We Włoszech po ponad dwudziestu latach starań, w których niemały udział miało Narodowe Stowarzyszenie Archiwistów Włoskich (ANAI), zawód archiwisty uzyskał akredytację. Dnia 15 stycznia parlament włoski przyjął poprawki do „Kodeksu dóbr kultury i krajobrazu” modyfikujące zapisy dotyczące zawodów, a raczej zawodowców, zajmujących się obiektami kultury, w tym i archiwaliami. Przepisy po siedmiu miesiącach wchodzą w życie, co właśnie się dzieje. Chodzi o ustawę znzną pod nazwą legge n. 362 (Madia, Ghizzoni, Orfini). „Kodeks dóbr kultury i krajobrazu” (Codice dei beni culturali e del paesagio) jest podstawowym aktem prawnym Republiki Włoskiej organizujący w sposób całościowy zagadnienia postępowania z dobrami kultury i kształtowaniem krajobrazu oraz ich ochrony. Jest takim samym dokumentem jak kodeks cywilny czy karny ale odnosi się do zagadnień kultury. Wprowadzony dekretem ustawodawczym (decreto legislativo) nr 42, 22 stycznia 2004 r. zastąpił szereg branżowych regulacji prawnych (tak jak jest obecnie w Polsce, gdzie zagadnienia kultury nie są ujęte w kodeks) z zakresu kultury i ochrony krajobrazu. Omawiane zmiany dotyczą tylko dwóch artykułów, ale dla środowiska związanego z pracą w kulturze mają ogromne znaczenie. Wprowadzają normę mówiącą, że osoby zajmujące się ochroną i konserwacją dóbr kultury, a także ci, którzy mają do czynienia z waloryzacją tychże dóbr lub z nimi pracują, powinni mieć stosowne przygotowanie zawodowe i odpowiednią praktykę. Dotyczy to następujących zawodów: archeologów, archiwistów, bibliotekarzy, demoetnoantropologów, antropologów, konserwatorów dóbr kultury, ekspertów i diagnostów nauk i technologii stosowanych w pracy z dobrami kultury i historii sztuki.
Nie wpisanie na listę „zawodowców” nie będzie skutkować niemożliwością wykonywania zawodu. Archiwa: państwowe, jednostek publicznych, rejestrowane prywatne, zatrudniając akredytowanych przez ministerstwo archiwistów będą miały gwarancję, że zatrudniaja fachowców. Tak zapewniają autorzy zmian w prawie. Istotnym jest także szara strefa usług archiwalnych, która w kontekście rewolucji informatycznej i związanego z nia rozproszenia usług staje się problemem, ponieważ nie daje gwarancji oczekiwanej jakości usług. Rejestr prowadzony będzie przez Ministerstwo Dóbr i Działalności Kulturalnej i Turystyki (Ministero dei beni e delle attività culturali e del turismo).
Działalność związana z akredytacją zawodową archiwistów wywołała inną akcję , której celem jest policzenie archiwistów. Uniwersytet w Maceracie, w oparciu o informatyczna platformę Limesurvey TM, rozpowszechnia ankietę, która w założeniach ma odpowiedzieć na pytanie o kondycję zawodową archiwistów; ilu ich jest, jakie mają wykształcenie zawodowe, jakie doświadczenie w pracy, w czym się specjalizują.
Wprowadzone w „Kodeksie dóbr kultury” zamiany wywołują także obawy środowiska archiwistów. Na razie brak jest przepisów wykonawczych więc archiwiści nie czują się pewnie zawodowo.
Więcej:
Comunicato Consiglio Direttivo Anai, Roma 26 giugno 2014
ANAI – „Contarsi per conoscersi. Contarsi per contare”.
oprac. Adam Baniecki
AP Lubań