polska – Strona 2

POLSKA: Siedlce, konferencja „Archiwa w Polsce: wczoraj – dziś – jutro. 100 lat archiwów państwowych”

W dniach 14-15 lutego 2019 roku odbyły się II Siedleckie Spotkania Archiwoznawcze, zorganizowane w ramach obchodów 100-lecia archiwów państwowych przez Archiwum Państwowe w Siedlcach, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, Oddział IPN w Lublinie i Bibliotekę Pedagogiczną w Siedlcach. Patronatem objął ją Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych. Program konferencji był bardzo bogaty – w ciągu dwóch dni wygłoszono 26 referatów, których tematyka dotyczyła działalności różnych archiwów, ich zasobu oraz pracowników i użytkowników. Mówiono zarówno o przeszłości, jak i o dniu dzisiejszym, przedstawiając także kilka prognoz i postulatów na przyszłość.
Siedleckie Spotkania zapoczątkowały referaty poruszające zagadnienia istotne dla współczesnej archiwistyki, sygnalizujące zmiany i nowe trendy w funkcjonowaniu archiwów.
Dr Agnieszka Rosa przypomniała zakres i kierunki badań potrzeb użytkowników w archiwach, idących w ślad za bibliotekami. Zwróciła uwagę na dotychczasowy niewielki ich zasięg i rezultaty. Zabierając głos w dyskusji podkreśliła, że wyniki takich badań mogą mieć wpływ na trzy zagadnienia: organizację udostępniania, kierunki i zakres opracowania oraz politykę gromadzenia zasobu.

Czytaj dalej „POLSKA: Siedlce, konferencja „Archiwa w Polsce: wczoraj – dziś – jutro. 100 lat archiwów państwowych””

POLSKA: Jubileusz 100-lecia – obchody od 7 lutego 2019 r.

W dniu 7 lutego 1919 r. Józef Piłsudski, Naczelnik Państwa, podpisał dekret o organizacji archiwów państwowych i opiece nad archiwaliami, a 100. rocznica tego wydarzenia stanowiła asumpt do organizacji przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych Jubileuszu 100-lecia Archiwów Państwowych. Obchody otrzymały Patronat Narodowy Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy w Stulecie Odzyskania Niepodległości oraz Patronat Honorowy Wiceprezesa Rady Ministrów, Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. dr. hab. Piotra Glińskiego.

Ich początek miał miejsce 7 lutego 2019 r. W tym dniu kilkudziesięciu pracowników archiwów państwowych odznaczonych zostało, przyznanymi przez Prezydenta RP za zasługi w działalności na rzecz ochrony i konserwacji zasobów archiwalnych: Krzyżami Kawalerskimi Orderu Odrodzenia Polski, Złotymi, Srebrnymi i Brązowymi Krzyżami Zasługi oraz Medalami za Długoletnią Służbę.
Tego samego dnia na Zamku Królewskim w Warszawie miała miejsce Gala Archiwisty, rozpoczynająca całoroczne obchody jubileuszu. Przybyło na nią ok. 370 osób z wielu polskich instytucji. Była tam sposobność obejrzenia z bliska dekretu o organizacji archiwów państwowych i opiece nad archiwaliami.

Dekret z 1919 r. Fot. Jacek Rajkowski

Czytaj dalej „POLSKA: Jubileusz 100-lecia – obchody od 7 lutego 2019 r.”

