POLSKA: „Zabezpieczanie i ochrona zbiorów archiwalnych. Współczesne wyzwania” – konferencja w Warszawie

7 października 2020 r. odbyła się w Pałacu Staszica w Warszawie konferencja pt. „Zabezpieczanie i ochrona zbiorów archiwalnych. Współczesne wyzwania” – kolejna w ramach cyklu Warszawska Jesień Archiwalna. Zorganizowana została przez Polską Akademię Nauk Archiwum w Warszawie oraz Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych. Przedstawiono na niej dziewięć wystąpień, w tym jedno w formie telekonferencji. Przebieg konferencji był na bieżąco transmitowany online, a nagranie dostępne jest obecnie na profilu Archiwa Państwowe na Facebooku.


Dr hab. Hanna Krajewska rozpoczyna konferencję, fot. Barbara Wiktorowska

Uczestników konferencji powitała dr hab. Hanna Krajewska, dyrektor PAN Archiwum w Warszawie. Jako pierwszy prelegent wystąpił Ryszard Wojtkowski, zastępca Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych, przedstawiając zagadnienie „Infrastruktura archiwów a zabezpieczanie zbiorów”. Zwracał uwagę na zasady projektowania nowych budynków archiwów państwowych, omawiając zarówno kwestie technologiczne, jak i rozwiązania dotyczące ruchu i dostępu osób. Poinformował też o systemie Archiwum Dokumentów Elektronicznych, przygotowanym w 2020 roku. Po nim zabrała głos Anna Czajka, kierownik Centralnego Laboratorium Konserwacji Archiwaliów w Archiwum Głównym Akt Dawnych. Dzięki jej prezentacji „Archiwum dostępne – ocena zagrożeń i zapobieganie stratom” można było poznać działania międzynarodowej społeczności archiwistów, rozpoznającej zakres zagrożeń ze strony człowieka – nieuczciwego użytkownika i niedbałego pracownika. Prelegentka zwróciła też uwagę na podstawowe zasady ewidencjonowania i znakowania własnego zasobu, zabezpieczających go przed skutkami nieuprawnionego przemieszczania.

Czytaj dalej „POLSKA: „Zabezpieczanie i ochrona zbiorów archiwalnych. Współczesne wyzwania” – konferencja w Warszawie”

