Stowarzyszenie Archiwów Latynoamarykańskich (ALA – Asociación Latinoamericana de Archivos) opublikowało 24 maja 2021 r. deklarację przeciwko niszczeniu archiwów. Poniżej publikujemy obszerny fragment tłumaczenia deklaracji. Przywołany obszar działań to protesty społeczne w wyniku których dochodziło do ataków na obiekty publiczne i niszczenia znajdujących się w nich archiwaliów. Niekiedy akty wandalizmu były aprobowane przez władze publiczne, które świadomie nie podejmowały działań ochronnych dopuszczając do nieodwracalnych strat w zasobie.
„We wskazanym przez ALA obszarze, zgadzamy się z deklaracjami organizacji, instytucji i kolumbijskich władz archiwalnych i w imieniu uniwersytetów, archiwistów, obrońców praw człowieka i wspólnoty archiwistów ibero – amerykańskich, wyrażamy swoje zaniepokojenie co do ryzyka jakie może zapoczątkować masowe niszczenie archiwaliów, które dokumentują i są dowodami podstawowymi dla prawa do wiedzy i prawdy.
Według definicji UNESCO, archiwa chronią informacje, a poprzez nią świadczą o tożsamości i pamięci o ludziach, o prawach indywidualnych i zbiorowych nabytych przez obywateli w ich życiu prywatnym i publicznym, gwarantują je. Są fundamentem transparentnej polityki rządów. Dostarczają również informacji podstawowych dla sądu; pozwalają naprawić szkody doznane przez ofiary pogwałcenia praw człowieka. Przyczyniają się do odzyskiwania wspólnej pamięci; dostarczają informacji dla najnowszej historii; pozwalają wyczulać i edukować nowe pokolenia. Gwarancja dostępu do informacji przechowywanych w archiwach i ich przechowywanie muszą być celem polityki archiwalnej rządów.
Dla tych racji, ogłaszamy pilny apel do obywateli w ogóle, a zwłaszcza do władz politycznych naszych krajów aby podejmowały działania wobec tych faktów które są powodem szkód wyrządzonych wspólnotom w ich codziennym obywatelskim życiu, faktów dalszego ignorowania niszczenia spuścizny dokumentalnej i nie brania pod uwagę wpływu tych strat dla obywateli.
ALA zachęca władze publiczne, społeczeństwo obywatelskie i organizacje społeczne do:
1. Rozpoznania i oceny funkcji i wpływu społecznego archiwów wszelkiego rodzaju i dokumentacji, którą zawierają;
2. Wdrożenia pilnie środków w celu zabezpieczenia i ochrony informacji zebranej w archiwach, bez względu na jej format i nośnik;
3. Wezwania urzędników publicznych i obywateli do zaangażowania się, wsparcia i zwrócenia się do władz o ochronę archiwów, gdy są świadome ryzyka uchylenia się od ochrony, zniszczenia, pogorszenia lub fałszerstwa.” tłum. AB
Stowarzyszenie zwróciło się do innych organizacji o przystępowanie do powyższej deklaracji. Międzynarodowa Rada Archiwów opublikowała deklarację na swoich stronach w językach: angielskim, francuskim, hiszpańskim i portugalskim.
Więcej:
oprac. A. Baniecki
AP Wrocław O/Bolesławiec