POLSKA: Archiwa w Niepodległej

Obchody 100. rocznicy utworzenia archiwów państwowych, zaplanowane na 2019 rok, objął Patronatem Narodowym Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda w Stulecie Odzyskania Niepodległości. Patronat Narodowy Prezydenta oraz Patronat Honorowy Wiceprezesa Rady Ministrów Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotra Glińskiego otrzymała także jubileuszowa publikacja „Archiwa w Niepodległej 1919-2019. Stulecie Archiwów Państwowych”, wydana przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych. Jej pomysłodawcą i redaktorem naukowym jest dr Ewa Rosowska, która zadbała o wysoki poziom merytoryczny i elegancką szatę graficzną.
Publikacja ma dwie części, poprzedzone listami gratulacyjnymi Prezydenta RP Andrzeja Dudy i Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Piotra Glińskiego oraz cytatami wypowiedzi autorytetów w dziedzinie archiwistyki – dr. Antoniego Rybarskiego i prof. Stanisława Ptaszyckiego. Pierwsza część, HISTORIA, zawiera teksty naukowe przygotowane przez znakomitych specjalistów wywodzących się z różnych środowisk. „Powstanie i rozwój sieci archiwów państwowych i naczelnych organów archiwalnych w niepodległej Polsce” przypomniała prof. Irena Mamczak-Gadkowska z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. „Polską myśl archiwalną okresu międzywojennego w powszechnym dyskursie archiwistycznym” przedstawił prof. Waldemar Chorążyczewski z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Zagadnieniu „Archiwa polskie w latach 1918-1939 we współpracy międzynarodowej – problem rewindykacji i nie tylko” przyjrzał się prof. Władysław Stępniak, członek Komitetu Nauk Historycznych Polskiej akademii Nauk. „Prawo archiwalne II Rzeczypospolitej” omówił zaś prof. Marek Konstankiewicz z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Wszystkie teksty, z konieczności, prezentują wspomniane zagadnienia w sposób syntetyczny, wzbogacone są jednak o bogate przypisy, pozwalające na dotarcie do materiałów związanych z omawianymi tematami. Do całości sporządzone zostało również zestawienie bibliograficzne – z podziałem na źródła i publikacje.

Czytaj dalej „POLSKA: Archiwa w Niepodległej”

POLSKA: Warszawa, Konferencja „Od opracowania do retrokonwersji – współczesne wyzwania dla opisu archiwalnego”

W dniu 6 grudnia 2018 r. w siedzibie Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych odbyła się konferencja metodyczna na temat „Od opracowania do retrokonwersji – współczesne wyzwania dla opisu archiwalnego”. Otworzył ją dr Henryk Niestrój, zastępca Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych, wprowadzając w tematykę obrad.

Jako pierwszy zabrał głos Maciej Zdunek (NDAP), przedstawiając Strategię opracowania zasobu archiwalnego, a raczej omówienie kontekstu, w jakim ona powstaje. Przypomniał, że ustawa archiwalna wymienia opracowanie jako jedno z zadań archiwów, nie podaje jednak jego definicji. Głównym źródłem wiedzy na ten temat są podręczniki do archiwistyki. Porównując dane ze sprawozdań rocznych archiwów państwowych, zauważył stałą tendencję spadkową odsetka opracowanego zasobu archiwalnego. Pokazał przykłady długotrwałego opracowania niektórych zespołów, uzasadnianego ich dużymi rozmiarami, zmianami kadrowymi, trudnościami w odczytywaniu obcojęzycznych rękopisów oraz koniecznością wykonywania przez pracowników także zadań innych niż opracowanie. Wspomniał obecne priorytety – retrokonwersji oraz ewidencji, które uznał za podstawowe. Po ich zakończeniu konieczne będzie wdrożenie strategii opracowania, w której określone być powinny etapy wykonywania tego zadania oraz mierniki. Jej opracowanie zapowiedział na 2019 rok, zapraszając do kontaktu osoby chętne do udziału w tych pracach.

Czytaj dalej „POLSKA: Warszawa, Konferencja „Od opracowania do retrokonwersji – współczesne wyzwania dla opisu archiwalnego””

POLSKA: Poznań, Konferencja „100-lecie polskich archiwów państwowych”

Rozpoczęcie konferencji: dr Wojciech Woźniak, prof. Irena Mamczak-Gadkowska, prof. Józef Dobosz, Henryk Krystek

