Zdrowego i spokojnego Nowego Roku 2016,
spełnienia planów i marzeń
życzy redakcja ArchNetu
Miesiąc: grudzień 2015
MRA: „Archiwa: Dowody, bezpieczeństwo i prawa obywatelskie” Konferencja w Reykjaviku
W dniach 28 – 29 września 2015 r. w stolicy Islandii, Reykjaviku, odbyła się trzecia doroczna konferencja Międzynarodowej Rady Archiwów. Doroczne konferencje rady są jej najwyższym ciałem stanowiącym, obradującym pomiędzy międzynarodowymi kongresami. Zostały ustanowione na XVII Międzynarodowym Kongresie Archiwów w Brisbane, w Australii, w 2012 r. w miejsce Międzynarodowych Konferencji Okrągłego Stołu Archiwów (CITRA). Wprowadzono, w ten sposób, jakościową zmianę polegającą na większej dostępności archiwistów do prac MRA, poprzez rozszerzenie dorocznych spotkań zarządu MRA (członkowie A czyli dyrektorzy archiwów narodowych) o sesje naukowe dostępne dla wszystkich zainteresowanych oraz spotkania Forum Archiwistów Narodowych (Le Forum des Archivistes Nationaux), które gromadzi wszystkich instytucjonalnych członków MRA. Zadaniem forum jest pomoc przy wypracowywaniu strategicznych celów rady, tzw. decyzji wysokiego poziomu. Nowa formuła zastąpiła starą. Pomiędzy 1954 a 2011 r. odbyło się 49 spotkań CITRA, a od 2013 do 2015 r. miały miejsca trzy doroczne konferencje: w Brukseli (23 – 24 października 2013, temat: Accountability, transparenty and Access to information) i w Gironie w Katalonii (11 – 15 października 2014 r., temat: Archives and Cultural Industries) oraz w Reykjaviku.
Czytaj dalej „MRA: „Archiwa: Dowody, bezpieczeństwo i prawa obywatelskie” Konferencja w Reykjaviku”
POLSKA: Polska norma opisu materiałów archiwalnych została zaprezentowana
W dniu 16 grudnia 2015 r. w siedzibie Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych odbyła się uroczystość prezentacji zasad konkursu na dotacje na działalność archiwalną dla organizacji pozarządowych oraz przekazania Naczelnemu Dyrektorowi Archiwów Państwowych prof. Władysławowi Stępniakowi pierwszego polskiego standardu archiwalnego. Uroczystość odbyła się z udziałem wiceministra kultury i dziedzictwa narodowego dr Magdaleny Gawin.
Normę opracowujący zespół nazwał akronimem NOMA od nazwy „norma opisu materiałów archiwalnych”. Jej celem jest stworzenie zasad opisu archiwaliów tak, aby móc je identyfikować dla zarządzania nimi i udostępniania oraz aby móc weryfikować ich autentyczność.
Prace zespołu trwały blisko dwa lata.
NOMA jest dokumentem całościowym, to znaczy stara się ujmować wszystkie zagadnienia związane z opisem archiwalnym na pewnym poziomie uogólnienia. Podstawowym zadaniem, jakie stanęło przed członkami zespołu, było osadzenie międzynarodowych standardów archiwalnych w polskiej metodyce archiwistyki i odwrotnie, adaptowanie rodzimych rozwiązań do archiwistyki światowej. Skorzystano ze sporej gamy literatury światowej, a przede wszystkim z istniejących standardów narodowych.
Czytaj dalej „POLSKA: Polska norma opisu materiałów archiwalnych została zaprezentowana”
Adiutantura Generalna Naczelnego Wodza dostępna online
Mapa koncentracji wojsk, zespół arch. 2, jednostka 9, str. 330.
Zespół archiwalny Nr. 2 Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce, Adiutantura Generalna Naczelnego Wodza, z okresu lat 1918-1922 został w części (60 jednostek o objętości ok. 26 tysięcy stron) udostepniony online. Zespół zawiera dokumenty kancelarii Naczelnika Państwa i Naczelnego Wodza datowane od listopada 1918 roku do grudnia 1922 roku.
Akta ułożone są w układzie rzeczowo – chronologicznym w podziale na grupy. Udostępnione zostały grupy: “Sprawy wojskowe”, “Czechosłowacja”, “Ukraina-Rosja-Litwa”, “Rosja i wszystko co z niej powstało”, “Sprawy polityczne: Niemcy, Austria, Węgry” i “Komitet Narodowy Polski – Francja” (ten ostatni za wyjątkiem jednej teczki). Pozostałe dokumenty będą sukcesywnie dodawane w miarę ich digitalizacji.
