„Archiwista Polski”, nr 4 (64) 2011
Studia i materiały
Justyna Adamus-Kowalska (UŚ Katowice) przedstawia artykuł pt. Klasyfikacja funkcjonalna w zarządzaniu dokumentacją. Jest to termin zaczerpnięty z literatury zagranicznej i oznacza klasyfikację niezależną od struktury organizacyjnej aktotwórcy, opartą o analizę funkcji powiazanych z rodzajem działalności. Klasyfikacja funkcjonalna może służyć jako język informacyjno-wyszukiwawczy; a dokumenty są klasyfikowane nie wg treści, ale w oparciu o przyczyny, dla których powstały.
Tomasz Czarnota (UMCS) w opracowaniu pt. Komu są potrzebne społeczne archiwa? omawia dość mizerną „aktywność” archiwów państwowych na polu gromadzenia materiałów wytworzonych poza nadzorem państwowej służby archiwalnej (organizacji, stowarzyszeń, partii, spuścizn prywatnych itd.). Jako przyczyny autor wskazuje m.in.: nieufność ofiarodawców do instytucji archiwum, brak miejsca w magazynach, lekceważenie tego typu materiałów. T. Czarnota podkreśla rolę archiwów społecznych w tej dziedzinie, z których najbardziej znany jest Ośrodek “Karta”. Autor celnie oddaje istotę rzeczy pisząc, iż archiwa państwowe (cyt.) „jedynie zarzucają sieci, biernie czekając, aż coś w nie wpadnie”.
Robert Górski (AP Toruń O/Włocławek) prezentuje artykuł pt. Pracownie naukowe czy udostępnianie on-line? Z perspektywy archiwisty i użytkownika, zainspirowany publikacją australijskiego archiwisty Paula Macphersona, rozważającego problem przyszłości pracowni naukowych w świetle coraz powszechniejszego dostępu do materiałów on-line. P. Macpherson podaje dane świadczące o tym, że liczba odwiedzin w pracowniach naukowych w Australii oraz w Wielkiej Brytanii spada, a rośnie lawinowo liczba odwiedzin stron internetowych, baz danych i skanów on-line; np. w Archiwum Narodowym Wielkiej Brytanii w latach 2009-2010 na 1 udostępniony fizycznie dokument przypadło 221 akt udostępnionych on-line. Robert Górski omawia też regulacje dot. udostępniania w polskich archiwach, wskazując na obszary, które należy usprawnić, a także polskie doświadczenia w udostępnianiu on-line w serwisie www.szukajwarchiwach.pl Zważywszy na fakt coraz powszechniejszej digitalizacji w archiwach polskich autor stawia pytanie: czy archiwum „bez ścian” jest przyszłością udostępniania?
Helena Kowalska (UG) przedstawia problem Rekonstrukcji zespołu archiwalnego – Sąd Marynarki Wojennej w Gdyni w latach 1945-1955. Są to akta przechowywane obecnie w gdańskim Oddziale IPN, a przekazane zostały tam przez Archiwum MW w 2003 r. na zasadzie użyczenia. Na potrzeby toczących się po 1991 r. procesów o unieważnienie i odszkodowanie za niesłuszne skazanie odtworzono w latach 90. XX w. w Wojskowym Sądzie Garnizonowym w Gdyni część akt uprzednio wybrakowanych w 1894 r. Rekonstrukcja ta odbyła się na podstawie zachowanych repertoriów oraz kserokopii odpisów wyroku.
ABC archiwisty zakładowego
Marek Konstankiewicz przedstawia Wykaz ważniejszych aktów prawnych regulujących zasady postępowania z dokumentacją (cz. XLII), obejmujący akty prawne, które weszły w życie w okresie od 1 lipca do 30 września 2011 r.
Recenzje i omówienia
– ČAS v roce 2010. Ročenka české archivni společnosti, Praha 2011, ss. 223 (Ivo Łaborewicz),
-Nadwarciański Rocznik Historyczno-Archiwalny, nr 18, 2011, ss. 576+nlb (Marcin Hlebionek)
Kronika
– Franciszek Paprocki (1911-1978) – w setną rocznicę urodzin (Dariusz Matelski),
– Gdzie są granice standaryzacji w archiwistyce? (na marginesie III Toruńskich Konfrontacji Archiwalnych) (Waldemar Chorążyczewski, Klaudia Leśniewska),
– Konferencja “Film i archiwum – problemy opracowania” (Weronika Krajniak),
– Stowarzyszenie Archiwistów Polskich Oddział we Wrocławiu w roku 2010 (Lucyna Harc),
– Sprawozdanie z uroczystej inauguracji nowej siedfziby Archiwum Państwowego w Kielcach, 12-13 października 2011 r. i sesji naukowej “Z dziejów zasobu i działalności Archiwum Państwowego w Kielcach” (Hubert Mazur),
– XVI Konferencja Czeskich Archiwistów (26-28 kwietnia 2011 r.) (Ivo Łaborewicz),
– Pieczęć jako forma komunikacji w średniowieczu i czasach nowożytnych. II Międzynarodowa Konferencja Sfragistyczna, Kojów 18-20 listopada 2011 r. (Marcin Hlebionek)
In memoriam
Irena Janosz-Biskupowa 1925-2011) – Andrzej Tomczak
Hanna Staszewska
AP Poznań