Zaczęło się ponad 100 lat temu, kiedy w środowisku szwajcarskich prawników podjęto inicjatywę przedsięwzięcia badawczego Fundacji Źródeł Prawa Szwajcarskiego Stowarzyszenia Prawniczego. Podjęło ono publikację zbiorów źródeł prawa ze wszystkich obszarów językowych Szwajcarii tworząc wielką serię wydawniczą Sammlung Schweizerischer Rechtsquellen (SSRq).
Materiały te obejmują wszystkie poziomy władz od zarania kantonów – prawa miast, historycznych urzędów, gmin i wójtostw – wszystko od czasów średniowiecza do powstania Republiki Helweckiej w 1798 roku. Do dziś wydano ponad 100 tomów dokumentów obejmujących wszystkie kantony, dokumenty dotyczące zarówno prawa publicznego jak i prywatnego. Z ogromnej ilości zachowanych materiałów archiwalnych wybierane były tylko takie, które spełniały warunek legalności i znacząco wpływały na ówczesną rzeczywistość.
Kolejne tomy stanowią podstawę do fundamentalnych badań historii prawnej, gospodarczej, społecznej, etnolografii, historii Kościoła i w dużym stopniu także dla badań lingwistycznych. Projekt badawczy jest wspierany przez National Science Foundation oraz wiele instytucji prywatnych i publicznych.
Obecnie zbiory dokumentów wydawanych w formie tradycyjnej, obejmujące 60 tysięcy stron – dokumenty wraz z komentarzem prawnym i historycznym – dostępne są online http://www.ssrq-sds-fds.ch/online/ w bardzo czytelnej i logicznej formule ekspozycji. Podstawą planu wydawniczego jest podziała na poszczególne kanton.
Portal jest ściśle związany z archiwami biorącymi udział w projekcie. Opisy metadanych, forma i zawartość wybranych materiałów źródłowych jest wykonywana przez miejscowe archiwa w ich bazach danych zgodnie z wewnętrznymi przepisami, uwzględniając różne tradycje i sposoby opisu materiałów archiwalnych.
Kontynuacja edycji kolejnych tomów będzie miała już formę elektroniczną. Portal został opracowany przez Archiwum Kantonu Zurych w okresie od 2011-2015 w ramach projektu Elektroniczna Edycja Źródeł Prawnych Zurych, w skrócie eRQZH. Kolejne etapy rozbudowy (funkcję indeksacji, wielojęzyczność, Responsive design, czyli automatyczne dostosowanie obrazu do rozmiaru urządzenia wyświetlającego) są cały czas udoskonalane. W porównaniu więc z tradycyjną formą, obecna – do momentu wyłączenia prądu- będzie miała wiele więcej funkcji i możliwości wyszukiwawczych.
Staatsarchiv Zürich wspólnie z dwoma archiwami miejskimi z Zürichu i Winterthur udostępniły pierwszą partię swoich dokumentów w nowej formule «Rechtsquellen Online». Projekt finansowany jest ze środków Lottery Fund oraz środków miasta Zurychu i Winterthur.
Dzięki specyficznemu opracowaniu metadanych i użyciu języka znaczników dla tekstów źródłowych – XML zgodnie ze standardem «Text Encoding Initiative TEI – możliwe są różnorodne formy dostępu do zawartości.
Zaprezentowane dokumenty zgromadzone zostały w trzech grupach tematycznych:
– Kultura pamięci „Erinnerungskultur”- termin używany w kulturze niemieckiej dla określenia pamięci zbiorowej wkomponowanej w przestrzeń publiczna i teksty kultury,
– Migracje,
– Terytorialność, czyli kształtowanie się obszarów administracyjnych.
Użytkownik otrzymuje do wgladu skan dokumentu, jego transkrypcję oraz komentarz o charakterze prawnym i historycznym.
Portal skierowany jest jednakowo dla profesjonalnych historyków studentów historii i zainteresowanych laików. Prezentowane teksty źródłowe odzwierciedlają różnorodne aspekty i relacje prawne dwóch miastach Zurychu i Winterthur oraz warunki społeczne i ekonomiczne tego czasu.
Od wielu lat zgodnie ze strategią działania Staatsarchiv Zürich realizuje publikację źródeł do dziejów miasta i całego kantonu we współczesnej formie pełnotekstowego dostępu online Archiwum realizuje publikację źródeł prawa nie ograniczając się wyłącznie do dokumentów powstałych do momentu utworzenie Republiki Helweckiej.
W 2014 roku udostępniono wyniki projektu zatytułowanego „Transkrypcja i digitalizacja protokołów i uchwał rządu kantonu od 1803 do 1995 roku”. Prace nad projektem rozpoczęły się w 2009 roku przy wykorzystaniu środków z funduszu loteryjnego kantonu Zurych. Zakłada on, że do 2016 roku wykonanych zostanie w postaci skanów wraz z ich transkrypcją, około 200 000 stron dokumentów rękopiśmiennych z XIX wieku oraz ok. 300 000 stron dokumentów z XX wieku.
Więcej: Rechtsquellenportal macht Zürcher Geschichte online zugänglich
Sammlung Schweizerischer Rechtsquellen
Jolanta Leśniewska
AP Płock O/ Kutno