POLSKA: Konferencja naukowa „Warszawa ma wiele twarzy” – 25-26 listopada 2015

Dwudniowa konferencja z cyklu „Warszawska Jesień Archiwalna” została zorganizowana przez Polską Akademię Nauk Archiwum w Warszawie, Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych, Archiwum Państwowe w Warszawie, Instytut Pamięci Narodowej oraz Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego. Tegoroczna edycja konferencji była poświęcona problematyce życia kulturalnego stolicy oraz mniejszościom narodowym, wyznaniowym i wspólnotom religijnym w Warszawie. Program konferencji podzielony był na kilka bloków tematycznych: Teatr w wielkim mieście, Mniejszości narodowe, wyznania i wspólnoty religijne w Warszawie, Literatura i kultura Warszawy oraz Kultura życia codziennego. Blok tematycznie związany z teatrem wpisał się w przypadającą w tym roku 250. rocznicę powstania Teatru Narodowego. Konferencji towarzyszyła wystawa „Warszawa moja miłość” autorstwa Joanny Avaniti i Katarzyny Słojkowskiej z  Polskiej Akademii Nauk Archiwum w Warszawie.
Pierwszy dzień konferencji, odbył się w Pałacu Staszica – siedzibie Polskiej Akademii Nauk. Na początek Anna Wajs z Archiwum Państwowego w Warszawie przedstawiła teatralia z czasów I wojny światowej, na jakie można natrafić w zasobie tego archiwum. Tak dobre „otwarcie” konferencji tylko zachęcało do dalszego w niej uczestniczenia. Podobnym tematem zajęła się Katarzyna Słojkowska z Polskiej Akademii Nauk Archiwum. Przedstawiła spuściznę Artura Śliwińskiego – jednego z dyrektorów Teatrów Miejskich m.st. Warszawy (w latach 1926-1930). Prezentacji zasobu Archiwum Państwowego w Warszawie pod kątem spuścizny po kabaretach przedwojennej Warszawy dokonała Małgorzata Sikorska – pracownik tegoż archiwum. Podczas bloku poświęconego teatrowi nie tylko można było poznać zasoby instytucji warszawskich w tym temacie, ale również refleksje referentów na temat: postrzegania i przedstawiania w dawnych czasach instytucji kultury. Ciekawy spacer po Warszawie zaprezentował audytorium  pracownik Muzeum Warszawy Paweł E. Weszpiński, który przedstawił na dawnych planach Warszawy obiekty kultury, takie jak: biblioteki, drukarnie, księgarnie, parki oraz wszelkiego rodzaju teatry. Interesującą prezentację z fragmentami archiwalnych nagrań  dokonał dyrektor Archiwum Polskiego Radia – Waldemar Listowski. Zaprezentował wszystkim obecnym kształtowanie się oraz współczesne skutki „teatru wyobraźni”, jakim jest teatr tworzony i emitowany na falach Polskiego Radia. Na zakończenie bloku związanego z teatrem Katarzyna Goluch z Archiwum Państwowego w Warszawie przedstawiła realia i problemy w kontekście nadzoru archiwalnego i przejmowania materiałów archiwalnych z instytucji teatralnych stolicy. W kolejnym bloku tematycznym poświęconym mniejszościom i wspólnotom narodowym uczestnicy wysłuchali szeregu ciekawych historii. Na uwagę zasługuje prezentacja Gaspara Keresztesa z Węgierskiego Instytutu Kultury, który przedstawił w krótkiej formie życiorysy trzech Węgrów związanych ze stolicą Polski: Emánuela Korompaya – naukowca oraz kapitana Wojska Polskiego, Fryderyka Járosyego – kabareciarza, reżysera oraz dyrektora wielu teatrów kabaretowych Warszawy, Emila Révaia – brata Józsefa Révaia, węgierskiego polityka, ministra kultury w latach 1948-1953.

Czytaj dalej „POLSKA: Konferencja naukowa „Warszawa ma wiele twarzy” – 25-26 listopada 2015”

POLSKA: Spuścizny archiwalne w archiwach państwowych

W siedzibie Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych 22 września 2015 r. odbyło się zebranie naukowe poświęcone zagadnieniu opracowania spuścizn w archiwach państwowych.
Udział w spotkaniu wzięli pracownicy archiwów państwowych, Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych oraz zaproszeni goście reprezentujący Polską Akademię Nauk Archiwum w Warszawie, Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie oraz Archiwum Uniwersytetu Wrocławskiego. Zebranie otworzył dr Andrzej Biernat, Zastępca Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych, powitał uczestników, zachęcając do aktywnego udziału i wspólnej wymiany doświadczeń.

Następnie Robert Górski, pracownik Departamentu Archiwistyki NDAP, omówił wskazane przez archiwa państwowe zagadnienia i problemy z zakresu terminologii, gromadzenia i opracowania spuścizn, które stanowiły przedmiot dyskusji w dalszej części spotkania. Zapowiedział także cztery referaty, których wybór nie był przypadkowy. Miały one przede wszystkim ukazać różną praktykę i doświadczenia archiwów państwowych w zakresie postępowania ze spuściznami. Referaty wygłosiły: Monika Płuciennik (AP w Gdańsku) – „Problematyka terminologii archiwalnej (spuścizny)”, Hanna Staszewska (AP w Poznaniu) – „Metodyczne błędy i wypaczenia, czyli spuścizny w archiwach państwowych”, Anna Jankowska (AP w Radomiu) – „Zbiory osób i rodzin w zasobie Archiwum Państwowego w Radomiu”, oraz Barbara Sypko z AP w Opolu, które dotychczas nie gromadziło archiwów prywatnych – „Problemy opracowania spuścizn w Archiwum Państwowym w Opolu na przykładzie zespołu Spuścizna Romana Horoszkiewicza”.

