czerwiec 2014 – Archnet

NIEMCY: Nie wszystko na sprzedaż- zasoby archiwów komunalnych Nadrenii- Westfalii

Władze landu Nadrenii Westfalii na fali krytycznych uwag wielu środowisk, którym bliskie zagadnienia archiwalne, w ostatnim czasie przystąpiły do rewizji obowiązującego tam prawa archiwalnego (Gesetz über die Sicherung und Nutzung öffentlichen Archivguts im Lande Nordrhein-Westfalen – ArchivG NRW) ustanowionego w 1989 roku, a nowelizowanego w 2010 roku. W czym leży problem?. Okazuje się bowiem, iż obowiązujące prawo w ograniczony sposób zabezpiecza niezbywalność zasobów archiwalnych archiwów komunalnych. Kontrowersyjny jest szczególnie zapis paragrafu 10.5.2, który owszem mówi o niezbywalności zasobu archiwów komunalnych ale jedynie w zakresie dokumentów urzędowych. Status archiwów komunalnych (odpowiednik naszych archiwów samorządowych) w Niemczech jest zupełnie inny niż w Polsce. Nie jest to proste przełożenie na nasze archiwa samorządowe, które są jedynie archiwami zakładowymi docelowo przekazującymi materiały archiwalne do archiwów państwowych.

Czytaj dalej „NIEMCY: Nie wszystko na sprzedaż- zasoby archiwów komunalnych Nadrenii- Westfalii”

Austria/Czechy. Złota bulla Karola IV na liście światowego dziedzictwa UNESCO

Dnia 16 czerwca 2014 roku w Wiedniu, w sali kongresowej Urzędu Kanclerskiego, odbyła się uroczystości wręczenia świadectwa UNESCO o wpisaniu na światową listę dziedzictwa kulturowego Złotej Bulli cesarza Karola IV, co formalnie nastąpiło jeszcze w 2013 roku. Jest to dokument „światowej klasy i cieszę się, że to historyczne dziedzictwo zostało uwzględnione na liście UNESCO „Memory oft he World – Pamięć świata”, stwierdził federalny minister Austrii Josef Ostermayer.

Österreichisches Staatsarchiv

Złota Bulla wydana przez Karola IV Luksemburskiego, przyjęta w 1356 roku na sejmie w Norymberdze, była dokumentem reformujący ustrój świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego. Ustalała ona listę siedmiu elektorów mających wybierać cesarza. Elekt, wybrany większością głosów, stawał się jedynie królem rzymski, ale z prawem do koronacji na cesarza. Koronacja na króla odbywała się w Akwizgranie, zaś na cesarza w Rzymie. Bulla obowiązywała aż do XIX w. Dawała ogromne prawa elektorom w ich posiadłościach, czyniąc ich faktycznie niezależnymi. Ich godność była dziedziczna, podległe im terytorium stawało się niepodzielne, traktowano ich na równi z królami, posiadali najwyższe sądownictwo a razem tworzyli osobną kurię Sejmu Rzeszy, posiadającą prawo formułowania projektów ustaw na równi z cesarzem.
Karol IV Luksemburski niemal całe swoje życie złączył z Pragą. Tu się urodził 14 maja 1316 roku i tu zmarł 29 listopada 1378 roku, jako syn i następca króla czeskiego Jana Luksemburskiego. Na chrzcie otrzymał tradycyjne w dynastii Przemyślidów imię Wacław, jednak podczas bierzmowaniu przyjął imię Karol. W 1346 roku koronowany na króla rzymskiego oraz na króla Czech jako Karol I, w 1355 roku został cesarzem Świętego Cesarstwa Rzymskiego.

Czytaj dalej „Austria/Czechy. Złota bulla Karola IV na liście światowego dziedzictwa UNESCO”

CZECHY. Wystawa w Czeskich Budziejowicach i uczczenie 60-lecia dekretu o archiwach

Niemal przez cały czerwiec w salach wystawienniczych Powiatowego Archiwum Państwowego w Czeskich Budziejowicach (Státní okresní archiv České Budějovice) czynna była bardzo interesująca wystawa pt. „Rarity, kuriozity, pozoruhodnosti z jihočeských archivů” (Osobliwości, kurioza oraz godne uwagi zbiory z południowoczeskich archiwów). W zaproszeniu do wystawy jej organizatorzy napisali m.in.: „W każdym archiwum przechowywanych jest ogromna ilości dokumentów: tekstowych, obrazowych lub innych, które – każdy na swój sposób – stanowią świadectwo czasów, w jakich powstał, o osobach, które je sporządziły, lub w których ukazane są wydarzenia o jakich traktują. W archiwach południowoczeskich, stanowiąc część narodowego zasobu archiwalnego, zajmują one łącznie prawie 51 km bieżących”.

