W ramach współpracy archiwów czeskich i bawarskich od kilku lat działa portal „Porta fontium”. Jego celem jest udostępnienie badaczom źródeł o wspólnej historii, znajdujących się Generalna Państwowych Archiwów Bawarii w Monachium.
W czeskich archiwach znajduje się wiele archiwów po obu stronach granicy, które w wyniku różnych wydarzeń dziejowych zostały rozdzielone i rozproszone. Celem projektu jest ponowne połączenie rozdzielonych siłą zespołów archiwalnych w jedną wirtualną całość. Służy temu odpowiednia i szeroko zakrojona digitalizacja oraz wykorzystanie mediów cyfrowych (wspólna prezentacja internetowa). „Porta fontium” jest więc platformą internetową (system informacyjnym) umożliwiającą bezpłatne przeszukiwanie archiwów znajdujących się w archiwach państwowych Republiki Czeskiej i archiwach państwowych Bawarii, korzystanie z ich opisów oraz przeglądanie umieszczonych na niej archiwów cyfrowych w sposób umożliwiający zdalny dostęp. Inicjatorami stworzenia wspólnej platformy były Obwodowe Archiwum Państwowe w Pilźnie i Dyrekcja związanych z historią Niemców Sudeckich oraz z historią pogranicza bawarskiego. Z kolei Bawarskie Państwowe Archiwum Centralne w Monachium przechowuje różnorodne dokumenty pochodzące z dzisiejszego terytorium Republiki Czeskiej, które zostały wywiezione poza granice kraju po II wojnie światowej wraz z wysiedloną ludnością niemiecką. Są to archiwa miast i innych miejscowości, fotografie, archiwa pochodzenia arystokratycznego i kościelnego, kroniki miejskie, parafialne i szkolne oraz inne archiwalia o znaczeniu lokalnym i regionalnym.
Obecnie przygotowana i uruchomiona jest nowa wersja portalu. W ramach projektu w latach 2018-2021 udostępniono nie tylko nowe grupy źródeł archiwalnych, ale przede wszystkim opracowano i zintegrowano nowe narzędzia ich wyszukiwania i przeglądania. Dla ich lepszego poznania planowane są specjalne warsztaty pt. „Współczesny dostęp do źródeł historycznych”, które mają się odbyć w Kynžvart w dniach 16-17 lipca 2021 r.
Organizatorami warsztatów są: Zachodnioczeski Instytut dla Ochrony i Dokumentacji Zabytków (ZIP o.p.s. – Západočeský institut pro ochranu a dokumentaci památek), Zachodnioczeski Uniwersytet w Pilźnie, Wydział Nauk Stosowanych (Západočeský univerzita v Plzni, Fakulta aplikovaných věd), Obwodowe Archiwum Państwowe w Pilźnie (Státní oblastní archiv v Plzni), Dyrekcja Generalna Archiwów Państwowych Bawarii (Generaldirektion der Staatlichen Archive Bayerns), Uniwersytet Fryderyka-Aleksandra w Erlangen-Nürnberg, Katedra Rozpoznawania Wzorów (Friedrich-Alexander-Universität Erlangen-Nürnberg, Lehrstuhl für Mustererkennung).
Na warsztatach przedstawione zostaną przede wszystkim nowe możliwości automatycznego dwujęzycznego wyszukiwania danych w dokumentach zarówno drukowanych, jak i rękopiśmiennych, co znacznie ułatwi i uprości z nimi pracę. Zostanie również wprowadzona nowa przeglądarka map do geograficznego wyszukiwania źródeł. W przygotowaniu nowej wersji portalu archiwalnego „Porta fontium” oraz samych warsztatów, uczestniczyli zarówno archiwiści opiekujący się źródłami archiwalnymi, jak i historycy – specjaliści od kwerend archiwalnych. W efekcie projekt stał się bardziej dostosowany dla potrzeb szerszej rzeszy badaczy korzystających z dziedzictwa archiwalnego.
Podczas warsztatów omówione zostaną również możliwości oraz trudności wyłaniające się przy wykorzystania źródeł archiwalnych w utrzymaniu dziedzictwa historycznego, zwłaszcza w odniesieniu do ich postępującej digitalizacji i szerokiego dostępu online.
WięceJ:
Workshop “Moderní zpřístupnění historických pramenů”, Kynžvart 16.–17. července 2021
Porta fontium: Bayerisch-tschechisches Netzwerk digitaler Geschichtsquellen
oprac. Ivo Łaborewicz
AP Wrocław Oddział w Jeleniej Górze