Archiwum zostało zdigitalizowane w latach 2013-2015 dzięki pracy wolontariuszy i pracowników Instytutu. Granty na udostępnienie zbiorów online przekazały następujace instytucje: Senat RP poprzez Fundację Semper Polonia, Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP poprzez Konsulat Generalny RP w Nowym Jorku i Fundację na rzecz Dziedzictwa Narodowego Imienia Józefa Piłsudskiego. W 2015 roku projekt jest współfinansowany ze środków finansowych otrzymanych z Ministerstwa Spraw Zagranicznych w ramach konkursu na realizację zadania „Współpraca z Polonią i Polakami za granicą w 2015 r.” Instytut dziękuje indywidualnym darczyńcom za ich wkład finansowy i Polsko-Słowiańskiej Unii Kredytowej za wkład rzeczowy w wyposażenie serwerowni.
Czytaj dalej „Adiutantura Generalna Naczelnego Wodza dostępna online”
POLSKA: Konferencja naukowa „Warszawa ma wiele twarzy” – 25-26 listopada 2015
Dwudniowa konferencja z cyklu „Warszawska Jesień Archiwalna” została zorganizowana przez Polską Akademię Nauk Archiwum w Warszawie, Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych, Archiwum Państwowe w Warszawie, Instytut Pamięci Narodowej oraz Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego. Tegoroczna edycja konferencji była poświęcona problematyce życia kulturalnego stolicy oraz mniejszościom narodowym, wyznaniowym i wspólnotom religijnym w Warszawie. Program konferencji podzielony był na kilka bloków tematycznych: Teatr w wielkim mieście, Mniejszości narodowe, wyznania i wspólnoty religijne w Warszawie, Literatura i kultura Warszawy oraz Kultura życia codziennego. Blok tematycznie związany z teatrem wpisał się w przypadającą w tym roku 250. rocznicę powstania Teatru Narodowego. Konferencji towarzyszyła wystawa „Warszawa moja miłość” autorstwa Joanny Avaniti i Katarzyny Słojkowskiej z Polskiej Akademii Nauk Archiwum w Warszawie.
Pierwszy dzień konferencji, odbył się w Pałacu Staszica – siedzibie Polskiej Akademii Nauk. Na początek Anna Wajs z Archiwum Państwowego w Warszawie przedstawiła teatralia z czasów I wojny światowej, na jakie można natrafić w zasobie tego archiwum. Tak dobre „otwarcie” konferencji tylko zachęcało do dalszego w niej uczestniczenia. Podobnym tematem zajęła się Katarzyna Słojkowska z Polskiej Akademii Nauk Archiwum. Przedstawiła spuściznę Artura Śliwińskiego – jednego z dyrektorów Teatrów Miejskich m.st. Warszawy (w latach 1926-1930). Prezentacji zasobu Archiwum Państwowego w Warszawie pod kątem spuścizny po kabaretach przedwojennej Warszawy dokonała Małgorzata Sikorska – pracownik tegoż archiwum. Podczas bloku poświęconego teatrowi nie tylko można było poznać zasoby instytucji warszawskich w tym temacie, ale również refleksje referentów na temat: postrzegania i przedstawiania w dawnych czasach instytucji kultury. Ciekawy spacer po Warszawie zaprezentował audytorium pracownik Muzeum Warszawy Paweł E. Weszpiński, który przedstawił na dawnych planach Warszawy obiekty kultury, takie jak: biblioteki, drukarnie, księgarnie, parki oraz wszelkiego rodzaju teatry. Interesującą prezentację z fragmentami archiwalnych nagrań dokonał dyrektor Archiwum Polskiego Radia – Waldemar Listowski. Zaprezentował wszystkim obecnym kształtowanie się oraz współczesne skutki „teatru wyobraźni”, jakim jest teatr tworzony i emitowany na falach Polskiego Radia. Na zakończenie bloku związanego z teatrem Katarzyna Goluch z Archiwum Państwowego w Warszawie przedstawiła realia i problemy w kontekście nadzoru archiwalnego i przejmowania materiałów archiwalnych z instytucji teatralnych stolicy. W kolejnym bloku tematycznym poświęconym mniejszościom i wspólnotom narodowym uczestnicy wysłuchali szeregu ciekawych historii. Na uwagę zasługuje prezentacja Gaspara Keresztesa z Węgierskiego Instytutu Kultury, który przedstawił w krótkiej formie życiorysy trzech Węgrów związanych ze stolicą Polski: Emánuela Korompaya – naukowca oraz kapitana Wojska Polskiego, Fryderyka Járosyego – kabareciarza, reżysera oraz dyrektora wielu teatrów kabaretowych Warszawy, Emila Révaia – brata Józsefa Révaia, węgierskiego polityka, ministra kultury w latach 1948-1953.
Czytaj dalej „POLSKA: Konferencja naukowa „Warszawa ma wiele twarzy” – 25-26 listopada 2015”
CZECHY: Edycja i wystawa poświęcone najstarszej księdze miejskiej Pacova
Dnia 20 listopada 2015 r. w salach zamku Pacov odbyła się uroczysta prezentacja naukowej edycji najstarszej zachowanej księgi miejskiej miasta Pacov, połączona z okolicznościową wystawą, poświęconą dziejom tego ośrodka miejskiego w XV-XVII wieku.
