Sprawy związane z restytucją dóbr kultury, w tym również archiwaliów, należą do jednych z najtrudniejszych w relacjach międzynarodowych i ciągle nieznajdujących dobrych rozwiązań wobec zaszłości historycznych, co znamy z własnych, polskich doświadczeń. Pozytywnym przykładem na zgodne rozwiązywanie tych problemów może być jednak współpraca pomiędzy czeskim i austriackimi archiwami w tym zakresie.
Od września 2010 roku realizowana jest umowa dwustronna między Czechami i Austrią o wymianie dóbr kultury. W jej ramach 30 stycznia 2013 r. Archiwum Państwowe Republiki Austrii (Österreichisches Staatsarchiv – ÖStA), przekazało do czeskiego Archiwum Narodowego (Národní Archiv. – NA), siedem konvolutów z kolekcji „Böhmische Herrschaftsakten“ w odpowiedzi na zwrot 389 kartonów z aktami k.k. Ministerien des Inneren, für Landwirtschaft und für öffentliche Arbeiten (Cesarsko – Królewskiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, do spraw Rolnictwa i Robót Publicznych), jak również dwa metry akt do różnych archiwów we Wiedniu.
Czytaj dalej „AUSTRIA/CZECHY: Wymiana zespołów archiwalnych pomiędzy sąsiadami.”
Miesiąc: luty 2013
CZECHY: Plakaty z wojny domowej w Hiszpanii w Internecie
Zakres dokumentacji archiwalnej dostępnej przez Internet rozszerza się już nie z roku na rok, ale z tygodnia na tydzień. Bardzo wielki postęp w tej dziedzinie odnotowują archiwa czeskie, a wśród udostępnianych tam akt znajdują się czasem dość niespodziewane w tym miejscu materiały. Np. niedawno Archiwum Narodowe w Pradze umieściło na swojej stronie internetowej inwentarz zespołu „Zbiór plakatów – plakaty z wojny domowej w Hiszpanii) (Sbírka plakátů – plakáty z občanské války ve Španělsku) z lat 1936-1938, wraz ze skanami tych plakatów.
Plakaty w czasie wojny domowej w Hiszpanii stanowiły jedno z najbardziej popularnych narzędzi komunikacji masowej. Oprócz znanych plastyków ich tworzeniem zajmowało się wielu artystów amatorów, z których liczni nadal pozostają anonimowi. Emocje związane z walkami przeniknęły również do twórców plakatów. Projektowanie graficzne w tym okresie osiągnęły wysoki poziom eksperymentalnej ekspresji i awangardowej formalizacji.
Czytaj dalej „CZECHY: Plakaty z wojny domowej w Hiszpanii w Internecie”
CZECHY: Seminarium o digitalizacji dokumentacji obrazowej i dźwiękowej.
Archiwum Narodowe w Pradze, przy współpracy z tamtejszym Oddziałem Czeskiego Stowarzyszenie Informacyjnego (Česka informační společnost), przygotowuje piąte seminarium z cyklu poświęconego dokumentacji obrazowej, a konkretnie tego typu dokumentom przechowywanym przez różne instytucje kulturalne i naukowe w Czechach. Tym razem tematyka seminarium ma koncentrować się na digitalizacji, a hasło przewodnie będzie brzmiało: „Możliwości i metody digitalizacji dokumentacji fotograficznej, filmowej i dźwiękowej”.
Przygotowując seminarium jego organizatorzy przedstawili zainteresowanym udziałem w nim kilka pytań i propozycji tematów do dyskusji oraz wystąpień, które określono następująco:
– sposoby i środki digitalizacji są różne i nie każdy proces technologiczny jest odpowiedni dla danego typu archiwaliów / dokumentów. Jakie są sposoby i możliwości techniczne digitalizacji dokumentacji obrazowej / konkretnych dokumentów w Waszej instytucji? Jakie technologie wykorzystujecie? Na co należy zwracać szczególną uwagę? Jak ważne jest zarządzanie kolorami? A także inne problemy, jakie występują w związku z digitalizacją i jakie chcielibyście poruszyć.
