Miesiąc: maj 2015

POLSKA: Colloquia Jerzy Skowronek dedicata

W dniach 21-22 maja 2015 r. odbyła się w Warszawie XV konferencja z cyklu „Colloquia Jerzy Skowronek dedicata”. Tegorocznym tematem były „Archiwa w otoczeniu społecznym XXI wieku”. Konferencja zgromadziła przedstawicieli 21 krajów (Białoruś, Bośnia i Hercegowina, Chorwacja, Estonia, Finlandia, Francja, Holandia, Izrael, Kanada, Litwa, Łotwa, Mołdowa, Niemcy, Polska, Rosja, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwajcaria, Węgry i Wielka Brytania). Rozpoczął ją referat inauguracyjny „Nowe czasy, nowe relacje”, przedstawiony przez Andrzeja Biernata – zastępcę Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych. Zawarta była w nim diagnoza obecnego stanu prawnego i zmian zachodzących w społeczeństwie, które mają wpływ na działania archiwów  jako instytucji. Jako główne grupy zagadnień przedstawiono usługi dla obywateli, metody wykorzystanie zasobu archiwalnego, komunikację społeczną i współpracę z otoczeniem, do czego potrzebne sa nowe kompetencje archiwistów. Na zakończenie Andrzej Biernat dokonał też krótkiego podsumowania przedstawionych referatów, z których wynikało, że archiwa w wielu krajach borykają się z takimi samymi problemami, że nie są szeroko znane w otoczeniu i preferują tradycyjne metody działania. Coraz częściej jednak sięgają po nowoczesne środki, rozwijają nowe formy działalności, także po to, aby utrzymać i zwiększyć żywy kontakt archiwów z użytkownikami.Dokument elektroniczny nie będzie ich już przyciągał do archiwów. A. Biernat przywołał też wystąpienie Gintarasa Dručkusa i Kristiny Stanišauskė (Litwa), którzy za „Mission possible” uznali przemianę archiwów z podmiotów pasywnych w aktywne. Porównując różnorodność zasobu archiwów do oferty supermarketu, zaznaczyli jednak, że dotarcie do poszukiwanego celu w archiwum wymaga znacznie lepszego przygotowania. Między rozpoczęciem a zakończeniem konferencji uczestnicy wysłuchali ponad trzydziestu referatów, przygotowanych przez reprezentantów 16 krajów. Po raz pierwszy zapoznać się można było również z abstraktami opublikowanymi w trzech językach oraz poznać sylwetki referentów.

Otwarcie konferencji przez prof. Władysława Stępniaka
Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych

Czytaj dalej „POLSKA: Colloquia Jerzy Skowronek dedicata”

MoReq2010 – co jest w środku

moreq2010Jednym z najważniejszych zadań systemu zarządzania aktami (RM) jest dokumentowanie działalności instytucji czy organizacji, tworzenie zapisanej i niezmienialnej pamięci jej działalności i historii, zapisywanie dowodów które mogą być użyte (np. przez historyka lub sąd) z pewnością, że nie zostały one zmienione czy zafałszowane. W tym aspekcie MoReq2012 jest istotny również dla archiwów, których funkcja pokrywa się w dużym stopniu z tymi zadaniami.

Moduły MoReq2010

MoReq2010  – wymagania sytemu zarządzania aktami –  jest podzielone na moduły, które opisują różne działy albo funkcje oprogramowania. Moduły to jednocześnie serwisy, części oprogramowania które te funkcje spełniają. Niektóre rodzaje serwisów są  już w powszechnym użyciu w prawie każdym systemie wielo-użytkownikowym, niektóre są specyficzne dla MoReq.

Moduły obsługujące użytkowników to Grupy Użytkowników i modelowy Moduł Ról. Zadaniem modułu użytkowników jest zarządzanie użytkownikami i ich grupami, podobnie do istniejących użytkowników w systemach komputerowych, ale z konkretnymi ograniczeniami (np. nie wolno ponownie używać identyfikatorów itp.). Moduł ról opisuje role jakie moga przyjmować użytkownicy, i możliwości dostępu do przypisane tym rolom. Jan Kowalski może więc na przykład należeć do grupy Działu Handlowego, i posiadać rolę Administratora z prawami dodawania nowych użytkowników, ale tylko w tym dziale.

