ponad dwóch tygodni rosyjska agresja w sąsiedniej nam Ukrainie wywołała zrozumiałe protesty i wyrazy poparcia dla broniącego się narodu, odnotowane na całym świecie. Także w świecie archiwalnym, zaniepokojonym o życie ludzkie, ale i niszczenie dziedzictwa kulturowego, odezwały się liczne głosy potępienia dla agresora, a przede wszystkim wsparcia dla Ukrainy. Wśród nich znalazły się specjalne oświadczenia archiwalnych stowarzyszeń w Czechach i na Słowacji.
Zarząd Stowarzyszenia Archiwistów Słowackich (Spoločnost slovenských archivárov) na nadzwyczajnym posiedzeniu w dniu 1 marca 2022 r, przyjął rezolucję, w której czytamy:
„Potępiamy bezprecedensowy atak militarny Rosji na Ukrainę. Uważamy to za akt agresji niosący ze sobą tragiczne straty ludzkie, materialne i kulturowe, w tym także dotyczące dziedzictwa archiwalnego. Wyrażamy nasze wsparcie dla narodu ukraińskiego w obronie swojego państwa.
Zarząd Stowarzyszenia Archiwistów Słowackich nawiązuje kontakty z archiwistami w Ukrainie w celu udzielenia pomocy archiwistom i studentom, jacy znaleźli się na terenie Republiki Słowackiej w sytuacji wojennej, która spowodowała kryzys humanitarny. Wzywamy członków Stowarzyszenia Archiwistów Słowackich oraz wszystkich naszych przyjaciół i sympatyków do pomocy obywatelom Ukrainy w miarę swych możliwości.

Czytaj dalej „CECHY I SŁOWACJA: Stanowiska stowarzyszeń archiwalnych Czech i Słowacji wobec wojny w Ukrainie”