Miesiąc: listopad 2011

W pięknym pałacu Martin Gropius Bau w Berlinie odbywa się obecnie wystawa pt. „ OBOK POLSKA – NIEMCY. 1000 lat historii w sztuce „. Organizatorem tej wystawy jest Berliner Festspiele, a projekt zrealizowany został przez Zamek Królewski w Warszawie pod dyrekcją Andrzeja Rottermunda oraz przez Martin-Gropius Bau w Berlinie, a patronują mu Prezydenci Polski i Niemiec. Kuratorką wystawy jest Anda Rottenberg. Przewodniczącym Rady Programowo-Naukowej ze strony polskiej jest Władysław Bartoszewski. Wystawa została sfinansowana ze środków Pełnomocnika Rządu Federalnego ds. Kultury i Mediów oraz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP. Wkład finansowy strony polskiej wyniósł milion euro. Otwarcie wystawy nastąpiło 23 września br. i będzie ona trwała do 9 stycznia 2012 roku.

Zwiedzałam tę wystawę w końcu września i chciałabym podzielić się kilkoma uwagami na jej temat.
Na wystawie znajdują się obok cennych eksponatów z ponad 200-tu instytucji z wielu krajów europejskich, również mniej lub bardziej bezwartościowe kicze. Całość podzielono na 22 części. Wystawę rozpoczyna sala zawierająca dzieła dotyczące św. Wojciecha i księżniczki Rychezy, której postać została zbyt wyeksponowana, jako małżonki polskiego króla.
Pominę tutaj szczegółowy opis poszczególnych sal, a skoncentruję się na rzeczach, które mnie nieco zbulwersowały. Na wystawie można zobaczyć fragmenty filmów i spektakli teatralnych m.in. Andrzeja Wajdy („Kanał”), jak też Tadeusza Kantora („Wielopole, Wielopole”). Filmy te zostały, wg. mnie dobrane zbyt tendencyjnie i jednostronnie, a spektakl Kantora wręcz ośmiesza polską rzeczywistość międzywojenną.
Na wystawie pokazano przede wszystkim cenne dzieła sztuki malarskiej, ale nie tylko, pokazano równie wiele bezcennych i ciekawych dokumentów historycznych, dotyczących stosunków polsko-niemieckich na przestrzeni wieków.
Należy wyrazić uznanie organizatorom, że w ogóle wystawa o takiej tematyce ukazała się w Niemczech, ponieważ przeciętny Niemiec, a szczególnie przedstawiciel młodego pokolenia w większości nie ma pojęcia o polskiej kulturze i sztuce. Niemniej jednak, oglądając wystawę odczuwa się niedosyt i wspomnianą już wyżej tendencyjność, zwłaszcza jeśli chodzi o XIX i XX wiek Okres ten reprezentują w większości mało znani artyści, podczas gdy, obok portretu Adama Mickiewicza brak dzieł takich mistrzów, jak m.in. Wyspiański, Słowacki, Krasiński, Norwid, Sienkiewicz, że wymienię tylko tych najważniejszych.
II Rzeczpospolita została nazwana „Nowym Państwem”, brak jest jakiejkolwiek wzmianki o Prymasie Hlondzie i Prymasie Tysiąclecia Kardynale Stefanie Wyszyńskim, a postać bł. Jana Pawła II potraktowana została niejako marginalnie.
W części wystawy zatytułowanej „Krucjata Północy, Zakon Krzyżacki i jego mit”, słynny obraz Jana Matejki „Bitwa pod Grunwaldem” potraktowany został „z przymrużeniem oka”, a nawet z pewną kpiną.
Pominięto zupełnie dzieła polskich malarzy przełomu XIX i XX wieku, takich, jak m.in.: Gerson, Grottger, Michałowski, Rodakowski, Kossak (Wojciech i Jerzy), Chełmoński, Gierymski, Malczewski, Mehoffer, Siemiradzki, Wyczółkowski, Brandt, twórców Młodej Polski. Należy zaznaczyć, że wielu z nich studiowało w Szkole Malarskiej i Akademii Sztuk Pięknych w Monachium, założonej przez prof. Otto Seitza.

