MRA: Biuro Sekretarza Generalnego MRA w Paryżu z dniem 17 marca 2020 r. zamknięte aż do odwołania

W związku z ograniczeniami wynikającymi z zapobieganiem rozprzestrzenianiu się wirusa COVID-19 Sekretarz Generalna Międzynarodowej Rady Archiwów Anthea Seles wystaosowała w dniu 16 marca list informujący podjęciu przez nią decyzji zamknięcia paryskiego biura aż do odwołania. Biuru będzie działało wirtualnie. Personel będzie pracował poprzez pocztę elektroniczną oraz w przestrzeniach wirtualnych. Sekretarz Generalna zaapelowała do wszystkich archiwistów aby dostosowali się do poleceń swoich rządów albowiem izolacja społeczna i ograniczenia są środkami niezbędnymi dla zatrzymania rozprzestrzeniania się choroby. Tylko wspólne działania pozwolą nam skutecznie z nią walczyć.  Sektretarz Generalna wyraziła też nadzieję, że „będziemy wspierać i pomagać otaczającym nas ludziom, sąsiadom i nieznajomym”. List kończą życzenia bezpieczeństwa dla wszystkich oraz zapewnienie wparcia ze strony MRA.

List: COVID-19 / Bureau de l’ICA passe au virtuel

oprac. Adam Baniecki

AP Wrocław O/Bolesławiec

POLSKA: Pojoannickie zbiory dokumentów kłodzkich jezuitów

9 marca 2020 r. w Muzeum Archidiecezji Warszawskiej w Warszawie była wyjątkowa okazja obejrzenia wielu cennych średniowiecznych dokumentów pergaminowych z zasobu tzw. Archiwum Pojoannickiego w Kłodzku. Zbiór dokumentów gromadzony i przechowywany początkowo przez joannitów, później augustianów, trafił do prowadzonej przez jezuitów parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kłodzku i tam przetrwał przez kilka wieków. Przechowywany był w specjalnej barokowej szafie, stanowiącej cenny i piękny przykład mebli użytkowych. Na zbiór składają się dokumenty pergaminowe i papierowe związane z historią Kościoła i miejscowości z Kotliny Kłodzkiej. Ich liczba szacowana jest na ponad pół tysiąca. W archiwum są także akta dotyczące parafii, szkół i seminarium, rysunki i starodruki oraz pieczęcie papieży, biskupów, książąt.
Dokumentacja ta była wykorzystywana do badań naukowych bardzo rzadko i nie była szerzej znana. Przed kilkoma laty zaczęło się to stopniowo zmieniać. W 2017 r. podjęto prace porządkowe, w tym przeprowadzono pierwszą po wojnie inwentaryzację. W 2018 r. wykonano konserwację 33 dokumentów. Kolejnym krokiem były prace przeprowadzone w 2019 r. – konserwacja następnych 34 dokumentów. Inicjatorzy i organizatorzy prac działają pod hasłem „Od-Nova”, a kolejne etapy tego projektu finansowane były ze środków przyznawanych w ramach konkursów Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych „Wspieranie działań archiwalnych”.
Spotkanie w Muzeum rozpoczęła Henryka Szczepanowska, kierownik realizowanych projektów. Wraz z nią współpracują m.in. Mietek Kowalcze, dr Michał Kurzej, dr Kinga Blaschke i ponad stu wolontariuszy, angażujących się w różne działania. Ich prace były przedmiotem wystąpienia na konferencji „Archiwa kościelne w niepodległej Polsce” w 2019 r. w Łodzi. Jako drugi zabrał głos dr Paweł Pietrzyk, Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych, zapewniając o gotowości do dalszego wspierania projektów, które mają na celu zabezpieczanie dziedzictwa archiwalnego. Po nim o. Robert Mól SJ, proboszcz parafii w Kłodzku, wspomniał kilka zdarzeń związanych ze swoim udziałem w projektach. Humorystycznie komentował, że nieraz czuje pomoc bp. Arnoszta z Pardubic, który erygował parafię w Kłodzku i nadal czuje się za nią odpowiedzialny.
Realizacja projektów nie byłaby możliwa bez wiedzy i współpracy ekspertów, którzy zabrali głos w dalszym ciągu spotkania. Opowiedzieli o realizacji projektu „Archiwa jezuitów kłodzkich. Od-Nova” 3, ilustrując opowieść barwną prezentacją. Dr hab. Weronika Liszewska, konserwator z Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, krótko przypomniała historię parafii i zbiorów, uznawanych za jedne z najcenniejszych w Europie Środkowej, nie przechowywanych w archiwach państwowych. Po tym przedstawiła zakres prac przeprowadzonych w 2019 roku, pokazując przykładowe rodzaje konserwowanych pergaminów i papierów.

