W dniu 16 stycznia 2020 r. w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie odbyła się promocja pierwszego tomu sumariusza Ksiąg Poselstw, wydzielonych w kancelarii królewskiej ok. 1787 r. Obecnie stanowią one jedną z serii w zespole archiwalnym Metryka Koronna. Źródeł tej publikacji szukać można w znakomitej serii wydawniczej „Matricularum Regni Poloniae Summaria”, przygotowywanej początkowo przez Teodora Wierzbowskiego, wyjątkowej pomocy archiwalnej do jednego z najcenniejszych zespołów archiwalnych przechowywanych w polskich archiwach (I tom w 1905 r.). Przez pierwsze stulecie wydano sumariusze do części Ksiąg Wpisów i Sądy Referendarskiego, a dzieło T. Wierzbowskiego kontynuowali m.in. Maria Woźniakowa i Wojciech Krawczuk.
Rangę i znaczenie Metryki Koronnej przypomnieli przybyłym gościom dr Hubert Wajs i dr Michał Kulecki (AGAD), a ten ostatni zwrócił uwagę na jej wyjątkowe długie trwanie – księgi były prowadzone w latach 1447-1795. Do zespołu archiwalnego włączono zaś, jako posteriora, księgi XIX-wieczne. Wydanie omawianego sumariusza zakończyło rozpoczęte w II połowie XX wieku prace. Wykonały je wówczas Irena Sułkowska-Kurasiowa i Janina Wejchertowa, sporządzając sumariusze wpisów do tej serii. W drugim dziesięcioleciu XXI wieku, już po śmierci autorek, sięgnięto do tych sumariuszy, nadano im postać elektroniczną i sporządzono indeksy. Prace te wykonali: Małgorzata Badowska, Michał Kulecki i Magdalena Lasota.
Inwentarz i kopie cyfrowe Ksiąg Poselstw dostępne są na stronach internetowych Archiwum Głównego Akt Dawnych:
http://www.agad.gov.pl/inwentarze/Metr_Korx.xml#series2
oraz
http://agad.gov.pl/szukaj/?zestaw=14
Do kopii dostępnych on-line prowadzą czytelników książkowego sumariusza kody QR zamieszczone w publikacji przy skróconych opisach kolejnych ksiąg.
W pierwszym tomie zamieszczono sumariusz wpisów z epoki Jagiellonów. Dotyczą one głównie zagadnień z zakresu współpracy międzynarodowej, ale można w nich znaleźć także sprawy związane z sejmami walnymi. 4219 opisów ułożone zostały w kolejności chronologicznej. Poruszanie się po nich usprawniają dwa indeksy – osobowy i geograficzno-rzeczowy. Ten drugi składa się z haseł geograficznych, z których część jest rozbudowana o rzeczowe określniki pierwszego, a czasem także drugiego stopnia. Omawiana publikacja jest już kolejnym przykładem publikacji archiwów państwowych, łączących postać drukowanej książki z informacjami dostępnymi on-line. Czynią to w różny sposób, pokazując, jak w ciekawej i przyjaznej użytkownikowi formie przekazać można informację o zasobie archiwalnym i usprawnić dotarcie do poszukiwanych źródeł.
Anna Laszuk
NDAP