Czytaj dalej „POLSKA: Spuścizny archiwalne w archiwach państwowych”

POLSKA: Jubileusz pięćdziesięciolecia Stowarzyszenia Archiwistów Polskich

W dniach 17-18 września 2015 r. w Warszawie, na XV Nadzwyczajnym Krajowym Zjeździe Delegatów Stowarzyszenia Archiwistów Polskich, uroczyście obchodzono 50. rocznicę powstania Stowarzyszenia (I Krajowy Zjazd Delegatów zwołano w dniu 27 marca 1965 r.).

Uroczystości rocznicowe odbyły na terenie kampusu Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego na warszawskim Ursynowie. Otwarcie Nadzwyczajnego Zjazdu, wręczenie odznaczeń i wyróżnień oraz okolicznościowe wystąpienia w dniu 17 września odbyły się w Auli Kryształowej SGGW. Zgromadzonych członków Zarządu Głównego, archiwistów-delegatów i zaproszonych gości powitał prezes SAP Kazimierz Jaroszek, uroczystość poprowadziła zaś Marlena Koter – sekretarz generalna SAP.


Kazimierz Jaroszek, prof. Władysłw Stepniak, prof. Jarosław Poraziński

Na początku części oficjalnej wręczono przyznane odznaczenia. Złotym Krzyżem Zasługi, nadanym przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, za zasługi w działalności na rzecz zachowania dziedzictwa narodowego oraz integracji środowiska archiwistów, za wkład w rozwój edukacji archiwalnej, zostali odznaczeni: Beata Herdzin, Sabina Klimkiewicz, Jadwiga Sałagacka, Srebrnym Krzyżem Zasługi: Waldemar Chorążyczewski, Andrzej Jabłoński, Krzysztof Stryjkowski, Brązowym Krzyżem Zasługi: Ewa Suchmiel. W imieniu Prezydenta odznaczenia wręczyła Grażyna Ignaczak-Bandych – sekretarz generalny w Kancelarii Prezydenta RP.


Odznaczeni krzyżami zasługi

Czytaj dalej „POLSKA: Jubileusz pięćdziesięciolecia Stowarzyszenia Archiwistów Polskich”

POLSKA: Deskryptory Biblioteki Narodowej. Propozycje zmian w opracowaniu zbiorów bibliotecznych w dobie sieci semantycznej

Deskryptory Biblioteki Narodowej. Propozycje zmian w opracowaniu zbiorów bibliotecznych w dobie sieci semantycznej
W dniach 20-21 kwietnia 2015 r. w Bibliotece Narodowej w Warszawie zorganizowano międzynarodową konferencję „Deskryptory Biblioteki Narodowej. Propozycje zmian w opracowaniu zbiorów bibliotecznych w dobie sieci semantycznej”. Warto zwrócić uwagę na dwa ważne aspekty tego wydarzenia. Z jednej strony jest to kontynuacja działań zgodnych z międzynarodowymi standardami także w polskich bibliotekach, co jest koniecznym warunkiem funkcjonowania w globalnym systemie informacji. Z drugiej strony ważna była prezentacja założeń projektu zmiany narzędzia opracowania bibliograficznego wprowadzanego przez Bibliotekę Narodową. Archiwa państwowe, w których trwają prace nad implementacją w metodyce standardów Międzynarodowej Rady Archiwów oraz opracowaniem nowej instrukcji indeksowania, mogą korzystać z propozycji Biblioteki Narodowej w zakresie zmian, tzn. uproszczenia słownictwa, granulacji danych oraz stosowania sformułowań używanych w języku mówionym, m.in. rezygnacji z inwersji w hasłach indeksowych oraz skrótów terminów typowych.