Czytaj dalej „CZECHY. Wystawa w Czeskich Budziejowicach i uczczenie 60-lecia dekretu o archiwach”

UKRAINA: Obchody Dnia Konstytucji Ukrainy w archiwach

W Państwowym Archiwum Obwodu Donieckiego 25 czerwca 2014 r. zostanie otwarta wystawa z okazji obchodzonego niebawem Dnia Konstytucji Ukrainy.
Wystawy poświęcone rocznicy uchwalenia (28 czerwca 1996 r. ) Konstytucji niepodległej Ukrainy zostały zorganizowane również w wielu innych ukraińskich archiwach państwowych (z wyjątkiem Państwowego Archiwum Republiki Autonomicznej Krymu, obecnie intensywnie „integrowanego” z systemem państwowych archiwów Rosji).
Natomiast pracownie naukowe Archiwum Państwowego w Doniecku pozostają „tymczasowo zamknięte” dla użytkowników.

Więcej: Державна архівна служба України

oprac. Edyta Łaborewicz
AP Legnica

CZECHY: Polegli w I wojnie światowej

Na stronach praskiego Wojskowego Instytutu Historycznego umieszczona została ciekawa aplikacja, umożliwiająca przegląd drukowanych źródeł zawierających wykazy poległych żołnierzy monarchii austro-węgierskiej w Wielkiej Wojnie lat 1914-1918.
Realizacja tego projektu była możliwa dzięki współpracy wojskowych historyków i archiwistów z bibliotekarzami czeskiej Biblioteki Narodowej, którzy nie tylko użyczyli swoich bogatych zbiorów, ale aktywnie uczestniczyli w ich przygotowaniu do prezentacji w Internecie. Są one łatwo dostępne dla wszystkich zainteresowanych dzięki bibliotece cyfrowej Kramerius, firmowanej przez Czeską Bibliotekę Narodową.
Po doświadczeniach wcześniejszych wojen, a więc prusko-austriackiej z 1866 roku, zajęciu i okupacji Bośni i Hercegowinie w 1878 roku, walkach przeciw powstańcom w 1882 roku, armia austro – węgierska opracowała dość rozbudowany systemu rejestracji oraz publikacji strat wojennych. Ministerstwo Wojny, przy współpracy z Austriackim Czerwonym Krzyżem, od pierwszych dni światowego konfliktu rozpoczęło publikowanie oficjalnych list strat, a więc alfabetyczne rejestry nazwisk poległych, rannych i zaginionych, a z czasem również żołnierzach schwytanych do niewoli oraz chorych. Podobne wykazy publikowały też różne czasopisma, które również zostały wykorzystane w opisywanym projekcie. W sumie publikacje te, ukazujące się w latach 1914-1919, zajmują ponad 78 000 stron.

Czytaj dalej „CZECHY: Polegli w I wojnie światowej”

UKRAINA: omówienie zmian do Konstytucji Ukrainy i reformy samorządowej

24 czerwca 2014 r. z inicjatywy Państwowego Archiwum Obwodu Kijowskiego odbyło się spotkanie „okrągłego stołu” na temat: „Decentralizacja władzy. Reforma samorządu terytorialnego”, z udziałem przedstawicieli Kijowskiej Obwodowej Administracji Państwowej, Rady Obwodu Kijowskiego, państwowej służby archiwalnej Ukrainy, szefów wydziałów archiwalnych rejonowej administracji państwowej, lokalnych rad. Podczas spotkania „okrągłego stołu” dyskutowano o projekcie poprawek do Konstytucji Ukrainy w ww. obszarach decentralizacji i reformy samorządu terytorialnego. Wypracowane zalecenia mają być złożone do odpowiednich organów państwowych.

Więcej: DAKO

oprac. Edyta Łaborewicz
AP Legnica

MRA: Archiwiści o sobie. Odzew na apel MRA

Odzew na apel Międzynarodowej Rady Archiwów do międzynarodowej wspólnoty archiwistów o nadesłanie zdjęcia obiektu archiwalnego związanego z miejscem pracy archiwisty był natychmiastowy, a jego rezultat niezmiernie interesujący. Co ważne, na apel odpowiedzieli archiwiści praktycznie z całego świata (zauważono zdjęcia nadesłane z Iranu, Papui-Nowej Gwinea, Trynidadu i Tobago, Zjednoczonych Emiratów Arabskich, Burundi, Surinamu). Ponieważ formuła apelu, jak się wydaje, była dość pojemna i stwarzała szerokie pole do interpretacji, co znaczy „obiekt związany z miejscem pracy archiwisty”, szeroko została też zrozumiana: nadesłano zarówno zdjęcia przedstawiające miejsce pracy archiwistów sensu stricto (budynki i pomieszczenia archiwów), jak i fotografie szczególnie cennych czy spektakularnych obiektów z zasobu archiwalnego. Z polskich instytucji archiwalnych zareagowały: Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych (logo i opis akcji „Zostań rodzinnym archiwistą”) i Archiwa Państwowe w Bydgoszczy i Poznaniu (fotografie najstarszych, XII-wiecznych dokumentów z zasobu).
Przesyłane materiały od 9 czerwca fotografie z opisem są umieszczane na stronie Photo Page MRA

Oprac. Edyta Łaborewicz

AP Legnica

Francja – UE: Wykonanie prawa do kasacji lub anonimizacji mniej istotnych danych osobowych zawieszone do 2015 r.