Czytaj dalej „MoReq2010 – co jest w środku”

UKRAINA: „Represjonowani archiwiści” – wystawa

Wystawa internetowa przygotowana w Archiwum Państwowym Obwodu Charkowskiego w Charkowie, w ramach obchodów Dnia Pamięci Ofiar Represji Politycznych na Ukrainie, przedstawia 34 dokumenty archiwalne obrazujące sowieckie represje polityczne z lat 30.tych XX w. w ówczesnej Ukraińskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej, których ofiarą byli archiwiści.
Wiktor Aleksandrowicz Barwiński (ur. 1885), starszy badacz w Archiwum Głównym Dawnych Akt, w 1937 r. został oskarżony o udział w kontrrewolucyjnej organizacji nacjonalistycznej, za co wymierzono mu karę 10 lat pobytu w łagrze. Postępowanie w jego sprawie zostało przez NKWD zakończone w 1941 r. z powodu śmierci oskarżonego.

Czytaj dalej „UKRAINA: „Represjonowani archiwiści” – wystawa”

Niemcy: Średniowieczne pieczęcie miasta Spiry pod lupą kryminologów.

Verkörperung kommunaler Identität czyli Ucieleśnienie tożsamości miejskiej to nietypowy interdyscyplinarny projekt badawczy, w realizacji którego zastosowane zostały nietypowe metody wykorzystywane głównie w medycynie ale także kryminalistyce. Bohaterem projektu zaś są średniowieczne pieczęcie miasta Spiry(Speyer), przechowywane w archiwum miejskim -Stadtarchiv Speyer. Archiwum Miasta Spiry bez wątpienia można określić jako najstarsze i wiodące komunalne archiwum w Palatynacie (Pfalz). Jego początki sięgają daleko w średniowiecze. Najwcześniejszy dokument, który jest obecnie przechowywany w archiwum, to dokument cesarza Fryderyka I z roku 1182, który potwierdzał  i rozszerzał przywilej lokacyjny miasta wystawiony przez cesarza Henryka V w 1111 r. Najcenniejsze dokumenty miejskie w średniowieczu trzymane były w tzw. „czerwonej skrzyni”. Najstarszy inwentarz (w rozumieniu spisu dokumentów) pochodzi z 1579 r.


fot. http://siegel.hypotheses.org/

Pieczęcie jako – znak własnościowy i rozpoznawczy osoby fizycznej lub prawnej, wyciskane były  za pomocą stempla (typariusza)  najczęściej wosku, lub innych materiałach. Stanowiły one świadectwo wiarygodności – nadając moc prawną pismu. Wpisywały się swoją formą fizyczną (kształt, wyobrażenie napieczętne, napis) w ówczesną estetykę, odzwierciedlając ducha czasów, z których pochodziły. Jest to zagadnienie, którymi  zajmuje się głównie sfragistyka , historia sztuki, dyplomatyka i inne. Pieczęć Spiry przedstawiała w wyobrażeniu napieczętnym imponujący budynek katedry wraz z postacią patronki miasta Najświętszej Maryi Panny. Wizerunek ten w pieczęci miejskiej używany był w latach ok. 1231 do 1792. Projekt nie zajmuje się jednak tą zasadniczą częścią pieczęci oddając to badaniom nauk wymienionych wyżej, skupia się natomiast na dodatkowym i tajemniczym elemencie. Pieczęcie miejskie ze Spiry posiadają jeszcze jedną cechę  – swoiste kontrasygillum, czyli odciśnięte  na odwrocie pieczęci głębokie odciski palców jednej lub kilku osób. Najczęściej występują trzy wertykalnie ułożone odciski linii papilarnych. Jaką role pełniły te odciski, przez kogo były składane, kto brał udział w procesie powstawania średniowiecznej pieczęci jako ważnego aktu prawnego i twórczego. Odpowiedzi na te i inne pytania szukać będą autorzy projektu.

Czytaj dalej „Niemcy: Średniowieczne pieczęcie miasta Spiry pod lupą kryminologów.”

POLSKA: Wspólna publikacja Archiwum Głównego Akt Dawnych i Niemieckiego Instytutu Historycznego w Warszawie

Nie często zdarzają się publikacje, odnoszące się do tych samych zagadnień, napisane przez autorów z różnych szkół i tradycji historycznych i archiwalnych. Tym cenniejszym jest praca zbiorowa będąca efektem współpracy Archiwum Głównego Akt Dawnych i Niemieckiego Instytutu Historycznego w Warszawie, które zorganizowały wspólną konferencję pod hasłem: “Od traktatu kaliskiego do pokoju oliwskiego. Polsko – krzyżacko – pruskie stosunki dyplomatyczne w latach 1343 – 1660”. Efektem zorganizowanej w dniach  24 – 25 maja 2013 r. w Warszawie konferencji jest publikacja rozszerzonych wersji wygłoszonych referatów.

