Tag: standardy

Międzynarodowa statystyka archiwalna (norma ISO)

Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna opracowała już niejedną normę z serii Informacja i dokumentacja, a niektóre z nich przetłumaczono na język polski pod auspicjami Polskiego Komitetu Normalizacyjnego, np. Informacja i dokumentacja – Terminologia – PN-ISO 5127 czy Informacja i dokumentacja – Międzynarodowa statystyka biblioteczna PN-ISO 2789. W oryginalnej angielskiej wersji dostępna jest kolejna norma, Informacja i dokumentacja – Międzynarodowa statystyka archiwalna ISO 24083:2021(E). Celem jej jest m.in. zapewnienie zgodności danych statystycznych w skali regionalnej, krajowej i międzynarodowej; poprawa jakości zarządzania archiwami oraz promowanie roli i znaczenia archiwów poprzez zachęcanie do korzystania z ich opisanego zasobu. Warto zwrócić uwagę, że autorzy normy proponowane zasady kierują zarówno do archiwów narodowych, regionalnych i lokalnych, jak i do departamentalnych, kościelnych, rodzinnych, szkół wyższych oraz ciał zbiorowych – gospodarczych i fundacji. Zgodne z tą normą formułowanie danych o organizacji, zasobie i prowadzonej działalności może stać się próbą weryfikacji spełnienia przez różnorodne podmioty definicji archiwum.

Czytaj dalej „Międzynarodowa statystyka archiwalna (norma ISO)”

MRA: RiC-FAD – wstęp do metodyki

Dokument zatytułowany Records in Contexts – Foundations of Archival Description (RiC-FAD) czyli Records in Contexts – Podstawy opisu archiwalnego, jak sam tytuł zapowiada, osadza opis archiwalny w zaproponowanym przez MRA uniwersalnym opisie archiwalnym. Jest jednak czymś więcej i można by go określić jako bardzo skondensowany wykład metodyki archiwalnej, metodyki poszerzającej rozumienie archiwaliów i ich opisów tak, że odnosi się ono do przeszłości sprzed powstania pisma i powszechnie przyjętych form dokumentacji (jak jest w np. w polskiej ustawie o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach) po różne formy dokumentacji elektronicznej.

Czytaj dalej „MRA: RiC-FAD – wstęp do metodyki”

MRA: Udostępnienie Centrum Zasobów

Dnia 20 stycznia 2022 r. Międzynarodowa Rada Archiwów zakomunikowała, na swojej stronie internetowej, o otwarciu i udostępnieniu zrestrukturyzowanego Centrum Zasobów (Le Centre de Ressources / Resource Centre). Ta bardzo ważna inicjatywa i decyzja MRA uczyni dostępnym, dla szerokiego audytorium odbiorców, dorobek publikacji MRA. Na zasoby te składają się między innymi standardy międzynarodowe (od ISAD(G) do Records in Contexts), wytyczne, zestawy narzędzi, kodeks etyki (Kodeks deontologiczny archiwów –  dostępny w 24 językach , bibliografie i studia przypadków. Zasoby te są zorganizowane w nową uproszczoną tematyczną strukturę. Udostępnione publikacje są efektem wieloletnich prac grup roboczych i eksperckich oraz sekcji i oddziałów MRA.

Myślą przewodnią projektu było ułatwienie wyszukiwania konkretnych informacji  użytkownikom. W tym celu przygotowano nową stronę główną z nową oprawą graficzną. Nowym pomysłem jest dział „Zasób miesiąca (La „ressource du mois”). W ten sposób, każdego miesiąca, prezentowany jest jakaś interesująca część zasobu intelektualnego MRA tak, aby ułatwić odkrywanie jego bogactwa, ale także wiązać  zamieszczane informacje z aktualnymi problemami środowiska archiwistycznego. W zaproponowanych działach poszczególne publikacje udostępniane są w oficjalnych tłumaczeniach.

Mamy zatem działy:

Czytaj dalej „MRA: Udostępnienie Centrum Zasobów”

POLSKA: Deskryptory Biblioteki Narodowej. Propozycje zmian w opracowaniu zbiorów bibliotecznych w dobie sieci semantycznej

Deskryptory Biblioteki Narodowej. Propozycje zmian w opracowaniu zbiorów bibliotecznych w dobie sieci semantycznej
W dniach 20-21 kwietnia 2015 r. w Bibliotece Narodowej w Warszawie zorganizowano międzynarodową konferencję „Deskryptory Biblioteki Narodowej. Propozycje zmian w opracowaniu zbiorów bibliotecznych w dobie sieci semantycznej”. Warto zwrócić uwagę na dwa ważne aspekty tego wydarzenia. Z jednej strony jest to kontynuacja działań zgodnych z międzynarodowymi standardami także w polskich bibliotekach, co jest koniecznym warunkiem funkcjonowania w globalnym systemie informacji. Z drugiej strony ważna była prezentacja założeń projektu zmiany narzędzia opracowania bibliograficznego wprowadzanego przez Bibliotekę Narodową. Archiwa państwowe, w których trwają prace nad implementacją w metodyce standardów Międzynarodowej Rady Archiwów oraz opracowaniem nowej instrukcji indeksowania, mogą korzystać z propozycji Biblioteki Narodowej w zakresie zmian, tzn. uproszczenia słownictwa, granulacji danych oraz stosowania sformułowań używanych w języku mówionym, m.in. rezygnacji z inwersji w hasłach indeksowych oraz skrótów terminów typowych.