– jak przebiegła cyfryzacja w Waszej instytucji – masz opracowane metody pracy, koncepcje, metodykę, jakie stawiacie wymagania dla reprodukcji cyfrowych – parametry techniczne, opisowe metadane. Digitalizujecie własnymi siłami czy też za pomocą firm zewnętrznych? Jakie są Wasze doświadczenia? Jak przechowujecie zgromadzone dane i w jaki sposób udostępniacie je publiczności?
Czytaj dalej „CZECHY: Seminarium o digitalizacji dokumentacji obrazowej i dźwiękowej.”
NIEMCY/FRANCJA: Archivum Rhenanum – w archiwalnym nurcie Górnego Renu
Portale archiwalne przekraczające obecne granice państwowe, będące wynikiem współpracy pomiędzy państwami posiadającymi materiały archiwalne nawzajem uzupełniające własną historię, stały się już normą. Należą do niech miedzy innymi takie projekty jak PORTA FONTIUM, ARGE ALP, czy MOMASTERIUM. W wyniku współpracy pomiędzy archiwami i instytucjami naukowymi z Niemiec, Francji, Austrii i Szwajcarii tworzony jest nowy portal archiwalny obejmujący swym zasięgiem historyczną krainę o skomplikowanej historii, i co z tym związane, złożonej przynależności państwowej – krainę Górnego Renu (Oberrhein).
Czytaj dalej „NIEMCY/FRANCJA: Archivum Rhenanum – w archiwalnym nurcie Górnego Renu”
BELGIA: Rejestry parafialne i stanu cywilnego online.
Archiwum Państwowe Belgii poinformowało, że od końca stycznia 2013 r. na jego stronie internetowej zostało udostępnione ponad 15 milionów skanów stron wpisów z rejestrów parafialnych i stanu cywilnego. Obejmują one akta urodzeń, chrztów, małżeństw i zgonów od XVI w. do 1912 r. zgromadzone w 25 tys. rejestrach metrykalnych. W Belgii, podobnie jak w Polsce, obowiązuje stuletni okres nieupubliczniania akt tego typu. Zamieszczone skany z akt udostępnione są w takiej rozdzielczości w jakiej zostały wykonane, a użytkownik poprzez powiększania (zoomowanie) może odczytywać także detale. Digitalizacja zasobu archiwów belgijskich rozpoczęła się w 2002 r. poprzez realizację projektu „Digit”. Od 2009 r. rezultaty digitalizacji dostępne były dla badaczy w pracowni naukowej centrali archiwów państwowych, a od stycznia 2013 dostępne są online dla wszystkich. Digitalizacja ksiąg parafialnych wykonana zastała z ich oryginałów, zaś akta stanu cywilnego sprzed 1870 r. zostały zdigitalizowane z 28 tys mikrofilmów, młodsze są wykonywane z oryginalnych ksiąg.
Czytaj dalej „BELGIA: Rejestry parafialne i stanu cywilnego online.”
POLSKA: „Archiwista Polski”, nr 4 (68) 2012
„Archiwista Polski”, nr 4 (68) 2012
Studia i materiały
Agnieszka Zawada (UMK) w artykule zatytułowanym “Wykorzystanie funduszy Unii Europejskiej przez polskie archiwa państwowe” omawia wyniki ankiet, jakie rozesłała do archiwów dwukrotnie: w 2011 r. oraz w styczniu 2012 r. Uzyskane odpowiedzi z 16 archiwów świadczą o tym, że 4 z nich skorzystały z dofinansowania z Unii Europejskiej: Archiwum Państwowe Dokumentacji Osobowej i Płacowej w Milanówku, Archiwum Państwowe w Szczecinie, Archiwum Państwowe m.st. Warszawy i Archiwum Państwowe w Koszalinie.