Stowarzyszenie Archiwistów Francji opublikowało informację o decyzji Rady Europy przeniesienia wykonania regulacji dotyczących ochrony danych osobowych w postaci prawa do zapomnienia, które nakładało obowiązek kasacji nieistotnych lub nieaktualnych danych o osobach z marca 2014 r. Wykonanie regulacji Rada Europy przeniosła na rok 2015, a zatem obarczyła jego wykonaniem nowo wybrany 25 maja 2014 r. parlament.
Jak podaje AAF może być to skutkiem petycji podpisanej przez ponad 51000 obywateli unii przeciwko wprowadzeniu tego prawa. Środowiska archiwistów od początku dyskusji na temat prawa do zapomnienia były nastawione do niego bardzo krytycznie widząc w nim zagrożenie dla przetrwania pamięci zbiorowej deponowanej w archiwach. Oczywiście problem jest wieloaspektowy i niezwykle niebezpieczny, ponieważ nieostre kryteria pozwolą na usuwanie niewygodnych i wstydliwych danych, a nie nieistotnych.

Czytaj dalej „Francja – UE: Wykonanie prawa do kasacji lub anonimizacji mniej istotnych danych osobowych zawieszone do 2015 r.”

NIEMCY: Sposób na groźnych i niewidocznych niszczycieli- KEK

Wielkie katastrofy ostatnich 10 lat – pożar Weimarskiej Biblioteka Księżnej Anny Amalii w 2004, czy katastrofa Archiwum Historycznego Miasta Kolonii w 2009 – unaoczniły i uwrażliwiły społeczeństwo niemieckie na zagrożenia czyhające na niemieckie dziedzictwo kulturowe. Obok tych, nazwijmy to spektakularnych katastrof, na co dzień, w sposób niezauważalny piśmienne zabytki kultury podlegają długotrwałym procesom destrukcji, co możemy określić jako „pełzające katastrofy”. Wśród nich najpowszechniejsze to zanikanie atramentu, zniszczenia papieru, oddziaływanie szkodliwych czynników biologicznych wynikające z powodu złego przechowywania i niewystarczającej ochrony, z którymi na co dzień zmagają się konserwatorzy i archiwiści. W szczególności, ale nie tylko, w mniejszych instytucjach często brakuje wiedzy i środków, aby uratować unikatowe akta i eksponaty.

Czytaj dalej „NIEMCY: Sposób na groźnych i niewidocznych niszczycieli- KEK”

POLSKA: Ocean wszechrzeczy… Kraków, 13 czerwca 2014 r.

Kolejna konferencja naukowa, zorganizowana przez Archiwum Nauki PAN i PAU, odbyła się w Krakowie w dniu 13 czerwca 2014 r. Tegoroczny temat to „Ocean wszechrzeczy … w spuściznach ludzi nauki i kultury”.
Konferencję rozpoczął prof. Jerzy Wyrozumski, Sekretarz Generalny PAU, podkreślając zasługę archiwów w odkrywaniu, zabezpieczaniu i włączaniu do obiegu naukowego spuścizn. Dr Rita Majkowska, dyrektor Archiwum Nauki, powitała gości i wprowadziła w tegoroczną tematykę.

dyr. Rita Majkowska

Obrady prowadził prof. Zenon Piech, który przypomniał dotychczasowe konferencje, organizowane przez Archiwum, tzn. „Archiwa dla nauki. Dlaczego nauce potrzebne są archiwa naukowe?”, „Archiwa, biblioteki i muzea wobec nowych wyzwań w dobie digitalizacji”, „Zarządzanie procesem digitalizacji oraz prawne aspekty udostępniania kopii cyfrowych”, „Ocalone od niepamięci… Co kryją archiwa osobiste uczonych i twórców?”, „Czas zatrzymany… Fotografie w spuściznach uczonych i twórców”. Za istotny walor tych konferencji uznał towarzyszące im wystawy tematyczne oraz edycje materiałów. Zauważył też, że spuścizny po uczonych stanowią często istotne uzupełnienie dokumentacji placówek naukowych.
Czytaj dalej „POLSKA: Ocean wszechrzeczy… Kraków, 13 czerwca 2014 r.”