Czytaj dalej „POLSKA: Wspólna publikacja Archiwum Głównego Akt Dawnych i Niemieckiego Instytutu Historycznego w Warszawie”

POLSKA: Deskryptory Biblioteki Narodowej. Propozycje zmian w opracowaniu zbiorów bibliotecznych w dobie sieci semantycznej

Deskryptory Biblioteki Narodowej. Propozycje zmian w opracowaniu zbiorów bibliotecznych w dobie sieci semantycznej
W dniach 20-21 kwietnia 2015 r. w Bibliotece Narodowej w Warszawie zorganizowano międzynarodową konferencję „Deskryptory Biblioteki Narodowej. Propozycje zmian w opracowaniu zbiorów bibliotecznych w dobie sieci semantycznej”. Warto zwrócić uwagę na dwa ważne aspekty tego wydarzenia. Z jednej strony jest to kontynuacja działań zgodnych z międzynarodowymi standardami także w polskich bibliotekach, co jest koniecznym warunkiem funkcjonowania w globalnym systemie informacji. Z drugiej strony ważna była prezentacja założeń projektu zmiany narzędzia opracowania bibliograficznego wprowadzanego przez Bibliotekę Narodową. Archiwa państwowe, w których trwają prace nad implementacją w metodyce standardów Międzynarodowej Rady Archiwów oraz opracowaniem nowej instrukcji indeksowania, mogą korzystać z propozycji Biblioteki Narodowej w zakresie zmian, tzn. uproszczenia słownictwa, granulacji danych oraz stosowania sformułowań używanych w języku mówionym, m.in. rezygnacji z inwersji w hasłach indeksowych oraz skrótów terminów typowych.

Czytaj dalej „POLSKA: Deskryptory Biblioteki Narodowej. Propozycje zmian w opracowaniu zbiorów bibliotecznych w dobie sieci semantycznej”

CZECHY: 16 Krajowa Konferencja Archiwalna w Poděbradach

W historycznej miejscowości Poděbrady, od stu lat będącej też uzdrowiskiem, w dniach od 7 do 9 kwietnia 2015 r. odbyła się 16 Konferencja Czeskich Archiwistów. Organizowane co dwa lata, przez Czeskie Towarzystwo Archiwalne (Česká archivní společnost, o. s.) oraz przez Oddział Czeskiego Towarzystwa Informacyjnego przy Archiwum Narodowym (Pobočka České informační společnosti, o.s. při Národním archivu), jak również przez Departament Zarządu Archiwów Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (Ministerstvo vnitra, Odbor archivní správy a spisové služby). W Konferencji wzięli udział przedstawiciele sąsiednich organizacji archiwalnych z Austrii, Niemiec, Polski, Słowacji i Węgier. Obrady czeskich archiwistów toczyły się tym razem pod hasłem: „Archiwa, człowiek i krajobraz. Przemiany krajobrazu i środowiska naturalnego w dokumentach archiwalnych” (Archivy, člověk a krajina. Proměny krajiny a životního prostředí v archivních dokumentech). Jednak zakres tematyczny prezentowanych referatów był dużo większy.

 

fot. Ivo Łaborewicz

Czytaj dalej „CZECHY: 16 Krajowa Konferencja Archiwalna w Poděbradach”

NIEMCY: Publikacje archiwów uniwersyteckich. Propozycje

„Profil dokumentacji dla archiwów szkół wyższych”
Opublikowana w 2009 roku broszura ukazuje centralne znaczenie archiwów szkół wyższych w badaniach historii uniwersytetów i historii nauki. Zawiera ona wskazówki dotyczące oceny dokumentów według ich wartości historycznej oraz spis akt uniwersyteckich, które jako źródła historyczne kwalifikują się do trwałego przechowywania w archiwach. Obok przekazu archiwalnego różnorodnych jednostek i gremiów uniwersyteckich uwzględniona została również dokumentacja z dziedziny badań i nauki, jak również dokumentacja archiwalna organizacji studenckich. Dodatkowe wskazówki dotyczą spuścizn naukowych i zbiorów.
Broszurę opracowali archiwiści uniwersytetcy: dr Thomas Becker (Bonn), prof. dr Werner Moritz (Heidelberg), dr Wolfgang Müller (Saarbrücken), dr Klaus Nippert (Karlsruhe) und dr Max Plassmann (Düsseldorf).
Dokumentationsprofil für Archive wissenschaftlicher Hochschulen : eine Handreichung / Von Thomas Becker … [Hrsg.: Der Universitätspräsident]. – Saarbrücken : Univ. des Saarlandes, 2009. – 75 S. : Ill. ; 21 cm.
ISBN 978-3-940147-15-8
Cena: 7 € plus koszty przesyłki