Czytaj dalej „Wystawa w Berlinie”

„Tür an Tür Polen-Deutschland 1000 Jahre Kunst und Geschichte” –„Obok Polska Niemcy. 1000 lat historii w sztuce”. Kilka słów o wystawie w Berlinie.

Od 23 stycznia b.r. w Muzeum Martin-Gropius-Bau w Berlinie – jednym z największych miejsc wystawienniczych sztuki współczesnej w Europie, znajdującym się niedaleko Placu Poczdamskiego, tuż przy fragmencie zachowanego muru berlińskiego – czynna jest monumentalna dla Polaka wystawa traktująca o dziesięciowiekowym sąsiedztwie obu narodów. Powstała ona w ramach Zagranicznego Programu Kulturalnego Polskiej Prezydencji 2011, pod honorowym patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej i Prezydenta Republiki Federalnej Niemiec. Wystawa została przygotowana przez dwie ekipy – polską (Zamek Królewski w Warszawie) i niemiecką (Martin-Gropius-Bau w Berlinie). Nad projektem czuwała Rada Programowo-Naukowa złożona z sześciu profesorów polskich i sześciu niemieckich, pod przewodnictwem Sekretarza Stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów RP, prof. Władysława Bartoszewskiego. Wystawa obejmuje okres od najwcześniej udokumentowanych kontaktów wzajemnych po czasy współczesne. Podzielono ją na 22 części tematyczne (cyfry arabskie), zgrupowane w dziesięciu blokach (cyfry rzymskie), które umieszczono w 19 pomieszczeniach. Część pierwsza obejmuje dwie sale zatytułowane: 1. kult św. Wojciecha i początki relacji sąsiedzkich oraz 2. prawo magdeburskie na Śląsku, klasztory i św. Jadwiga, część III –4. Wit Stwosz, 5. Kraków i jego kultura, część IV – 6. koligacje dynastyczne, 7. reformacja i wielowyznaniowość oraz 8. Mikołaj Kopernik, część V – 9. „złoty wiek” Gdańska, część VI – 10. Jan III Sobieski i wiktoria wiedeńska, 11. sarmatyzm i 12. Wettinowie na polskim tronie, część VII – 13. rozbiory i wojny napoleońskie, 14. wiek XIX – od romantyzmu do II cesarstwa i 15. secesja, część VIII –16. I wojna światowa, 17. międzynarodówka awangardy i 18. „nowe państwo” – kultura i polityka, część IX –19. II wojna światowa oraz 20. – „Ziemie Utracone”/”Ziemie Odzyskane” i część X – 21. sztuka i polityka w czasach zimnej wojny i 22. Polska i Niemcy w zjednoczonej Europie.
W centralnym miejscu Muzeum, na zadaszonym dziedzińcu, które w folderze wystawy określono jako część II. – 3. „krucjata Północy” – zakon krzyżacki i jego mit, umieszczono m.in. monumentalny obraz Jana Matejki Hołd Pruski oraz rękodzieło analogicznej wielkości wykonane haftem krzyżykowym przedstawiające bitwę pod Grunwaldem.
Wystawa robi imponujące wrażenie. Dzieje stosunków polsko-niemieckich opowiedziano poprzez około 800 eksponatów wypożyczonych z ponad 200 instytucji, z kilku krajów Europy, z tego ponad 100 z instytucji polskich (wśród nich znajdują się też cztery archiwa państwowe: AGAD, AP w Gdańsku, AP w Krakowie i AP we Wrocławiu). Składają się na nie oryginalne dokumenty, dzieła sztuki i przedmioty kultury materialnej (m.in. tzw. „skarb średzki”).

Czytaj dalej „„Tür an Tür Polen-Deutschland 1000 Jahre Kunst und Geschichte” –„Obok Polska Niemcy. 1000 lat historii w sztuce”. Kilka słów o wystawie w Berlinie”