Czytaj dalej „POLSKA: Deskryptory Biblioteki Narodowej. Propozycje zmian w opracowaniu zbiorów bibliotecznych w dobie sieci semantycznej”

POLSKA: Konferencja „Warszawa ma wiele twarzy”, Warszawa, 20-21 listopada 2014

Dwudniowa konferencja z cyklu „Warszawska Jesień Archiwalna” została zorganizowana przez Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego, Instytut Pamięci Narodowej, Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych, Polską Akademię Nauk Archiwum w Warszawie oraz Polskie Towarzystwo Archiwalne. Tegoroczna edycja konferencji była poświęcona problematyce zachowania źródeł archiwalnych do historii miasta, ich tematyce i zawartości oraz zróżnicowaniu warsztatu badawczego współczesnego archiwisty. Program konferencji podzielony był na kilka bloków tematycznych: Warszawa na fotografii, Architektura i przestrzeń, Społeczeństwo, Muzyka i język w Warszawie oraz blok poświęcony Miastu wydarzeniom i ludziom związanym z Warszawą.

Czytaj dalej „POLSKA: Konferencja „Warszawa ma wiele twarzy”, Warszawa, 20-21 listopada 2014”

POLSKA: Sprawozdanie z VIII Zjazdu Uczestników i Sympatyków iFAR (Internetowego Forum Archiwalnego), Warszawa, siedziba NAC, 9-10 października 2014 r.

W dniach 9-10 października w Warszawie odbył się VIII Zjazd iFAR – Uczestników i Sympatyków Internetowego Forum Archiwalnego. Wydarzenie miało dwie części. Pierwszego dnia przewidziano część konferencyjną oraz towarzyską, natomiast dzień drugi to warsztaty z systemów ZoSIA i eDok oraz zwiedzanie Narodowego Archiwum Cyfrowego.
Czwartkowe obrady otworzył dyrektor Narodowego Archiwum Cyfrowego, Wojciech Woźniak.
Następnie jako pierwsza referentka głos zabrała Hanna Staszewska (AP Poznań), która przedstawiła prezentację pt. „Od archiwariusza do archiwisty cyfrowego, czyli kim jesteśmy i dokąd zmierzamy?” Nawiązała do dyskusji terminologicznych, jakie toczono w latach 20. XX w. kiedy to polska archiwistyka znajdowała się „w stanie płynnym” i nawet termin „archiwista” nie był pewny. Proponowany wtedy przez niektórych „archiwariusz” jako bardziej godny i dostojny został odrzucony w artykule w „Archeionie” z 1928 r. przez językoznawcę, A. Kryńskiego, który fachowo dowiódł, że „archiwista” jest zgodny z polską tradycją językową i poprawny. Po wielu latach, w 2007 r., w czasie I Toruńskich Konfrontacji Archiwalnych prof. W. Chorążyczewski zaproponował termin „archiwistyk” na określenie archiwisty nie-praktyka, zajmującego się naukowo dziedziną archiwalną, a w 2009 r. pojawił się „archiwozof”, uprawiający archiwozofię (antropologię archiwistyki?) i traktujący archiwum jako fenomen kultury. Od kilku lat przebija się do naszej świadomości termin „archiwista cyfrowy”, który wymaga jeszcze badań i refleksji oraz zdefiniowania zakresu kompetencji i wymogów.

Czytaj dalej „POLSKA: Sprawozdanie z VIII Zjazdu Uczestników i Sympatyków iFAR (Internetowego Forum Archiwalnego), Warszawa, siedziba NAC, 9-10 października 2014 r.”