Czytaj dalej „POLSKA: Deskryptory Biblioteki Narodowej. Propozycje zmian w opracowaniu zbiorów bibliotecznych w dobie sieci semantycznej”

POLSKA: Źródła genealogiczne mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego

Archiwum Państwowe w Toruniu i Archiwum Państwowe w Bydgoszczy realizują w latach 2014-2015 wspólny projekt genealogiczny dla mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego. W ramach projektu mają być zdigitalizowane akta metrykalne, stanu cywilnego i księgi meldunkowe przechowywane w obu archiwach i ich oddziałach zamiejscowych. Planuje się objęcie digitalizacją ok. 40 000 jednostek archiwalnych – 1/3 materiałów tego typu. W sumie ma być wykonane ok. 1,8 mln skanów. Będą one dostępne on-line, co da możliwość wyszukiwania aktów urodzeń, małżeństw i zgonów oraz innych dokumentów w Internecie i odtwarzania drzewa genealogicznego rodziny. Kryteriami wyszukiwania mają być: nazwy miejscowości, nazwiska i rodzaje aktów. Przygotowywany system informatyczny ma również dać szansę wszystkim zainteresowanym udziału w indeksacji zeskanowanych materiałów, zgodnie z wytycznymi do sporządzania indeksu analitycznego do akt stanu cywilnego.

Czytaj dalej „POLSKA: Źródła genealogiczne mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego”

BRAZYLIA: Publikacje metodyczne Arquivo Nacional

Brazylijskie Archiwum Państwowe powstało w 1838 r. jako Cesarskie Archiwum Publiczne w Rio De Janeiro. Po upadku cesarstwa w 1891 r., archiwum w 1893 r. zostało przemianowane na Publiczne Archiwum Państwowe (Arquivo Publico Nacional), aby w 1911 r. stać się Archiwum Państwowym (Arquivio Nacional). Długa tradycja sprawiła, że brazylijskie archiwum państwowe wypracowało własną metodykę dostosowaną do potrzeb federacyjnego państwa. W strukturze administracji państwowej Brazylii archiwum państwowe jest częścią Ministerstwa Sprawiedliwości gdzie od 1983 r. jest jego organem autonomicznym. Z punktu widzenia metodyki archiwalnej bardzo ważnym był rok 1994, kiedy utworzono Radę Narodową Archiwów (Conselho Nacional de Arquivos – CONARQ), organ kolegialny, do którego zadań należy między innymi określanie ogólnych standardów i norm kompetencyjnych oraz ogólnych wytycznych dotyczących zasad funkcjonowania Systemu Narodowego Archiwów (Sistema Nacional de Arquivos – SINAR). To właśnie Rada Narodowa Archiwów jest głównym inspiratorem nowoczesnych przemian w brazylijskiej archiwistyce. Rada ma szerokie kompetencje, a między innymi stymulowanie integracji i modernizacji archiwów publicznych i robi to skutecznie. To właśnie ona jest wydawcą całej już serii, utrzymanych na bardzo wysokim poziomie, metodycznych publikacji. Spora ich część jest ogólnodostępna:

Czytaj dalej „BRAZYLIA: Publikacje metodyczne Arquivo Nacional”

POLSKA: „Powszechna Deklaracja Archiwów w doświadczeniach archiwów państwowych”- konferencja w NDAP

Z okazji Międzynarodowego Dnia Archiwów w siedzibie Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych w Warszawie odbyła się konferencja: „Powszechna Deklaracja Archiwów w doświadczeniach archiwów państwowych”. Wybór powszechnej deklaracji jako tematu konferencji, w dniu obchodzonym jako święto archiwów w wielu już państwach swiata, nie był przypadkowy. Przyjęty przez Zgromadzenie Ogólne Międzynarodowej Rady Archiwów w Oslo, we wrześniu 2010 r., dokument, jest rodzajem manifestu ideowego całej międzynarodowej społeczności archiwalnej. Deklaracja mówi czym są archiwa, jaką rolę odgrywają w społeczeństwie i jakie stawiają sobie cele oraz co jest im niezbędne do ich realizacji.
Powszechna deklaracja archiwów została opublikowana w wielu językach. Tekst dostępny jest na stronie internetowej MRA, tekst polski natomiast opublikowało Stowarzyszenie Archiwistów Polskich. Pod opublikowanym na stronie MRA tekstem deklaracji każdy archiwista może się podpisać. Ten symboliczny gest jest ważny, ponieważ zawierania nie tylko credo ideowe archiwistów, ale także oczekiwania wobec rządów państw i decydentów, od których postawy wobec archiwów zależy realizacja celów deklaracji. Archiwa bowiem, będąc „depozytariuszem rozstrzygnięć, działań i pamięci” są równocześnie gwarantem demokracji i rządów prawa, a poprzez własną archiwów aktywność intelektualną i aktywność ich użytkowników,  wnoszą olbrzymi wkład w budowanie świadomości obywatelskiej.

