W słowackim Popradzie w dniach od 14 października 2016 r. prezentowana była wystawa pt. „Od Vyšehradu po Vyšehrad” („Od Wyszehradu do Wyszehradu”), na którą zapraszały Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Słowacji, Archiwum Państwowe w Prešovie, Miasto Poprad oraz gospodarz, czyli Archiwum Państwowe w Popradzie, udzielające miejsca w sali konferencyjnej w swojej siedzibie. Wystawę otworzono z okazji słowackiego przewodnictwa w Unii Europejskiej.
Wystawa jest rezultatem międzynarodowego projektu, zainicjowanego przez Polskie Towarzystwo Archiwalne przy Polskiej Akademii Nauk, w ramach którego zebrano w Polsce, Czechach, na Słowacji i na Węgrzech unikatowe dokumenty archiwalne. Ukazano je na 20 planszach, przywiezionych do Popradu prosto z polskiego Sejmu, gdzie były prezentowane po raz pierwszy. Jak oświadczyli słowaccy organizatorzy, wystawą tą polscy archiwiści chcieli pokazać swoim posłom, iż gromadzone przez nich dokumenty są bardzo ważne, i że archiwa strzegą je dla kolejnych generacji. Słowacja zaprezentowała dokumenty z siedmiu swoich archiwów.
Wśród tych materiałów znajduje się dokument przechowywany w Popradzie, a wystawiony przez polskiego króla Władysława I, nadającego kupcom z Kierzmarku prawo do swobodnych podróży po Polsce. Te słowackie dokumenty, zwłaszcza z Archiwum popradzkiego, prezentowane były w oryginałach. Pokazano przede wszystkim te, które dotyczą związków polsko-słowackich. Na wystawie pokazano również dzieje samego Wyszehradu, niewielkiego węgierskiego miasteczka, nie mającego przez wieki większego znaczenia, w którym w 1335 r. spotkali się władcy Węgier – Karol Andegaweński, Polski – Kazimierz Wielki i Czech – Jan Luksemburski. Właśnie do tego nawiązała umowa o współpracy w dążeniu do integracji europejskiej z 1991 r., podpisana między prezydentami Węgier, Polski i ówczesnej Czechosłowacji.
Wystawa stanowi próbę zobrazowania na przestrzeni stuleci, począwszy od 1335 r., rozwoju stosunków politycznych, handlowych i kulturalnych państw tworzącymi dzisiejszą Grupę Wyszehradzką. Pokazano na niej wspólne wydarzenia historyczne i społeczne, w tym m.in.: wojny z Turcją, utworzenie uniwersytetów, powstania narodowo-wyzwoleńcze, zmagania z Niemcami podczas II wojny światowej oraz sprzeciwu społeczny wobec władz komunistycznych poszczególnych krajów po 1945 r., aż po wydarzenia z przełomowego roku 1989.
Wystawa ze Słowacji przewieziona została do Estonii, gdzie w Tallinie została uroczyście otwarta w galerii estońskiego parlamentu (Riigikogu) przez przewodniczącego tegoż Eiki Nestora oraz marszałka Senatu RP Stanisława Karczewskiego.
Więcej
Spoločnosť slovenských archivárov
Oprac. Ivo Łaborewicz
AP Wrocław Oddział Jelenia Góra