Czytaj dalej „NIEMCY: Publikacje archiwów uniwersyteckich. Propozycje”

POLSKA: XI Ogólnopolskiego Seminarium Archiwalnego w dniach 9–10 czerwca 2015 r. pn. „Postępowanie z dokumentacją osobową – przepisy prawa, praktyka, postulaty” Koszalin 2015

Sekcja Archiwa Zakładowe, co roku, organizuje ogólnopolskie seminaria, których celem jest popularyzacja praktycznej i teoretycznej wiedzy o postępowaniu z dokumentacją oraz jej zarządzaniu, a w szczególności nowoczesnych metod i narzędzi pracy wśród aktotwórców oraz osób odpowiedzialnych za działalność archiwalną, a także podnoszenie i doskonalenie kwalifikacji zawodowych archiwistów.
Problematyką omawianą w trakcie XI Ogólnopolskiego Seminarium Archiwalnego w dniach 9–10 czerwca 2015 r. pn. „Postępowanie z dokumentacją osobową – przepisy prawa, praktyka, postulaty” będzie tematyka związana z postępowaniem z dokumentacją osobową. Celem seminarium będzie przedstawienie prawnych oraz praktycznych rozwiązań związanych z wartościowaniem, gromadzeniem, przechowywaniem oraz udostępnianiem m.in. dokumentacji pracowniczej, medycznej, ewidencji ludności, dokumentacji związanej z uzyskiwaniem świadczeń społecznych. Poruszone zostaną ponadto sprawy ochrony danych osobowych. Planowane są wystąpienia przedstawicieli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwa Gospodarki, Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Polskiego Czerwonego Krzyża, Instytutu Pamięci Narodowej, organizacji pracodawców, archiwów państwowych oraz środowiska genealogów.

Współorganizatorami seminarium są Oddział Stowarzyszenia Archiwistów Polskich w Koszalinie oraz Archiwum Państwowe w Koszalinie.

Szczegóły (program i zgłoszenie).

Andrzej Jabłoński
Przewodniczący
Sekcji Archiwa Zakładowe
Stowarzyszenia Archiwistów Polskich

POLSKA: „Kształcenie infobrokerów i archiwistów cyfrowych”, Kraków 14-15 kwietnia 2015 r.

Konferencję zorganizowali: Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie, Narodowe Archiwum Cyfrowe i Archiwum Narodowe w Krakowie. Konferencja odbyła się w siedzibie Instytutu Historii Uniwersytetu Pedagogicznego, który uruchomił właśnie roczne studia podyplomowe „Zarządzanie dokumentacją, infobrokerstwo i archiwistyka”.

Po przywitaniu uczestników rozpoczęto obrady. Pierwszą prelegentką była  H. Robótka (Uniwersytet M. Kopernika w Toruniu) z referatem zatytułowanym Archiwa i archiwiści cyfrowi w świetle wybranych dokumentów, w którym nakreśliła problematykę i omówiła podstawowe akty prawne i rozporządzenia NDAP, w tym ustawę archiwalną z 1983 r., ustawę z 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 30 października 2006 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z dokumentami elektronicznymi. Ponadto wspomniała o oficjalnych dokumentach NDAP: „Strategii archiwów państwowych na lata 2010-2010” oraz  „Raporcie o archiwach w Unii Europejskiej po rozszerzeniu”. Omówiła też sytuację archiwów zakładowych w kontekście Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 18 stycznia 2011 r. w sprawie instrukcji kancelaryjnej, jednolitych rzeczowych wykazów akt oraz instrukcji w sprawie organizacji i zakresu działania archiwów zakładowych. Prelegentka zastanawiała się, czy archiwa będą przejmować tylko metadane czy też dokumentację elektroniczną wraz z metadanymi, konkludując, że przejmowana dokumentacja powinna stanowić komplet wraz z metadanymi, gdyż same  metadane to tylko zapis drogi służbowej dokumentacji w urzędzie.

Czytaj dalej „POLSKA: „Kształcenie infobrokerów i archiwistów cyfrowych”, Kraków 14-15 kwietnia 2015 r.”