Czytaj dalej „POLSKA: „Powszechna Deklaracja Archiwów w doświadczeniach archiwów państwowych”- konferencja w NDAP”

MRA: Standaryzacja w archiwistyce. Specjalny numer COMMA 2011-2

Ukazał się specjalny numer periodyku Comma nr 2011-2. Comma jest najważniejszą publikacją Międzynarodowej Rady Archiwów poświęconą zagadnieniom absorbującym międzynarodową społeczność archiwalną. Najnowszy numer jest szczególnie ważny ponieważ w całości został poświęcony standaryzacji w archiwach, a szczególnie wdrażaniu międzynarodowych standardów archiwalnych w archiwistykach narodowych. Numer otwiera wstęp przewodniczącej Komitetu Norm i Dobrej Praktyki (ICA/CBPS) Marion Beyea  (Dyrektor Archiwów Prowincji Nowy Brunszwik w Kanadzie). Ten niedługi tekst niezwykle celnie, w trzech słowach, oddaje to co dzieje się wokół norm międzynarodowych w archiwistyce: frustracja, ograniczenia, wartość. Patrząc na funkcjonowanie standardów w Polsce nie sposób nie zgodzić się z tak, w sumie gorzką, konkluzją. Międzynarodowa Rada Archiwów włożyła bardzo duży wysiłek w opracowanie standardów i ich wdrażanie. Lokalnie jednak nie okazuje się to łatwym procesem bo wymaga wiedzy i przełamania wieloletnich przyzwyczajeń. W tym kontekście poważną rolę zaczyna odgrywać wzajemna komunikacja pomiędzy środowiskami zawodowymi archiwistów.  Standardy stały się także osnową innych rozwiązań. Przywołany projekt  „Skrzynki z narzędziami” (La boite a outils), opracowany przez państwa regionu Pacyfiku oraz Australię i Nową Zelandię, wsparty zresztą bardzo mocno metodycznie przez Stowarzyszenie Archiwistów Francji  (projekt zaprezentowany na Międzynarodowym Kongresie Archiwów w Brisbane w 2012 r.) jest przedmiotem rozważań uczynienia go narzędziem zalecanym całej wspólnocie międzynarodowej. Rzecz już nie dotyczy opisu archiwalnego, czy szerzej informacji naukowej, ale zarządzania całym cyklem życia dokumentów. W świetle pracy z dokumentami elektronicznymi niezwykle cennymi okazały się wypracowane w Brazylii rozwiązania dotyczące oceny archiwów elektronicznych, które choć wypracowane lokalnie, mają szanse wejść do kanonu międzynarodowego. Wreszcie opracowywane i wdrażane narzędzie ICA-AtoM, które stało się pewnym probierzem podejścia do standardów ponieważ są one w nim w praktyce wykorzystywane w sposób kompletny.

Czytaj dalej „MRA: Standaryzacja w archiwistyce. Specjalny numer COMMA 2011-2”

MRA: Rewizja i harmonizacja międzynarodowych standardów ISAD(G), ISAAR(CPF), ISDF, ISDIAH.

W ramach XVII Międzynarodowym Kongresem Archiwów, który odbył się w Brisbane w Australii w sierpniu 2012r., Komitet Standardów Międzynarodowych i Dobrej Praktyki (CBPS) opublikował wyniki prac nad ujednoliceniem i uściśleniem międzynarodowych standardów archiwalnych. Celem opracowania jest ujęcie w czterech standardach MRA relacji pomiędzy różnymi typami jednostek archiwalnych oraz ukazanie raportu na temat polepszenia logiki i spójności pomiędzy zawartością norm w ich aktualnych wersjach oraz wstępu do nowych koncepcji.
Zdecydowano i zaproponowano jeden wspólny wstęp dla wszystkich czterech standardów składający się z trzech elementów:
1.    Opis archiwalny: definicja, cele i podstawy.
2.    System opisu archiwalnego.
3.    Korzyści ze znormalizowanego opisu archiwalnego.

Czytaj dalej „MRA: Rewizja i harmonizacja międzynarodowych standardów ISAD(G), ISAAR(CPF), ISDF, ISDIAH.”