Wystawa oraz promocja księgi zostały przygotowane przez Katedrę Filozofii Uniwersytetu Karola w Pradze, miasto Pacov, Muzeum Miejskie Antonína Sovy v Pacovie oraz Ziemskie Archiwum Moraw w Brnie – Powiatowe Archiwum Państwowe w Pelhřimovie. Honorowy patronat nad imprezą objęli: przewodniczący Senatu Republiki Czeskiej Milan Štěch oraz wojewoda Kraju Vysočina Jiří Běhounek. Sponsorami przedsięwzięcia były lokalne zakłady przemysłowe: Pacovské strojírny, a.s. oraz Garlic s.r.o. Patronat medialny objęły: gazeta „Pelhřimovský deník” oraz rozgłośnia „Český rozhlas Region”.
W ramach ogólnokrajowego projektu „Libri civitatis” trwa ewidencja ksiąg miejskich (ksiąg urzędowych powstałych przed 1620 rokiem) przechowywanych w archiwach Czech, przy czym najważniejsze rękopisy są publikowane w formie edycji. Opracowanie każdej księgi rządzi się ścisłymi zasadami, według których najpierw w opracowuje się tzw. transliterację tekstu (transkrypcję), na której opiera się edycja tekstu, wraz z aparatem naukowym, skorowidzem oraz wstępem.
Czytaj dalej „CZECHY: Edycja i wystawa poświęcone najstarszej księdze miejskiej Pacova”
SZWAJCARIA: Wojna w cieniu Alp – polskie akcenty w filmowych zasobach Bundesarchiv
Od dwóch lat Szwajcarskie Archiwum Federalne (dalej:BA) udostępnia swoje materiały na You Tube – obecnie jest to głównie dokumentacja relacjonująca różne wydarzenia naukowe w BA, filmy szkoleniowe ale także materiały filmowe ze zbiorów ( obecnie kilka filmów). Wśród tych ostatnich jest też wielka gratka dla miłośników historii Polski – 12 minutowy film dotyczący przekroczenia granicy szwajcarskiej przez polskie i francuskie oddziały w czerwcu 1940 po kapitulacji III Republiki- „Grenzübertritt französischer und polnischer Truppen”. Film wykonany został przez szwajcarską wojskową wytwórnię filmową AFD – Armee Film Dienst. Znajduje się w zbiorach archiwum federalnego w zespole E10821* Stab der Gruppe für Ausbildung z lat (1945-1995), 1912-1995. Film obrazuje pierwsze godziny po przekroczeniu granicy francusko – szwajcarskiej oraz przyjęcie żołnierzy przez zarówno oficjalne służby wojskowe sanitarne, a także ludność cywilną. Pokazuje pokonanych i utrudzonych, ale godnych ludzi – rozbrojenie przez żołnierzy szwajcarskich, odpoczynek po trudach walki, prozaiczne czynności- opatrywanie ran przez sanitariuszki, posiłki, swojsko wyglądające szwajcarskie łąki z pasącymi się nich wojskowymi końmi.
Czytaj dalej „SZWAJCARIA: Wojna w cieniu Alp – polskie akcenty w filmowych zasobach Bundesarchiv”
POLSKA: IX Zjazd Internetowego Forum Archiwalnego iFAR w Toruniu
Sprawozdanie z IX Zjazdu Internetowego Forum Archiwalnego iFAR, który odbył się na UMK w Toruniu, 19-20 listopada 2015 r.
W czwartek obrady moderowali Hanna Staszewska (APP) i Wojciech Woźniak (NAC).
Pierwszy prelegent, Mariusz Krause (Sąd Rejonowy w Starogardzie Gdańskim) przedstawił temat „Archiwa i archiwiści oczami użytkowników”. Referujący omówił – na przykładzie swojego sądu – jak archiwista zakładowy jest postrzegany przez współpracowników, którzy są jednocześnie użytkownikami archiwum zakładowego. Z potocznych opinii społeczeństwa wynika, iż praca archiwisty nie jest doceniana, a archiwum nie jest ważną komórką organizacyjną danej firmy. Na potrzeby prezentacji przygotowano ankietę, którą przesłano do 70 sądów w Polsce. Zawierała ona następujące pytania: 1) Czy zatrudniacie Państwo archiwistę, 2) Jeśli nie, czy uważacie Państwo, iż byłaby potrzeba zatrudnienia archiwisty, 3) Jaki byłby główny powód, 4) Czym według Państwa zajmuje się archiwista, 5) Jak postrzegacie Państwo codzienną pracę archiwisty, 6) Jak scharakteryzowalibyście Państwo archiwum. Odpowiedź zwrotną otrzymano z 11 sądów: większość tych instytucji zatrudnia archiwistę na etacie, przeważała opinia, iż archiwista jest potrzebny: usprawnia pracę sądu i ułatwia dostęp pracowników do dokumentacji. Ku zdziwieniu referującego, pracownicy sądów mają świadomość tego, czym zajmuje się archiwista
na co dzień.
Czytaj dalej „POLSKA: IX Zjazd Internetowego Forum Archiwalnego iFAR w Toruniu”