Dnia 24 września 2020 r. w miejscowości Benátky nad Jizerou (dosłownie Wenecja nad Izerą), znajdującej się niedaleko miasta Mlada Boleslav, znanego z zakładów produkujących samochody Škoda, odbędzie się historyczno-archiwalna konferencja naukowa nt. „Zdeněk Kalista między historiografią a literaturą”, zorganizowana przez Instytut Historii Uniwersytetu Karola w Pradze i Archiwum tegoż Uniwersytetu, Okręgowe Archiwum Państwowe w Pradze, Miasto Benátky nad Jizerou i Muzeum Regionalne w Mladá Boleslav. Wybór miejsca nie jest przypadkowy, gdyż tutaj urodził się bohater konferencji.
Zdeněk Kalista przyszedł na świat 2 lipca 1900 r. w Novych Benátkach w rodzinie nauczycielskiej. Był katolickim historykiem kultury, poetą, krytykiem literackim, tłumaczem i wydawcą, posiadał też naukowy tytuł docenta historii czeskiej. W 1919 r. zdał maturę w Bladej Boleslav, a następnie studiował historię, historię sztuki i archeologię. Jego profesorami byli m.in. Josef Pekař, Jaroslav Bidl i Hynek Vysocki. W 1924 r. otrzymał tytuł doktora filozofii. W tym roku rozpoczął pracę jako asystent na seminarium historycznym. W latach 1921–1923 przewodniczył „Grupie Literackiej” – zrzeszeniu morawskich autorów, zwolenników ekspresjonizmu. Od 1928 r. był członkiem zarządu Koła Pisarzy Czeskich. Początkowo swoje prace podpisywał niekiedy jako Z. V. Kalista. W 1931 r. uzyskał habilitację, a w rok potem otrzymał docenturę. W 1938 r. miał być mianowany profesorem, ale po zajęciu Czechosłowacji przez Niemcy i zamknięciu czeskich szkół wyższych, ostatecznie do tego nie doszło. W 1945 r. wrócił do pracy na katedrze filozofii Uniwersytetu Karola w Pradze. Jednak po 1948 r., z powodu swoich prawicowych poglądów, został zmuszony do odejścia z tej pracy.
Został jedną z ofiar procesu politycznego, jaki w 1951 r. wytyczono przeciw katolickiej inteligencji. W 1952 r. skazano go na 15 lat więzienia, lecz w 1960 r. zwolniono i odesłano na rentę. W 1966 r. został zrehabilitowany. W tym okresie pisał recenzje wydawnicze dla różnych oficyn i poświęcił się tłumaczeniom. Od 1968 do 1969 wykładał, jako adiunkt, na Uniwersytecie Karola. W swojej twórczości poetyckiej (m.in. zbiór wierszy „Raj serca” / Ráj srdce z 1922) łączył motywy religijne z wizją przemian społecznych. Z kolei eseistykę poświęcił czołowym postaciom czeskiego średniowiecza i baroku. Tłumaczył działa pisarzy francuskich, niemieckich, włoskich, jak również zajmował się przekładami z łaciny. Na swoim koncie miał też naukowe prace historyczne, jak Mládí Humprechta Jana Černína z Chudenic (dwutomowe dzieło będące efektem habilitacji, wyd. 1932), czy Doba Karla IV (1939). Zmarł 17 czerwca 1982 w Pradze.
Miejscowość, w której odbędzie się konferencja jest małym, lecz bogatym w zabytki miasteczkiem, z ciekawą historią. Tutejszy zamek znany jest m.in. z tego, iż swoje obserwacje astronomiczne prowadził na nim sławny Tycho de Brahe, przy okazji parając się alchemią i w 1599 r. wysłał stąd cesarzowi Rudolfowi II eliksir mający wyleczyć zarazę morową, czyli dżumę. W 1600 r. do Tycho de Brahe przyjechał inny uczony astronom Johannes Kepler. Z kolei w 1844 r. nauczycielem muzyki piątki dzieci hrabiego Leopolda Thuna był tutaj najsławniejszy czeski kompozytor Bedřich Smetana.
Celem udziału w konferencji należy się zarejestrować na specjalnej stronie Konference Zdeněk Kalista 2020
Więcej: Konference “Zdeněk Kalista mezi historiografií a literaturou”, 24. září 2020, Benátky nad Jizerou
Oprac. Ivo Łaborewicz
Archiwum Państwowe Oddział w Jeleniej Górze