7 września 2020 r. na stronie Rosarchiwu ukazał się zbiór dokumentów archiwalnych „Jeńcy japońscy w ZSRR (1945-1956)” , przygotowany przez Rosarchiw i Rosyjskie Państwowe Archiwum Wojskowe, z udziałem Archiwum Państwowego Federacji Rosyjskiej, Centralnego Archiwum Ministerstwa Obrony Federacji Rosyjskiej i Archiwum Polityki Zagranicznej Federacji Rosyjskiej.
W sierpniu 1945 r., w wyniku klęski japońskiej Armii Kwantuńskiej w Mandżurii, południowym Sachalinie i na Wyspach Kurylskich, około 600 000 japońskich żołnierzy dostało się do sowieckiej niewoli. Osadzeni w obozach jenieckich, w niezwykle ciężkich i prymitywnych warunkach, wykorzystywani byli jako siła robocza, m.in. przy budowie Kolei Bajkalsko-Amurskiej na Syberii (200 000 jeńców), w kopalniach, przemyśle i rolnictwie. Ocenia się, ze ponad 60 tysięcy z nich zmarło z głodu, zimna i wycieńczenia.
Na udostępniony w Internecie zbiór składa się ponad 160 dokumentów i zdjęć przedstawiających losy japońskich jeńców wojennych od momentu wzięcia ich do niewoli w sierpniu 1945 aż do listopada 1956 r., kiedy to zakończono ich repatriację.
Projekt przedstawia komplet dokumentów Głównego Zarządu ds. Jeńców Wojennych i Internowanych (GUPVI) oraz Głównego Zarządu Oddziałów Służb Wojskowych Armii Czerwonej, obejmujących proces eksportu jeńców japońskich z Mandżurii na Daleki Wschód, na Syberię Wschodnią i inne regiony ZSRR, w tym listy jeńców wojennych, korespondencję dotyczącą organizacji transportu, plany transportowe, dokumenty odzwierciedlające ich pracę w różnych obszarach gospodarki.
Zbiór zawiera rzadkie dokumenty, fotografie i rysunki z Wydziału Antyfaszystowskiego Departamentu Politycznego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych GUPVI SRR, ilustrujące życie, organizację edukacji i rekreacji jeńców wojennych.
Więcej: Коллекция архивных документов «Японские военнопленные в СССР (1945–1956 гг.)»
oprac. Edyta Łaborewicz
AP Wrocław O/Legnica