Hanna Staszewska (Archiwum Państwowe w Poznaniu) zastanawia się, “Czy komisje metodyczne są w archiwach potrzebne i dlaczego warto o tym rozmawiać?” (referat wygłoszony na V Zjeździe Członków i Sympatyków IFAR w Toruniu w 2011 r.). Komisje metodyczne, działające w archiwach od 1955 r. objęły swymi kompetencjami ogromny obszar działalności, związany przede wszystkim z opiniowaniem i zatwierdzaniem pomocy archiwalnych. Stan pomocy ewidencyjnych, za które od 55 lat odpowiadają komisje, jest wysoce niezadowalający, a obecnie procedura zatwierdzania inwentarzy trwa często dłużej niż samo jego opracowanie. Autorka dochodzi do wniosku, że w formule realizowanej od 1955 r. komisje nie są potrzebne w archiwach, a szansą na ewentualne usprawnienie ich prac jest opracowanie nowych przepisów o inwentarzu elektronicznym oraz system ZoSIA.
CZECHY. Informator o źródłach do dziejów więziennictwa
Służba Więzienna Republiki Czeskiej, poprzez swój Zakład Dokumentacji i Historii Służby Więziennej Czech, od 2003 r. wydaje interesujący periodyk historyczny pt. „Historická penologie”, w ramach którego ukazał się właśnie informator archiwalny pt. „Přehled archiválií k dějinám vězeňství po roce 1850. I – Státní okresní archivy v Čechach” (Przegląd materiałów archiwalnych do dziejów więziennictwa po 1850 r. I – Powiatowe archiwa państwowe w Czechach). Publikacja ta dostępna jest w formie elektronicznej i można ją w całości i bezpłatnie ściągnąć ze strony internetowej.
Czytaj dalej „CZECHY. Informator o źródłach do dziejów więziennictwa”
Sprawozdanie z seminarium: „ZoSIA vs. AtoM. Dwa systemy do zarządzania zasobem archiwalnym” Warszawa, 23-24 stycznia 2013 r.
Sprawozdanie z seminarium: „ZoSIA vs. AtoM. Dwa systemy do zarządzania zasobem archiwalnym” Warszawa, 23-24 stycznia 2013 r.
Seminarium odbyło się w siedzibie Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych w Warszawie, a uczestniczyli w nim m.in. pracownicy archiwów państwowych, Archiwum PAN, CAW, członkowie Centralnej Komisji Metodycznej NDAP, Rady ds. Informatyzacji i Digitalizacji, przedstawiciele Uniwersytetu M. Kopernika w Toruniu. Zebranych przywitał Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych, prof. Władysław Stępniak.
W części pierwszej seminarium referaty stanowiły wprowadzenie do tematyki obrad.
Maciej Zdunek (NAC, kierownik projektu ZoSIA) w wystąpieniu pt. „ZoSIA – geneza projektu” przedstawił stan informatyzacji archiwów państwowych na przełomie wieków XX i XXI (rozproszone bazy SEZAM, IZA, PRADZIAD, SUMA itd.) oraz próby integracji informacji na stronie internetowej www.archiwa.gov.pl. Na mocy Zarządzenia nr 7 NDAP z 13 lipca 2007 r. zaczęto prace nad systemem zintegrowanym, które koordynował dyrektor NAC. Projektowaniem i budową systemu od strony informatycznej zajmował i zajmuje się zespół programistów NAC. Pierwsza stabilna wersja 1.0. została ukończona we wrześniu 2010 r., obejmując wtedy moduły księgi nabytków, ubytków, przesunięć, do opisu jednostek i obiektów aktowych, kartograficznych, technicznych i ulotnych, moduł raportów i wyszukiwarkę. Obowiązująca aktualnie (styczeń 2013 r.) wersja pozwala także na inwentaryzację materiałów wizyjnych, nagrań, fotografii i obiektów muzealnych.
Następnie Janusz Gołaszewski, dyr. Archiwum Państwowego we Wrocławiu, w krótkim wystąpieniu zwrócił uwagę na różnorodność zasobu swojego archiwum, a tym samym na różnorodne potrzeby użytkowników, na których odpowiedzią ma być AtoM.