POLSKA: Zasady uproszonego opracowania w praktyce archiwów państwowych

W dniu 10 września 2014 r. odbyła się w Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych w Warszawie konferencja metodyczna „Zasady uproszonego opracowania w praktyce archiwów państwowych”. Zorganizowano ją w okresie, kiedy prowadzone są prace trzech zespołów naukowych, którym Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych powierzył w grudniu 2013 r. zadania związane z nowelizacją przepisów metodycznych. Jednocześnie trwają dyskusje nad zakresem i potrzebami opracowania zasobu oraz narzędziami informatycznymi stosowanymi do tego celu.
Konferencją rozpoczął dr Andrzej Biernat, zastępca Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych, przybliżając kontekst przygotowania i wprowadzenia w życie, Decyzją nr 20 Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych z dnia 10 grudnia 2002 r., Wskazówek metodycznych dotyczących uproszczonego opracowania zasobu archiwalnego przechowywanego w archiwach państwowych. Wspomniał też zmiany, jakie zaszły w archiwach od czasu wypracowania w latach 50. XX wieku, głównie przez Kazimierza Konarskiego, zasad opracowania zasobu. W tym czasie zmieniał się również użytkownik źródeł archiwalnych i jego potrzeby.


Fot. Ewa Piórkowska

Referat wprowadzający „Opracowanie i ewidencja zasobu – stan i potrzeby” przedstawiła dr Anna Laszuk (NDAP). Zaprezentowała zmieniające się w czasie dane statystyczne odzwierciedlające stan notowany w archiwach państwowych (w końcu 2013 r. opracowanych było 26,3% j.a. i 43,4% m.b.). Zauważyła zwiększający się odsetek archiwaliów zewidencjonowanych w związku z działaniami prowadzonymi w ramach realizacji priorytetów oraz strategii archiwów państwowych. Zwróciła uwagę, że zarówno te działania, jak i plany pracy z lat 60. jako główny cel podejmowanych działań wskazywały udostępnianie materiałów. Cel ten przyświecał również wprowadzeniu wskazówek o uproszczonym opracowaniu, których główne punkty prelegentka przypomniała. Wyraziła nadzieję, że zespół naukowy do opracowania wskazówek metodycznych dotyczących zasad opracowania materiałów archiwalnych w archiwach państwowych uwzględni w projekcie również te zapisy wskazówek, które uznane zostały za bezsporne. Zauważyła też, że można rozważyć, po przygotowaniu właściwego systemu informatycznego, włączenie użytkowników do procesu opisywania materiałów archiwalnych.

Czytaj dalej „POLSKA: Zasady uproszonego opracowania w praktyce archiwów państwowych”

Colloquia Jerzy Skowronek dedicata, Warszawa 2014

W dniach 22-23 maja 2014 r. odbyła się XIV Międzynarodowa Konferencja Archiwów Państw Europy Środkowo-Wschodniej pod nazwą „Colloquia Jerzy Skowronek dedicata”, tym razem zatytułowana „Gromadzenie archiwaliów w cyfrowym świecie XXI wieku”. Konferencja została zorganizowana przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych (i w jej siedzibie odbywały się obrady) oraz Instytut Pamięci Narodowej.
Na początku Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych, prof. W. Stępniak oraz dr Ł. Kamiński, prezes IPN, przywitali zebranych.
W referacie wprowadzającym: „Gromadzenie archiwaliów w cyfrowym świecie XXI w. – stare czy nowe wyzwania” dr A. Biernat (NDAP) przedstawił katalog rozmaitych pytań i wątpliwości: czy dotychczasowe kryteria wartościowania dokumentacji masowej są wystarczające i czy są pewne i obiektywne (w Polsce wartościowanie jest dwustopniowe: najpierw wybiera się twórców dokumentacji, potem dokumentację), jak liczyć koszty przechowywania dokumentacji elektronicznej, czy informacja musi być trwale związana z nośnikiem, czy w Internecie wytwarza się materiały archiwalne i czy w dobie cyfrowej globalizacji mają jeszcze przyszłość dotychczasowe zasady archiwalne: przynależności zespołowej i terytorialnej. Padło też określenie „prawo do zapomnienia”, mające dać obywatelom prawo do wymazania z dokumentacji faktów ich dotyczących.

Czytaj dalej „Colloquia Jerzy Skowronek dedicata, Warszawa 2014”