Czytaj dalej „POLSKA: Pojoannickie zbiory dokumentów kłodzkich jezuitów”

CZECHY /AUSTRIA: Konferencja w 100 rocznicę czesko-austriackiej umowy archiwalnej

W dniach 18–19 maja 2020 r. w Wiedniu zorganizowana zostanie konferencja naukowa z okazji 100-rocznicy tzw. Konwencji Praskiej, zawartej pomiędzy Austrią a Czechosłowacją w sprawie wzajemnego przekazania archiwaliów. Organizatorami konferencji są: Archiwum Narodowe w Pradze oraz Austriackie Archiwum Państwowe w Wiedniu.
Po upadku, w wyniku I wojny światowej, wielonarodowego państwa Habsburgów – monarchii Austro-Węgier, niektóre państwa powstałe na jej gruzach, głównie Czechosłowacja i Rumunia, zażądały zwrotu materiałów archiwalnych dotyczących ich historii. Ramy tzw. „separacji archiwalnej” określone zostały już przez traktat pokojowy z Saint-Germain, podpisany przez przedstawicieli Austrii i zwycięskie mocarstwa 10 września 1919 r. Właściwa i szczegółowa umowa dwustronna, pomiędzy Czechosłowacją i Austrią, tzw. „konwencja praska”, podpisana została 18 maja 1920 r. w Pradze. Przekazywanie dokumentacji, którymi państwo czechosłowackie wyraziło zainteresowanie, rozpoczęło się natychmiast po zawarciu konwencji praskiej, a dokładnie 10 czerwca 1920 r. Zajmowała się tym grupa czeskich archiwistów pod kierunkiem Jaroslava Kursy, pracująca w Wiedniu do 1922 r. Czescy archiwiści byli zainteresowani głównie aktami działalności austriackiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Z archiwów arystokratycznych przejmowano dokumentację byłej czeskiej kancelarii sądowej, a także rejestry herbowe (tzw. Saalbuchy).

Czytaj dalej „CZECHY /AUSTRIA: Konferencja w 100 rocznicę czesko-austriackiej umowy archiwalnej”

Czechy: Aplikacja map dawnych osad żydowskich

W ramach współpracy Archiwum Narodowego w Pradze i Instytutu Geodezji, Topografii i Kartografii opracowano aplikację internetową, zapewniającą dostęp do wyników badań nad planami osadnictwa żydowskiego w Czechach z lat 1727–1728. Plany te – stanowiące unikatowy zbiór kartograficzny – zostały uznane w 2018 r. za Archiwalne Zabytki Kultury, a obecnie trwają zabiegi o umieszczenie ich na liście światowego dziedzictwa UNESCO.

Widok strony

Widok strony głównej

W udostępnionej aplikacji lokalizacje poszczególnych osad żydowskich umieszczane są na współczesnej mapie przeglądowej Republiki Czeskiej, a sama aplikacja umożliwia przeglądanie starych planów, wraz z zachowanymi do nich dokumentami archiwalnymi, oraz ich porównywanie z mapami tzw. Drugiego katastru gruntowego, zwanego też Metryką Franciszkańską (od cesarza Franciszka II) oraz aktualnymi zdjęciami lotniczymi. Aplikacja pozwala wyszukiwać lub filtrować plany osadnicze ludności żydowskiej według kilku kryteriów. Jednocześnie do zapewniono możliwość wstawiania tutaj inne plany, które wciąż czekają na odkrycie i przetworzenie.

Czytaj dalej „Czechy: Aplikacja map dawnych osad żydowskich”