Wystawa Archiwum Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” w Gdańsku (kwiecień – maj 2013 roku)
Od 8 kwietnia 2013 roku w siedzibie Komisji Krajowej NSZZ “Solidarność” w Gdańsku można oglądać wystawę zatytułowaną “Solidarnościowe Kartki Wielkanocne”. Wystawa została zorganizowania przez Archiwum Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” w Gdańsku we współpracy prywatnymi kolekcjonerami kart pocztowych, którzy nadesłali fragmenty swoich zbiorów.
ilokartystyka (deltiologia), czyli kolekcjonowanie kart pocztowych jest traktowane bardziej jako hobby, a nie dziedzina związana z archiwistyką. Ale pod pewnymi względami jest to wystawa wyjątkowa, ponieważ dotyczy specyficznego tematu – świątecznych wielkanocnych kartek pocztowych drukowanych przez drukarnie niezależne (podziemne) w latach 1983-1990. A nakłady ich publikacji były bardzo ograniczone. Dzisiaj cieszą i bawią swym humorem oraz są przykładami satyry okresu stanu wojennego, lub wysublimowanej symboliki tamtych czasów.
Zaproszenie
Symbolika „Solidarnościowa” oraz niepodległościowa stała się nieodłącznym elementem poczty podziemnej, która rozwinęła się bardzo szybko po wprowadzeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981 roku. Znaczki, karty i stemple pocztowe początkowo posiadać miały znaczenie praktyczne przy przekazywaniu informacji, lecz bardzo szybko zyskały znacznie większe znaczenie kolekcjonerskie. Karty pocztowe były drukowane przez struktury podziemne NSZZ „Solidarność”, „Solidarności Walczącej”, Federacji Młodzieży Walczącej, Niezależnego Zrzeszenia Studentów i innych organizacji. Pocztówki były też czasem wykorzystywane jako ilustracje biuletynów wydawanych przez struktury podziemne NSZZ „Solidarność” oraz zagraniczne komitety wspierania „Solidarności”.
Znaczenie kolekcjonerskie kart poczty podziemnej, łatwość ich sprzedaży i kolportażu pomagała strukturom podziemnym w sprawnym gromadzeniu środków na prowadzenie działalności wydawniczej, zakup papieru i farby drukarskiej. Jednak musimy pamiętać, ze za drukiem tych kart stali ludzie, którym ich drukowanie w latach osiemdziesiątych groziło więzienie.
Autorzy nadali układ wystawie według rodzaju zebranych świątecznych kart pocztowych: karykatura i humor (Na wesoło), religijne, patriotyczne oraz symboliczne. Autorzy prezentowanych kart nie są znani, z wyjątkiem nielicznych kart przy których umieściliśmy nazwisko autora.
Ze zbiorów A.Kasprzykowskiego
W ekspozycji obejmującej około 100 świątecznych kart wielkanocnych wykorzystano materiały Archiwum Historycznego Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” w Gdańsku oraz prywatnych kolekcjonerów: Artura Kasprzykowskiego (Bielsko-Biała), Andrzeja Ligorowskiego (Region Dolny Śląsk), Zygmunta Woźniaka (Szczecin), Józefa Zalasa (Region Dolny Śląsk). Ekspozycję przygotowali pracownicy Archiwum Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” w Gdańsku, a projekt graficzny Robert Kwiatek, fotograf i grafik z Gdańska.
Wystawę można oglądać w budynku Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” w Gdańsku, ul. Wały Piastowskie 24 ( w hallu na 2 piętrze) w godzinach od 8.00 do 18.00. Wystawę można zwiedzać do 15 maja 2013 roku.
Stanisław Flis
Archiwum Komisji Krajowej
NSZZ „Solidarność”