W dniach 18-19 października 2018 roku odbyła się w Poznaniu konferencja zorganizowana dla uczczenia jubileuszu archiwów państwowych przez Zakład Archiwistyki Instytutu Historii Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, Archiwum Państwowe w Poznaniu i Stowarzyszenie Archiwistów Polskich Sekcja Edukacji Archiwalnej pod patronatem Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych. Program konferencji był bardzo bogaty – w ciągu dwóch dni wygłoszono 25 referatów, których tematyka dotyczyła różnych aspektów organizacji i działania archiwów państwowych w ciągu 100 lat, jakie upłynęły od 1918 roku, kiedy Rada Regencyjna Królestwa Polskiego wydała reskrypt z dn. 31 lipca 1918 r. o archiwach państwowych i opiece nad archiwaliami.
Dalsze Perspektywy rozwoju polskich archiwów państwowych – informacyjną, technologiczną, infrastrukturalną i organizacyjną przedstawił Wojciech Woźniak, Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych, który zabrał głos jako pierwszy. Kilka wystąpień przypomniało podstawy prawne i organizacyjne archiwów, zmieniające się kilkakrotnie w ciągu stulecia. Marek Konstankiewicz (Przemiany podstaw prawnych działania polskiej administracji archiwalnej w latach 1918-2018) omówił zakresy przedmiotowe i podmiotowe dekretów z lat 1919 i 1951 oraz ustawy z 1983 r., która miała już ponad 40 nowelizacji i zgodnie z jej zapisami można mówić o istnieniu w Polsce kilkunastu służb archiwalnych. Irena Mamczak-Gadkowska (Koncepcje budowy polskiej sieci archiwalnej w okresie międzywojennym) wspomniała początki organizacji archiwów polskich w 1916 r. i kolejne plany – zrealizowane i niezrealizowane. Wanda Roman (Razem czy osobno? U źródeł koncepcji zarządzania archiwami w Polsce) przypomniała początki funkcjonowania archiwów wojskowych i zmiany koncepcji ich właściwości gromadzenia określonych materiałów archiwalnych. Beata Wacławik (Kształtowanie się sieci archiwalnej na Pomorzu Wschodnim po 1945 roku) omówiła zmiany administracyjne zachodzące na terenach d. Prus Wschodnich i sąsiadujących z nimi oraz placówki archiwalne tworzone i likwidowane ma obszarze województw: bydgoskiego, gdańskiego i olsztyńskiego. Rafał Galuba (Państwowa sieć archiwalna po II wojnie światowej) próbował natomiast pokazać, że w ciągu kilkudziesięciu powojennych lat nie powstała efektywna sieć archiwów państwowych i w ich działaniu brakuje stabilnych podstaw.

Czytaj dalej „POLSKA: Poznań, Konferencja „100-lecie polskich archiwów państwowych””

POLSKA: Warszawa. Konferencja „Dni Digitalizatora” 2018

W dniach 18-19 września 2018 r. odbyła się w Warszawie 6. edycja Dni Digitalizatora, przygotowanych przez Narodowe Archiwum Cyfrowe (poprzednie DD). Konferencja miała miejsce w Filmotece Narodowej – Instytucie Audiowizualnym (dalej: FINA). Analogicznie jak w latach ubiegłych, pozwoliła na wymianę wiedzy i doświadczeń z zakresu digitalizacji. Omówiono również zmiany w zarządzeniu nr 14 Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych z dnia 31 sierpnia 2015 r. w sprawie digitalizacji zasobu archiwów państwowych (dalej: zarządzenie), opracowane przez zespół powołany zarządzeniem nr 27 Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych z dnia 13 marca 2018 r.

Konferencję otworzył p.o. dyrektor Narodowego Archiwum Cyfrowego Radosław Kałużniak. Następnie głos zabrał Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych, dr Wojciech Woźniak, który dziękując za zaangażowanie archiwów państwowych w zakresie digitalizacji, wskazał jednocześnie na kolejne ambitne zadania w tej dziedzinie.

Dni digitalizatora 2018, Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych dr Wojciech Woźniak

Czytaj dalej „POLSKA: Warszawa. Konferencja „Dni Digitalizatora” 2018”

POLSKA: Projekt biblioteczno-archiwalny Inwentarz Archiwum Instytutu Literackiego Kultura

Drogi biblioteczne i archiwalne skrzyżowały się także w Polsce, a raczej połączone zostały doświadczenia i wysiłki obu środowisk, aby osiągnąć wspólny cel, jakim było zabezpieczenie i opracowanie bogatych zbiorów zgromadzonych w podparyskim Maisons-Laffitte, gdzie od 1954 roku miała swoją siedzibę ważna instytucja – Instytut Literacki Kultura. Prace nad zabezpieczeniem, uporządkowaniem i opisaniem zbiorów prowadzone były w latach 2009-2015 na mocy umowy między Stowarzyszeniem Instytutu Literackiego Kultura, Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych i Biblioteki Narodowej. Kierowała nimi Maria Wrede, kierownik Zakładu Rękopisów Biblioteki Narodowej, a wzięły w nich udział 34 osoby – archiwiści i bibliotekarze. Projekt miał kilka celów, w tym zgromadzenie i udostępnienie informacji o przebogatych różnorodnych zbiorach – początkowo w bazie danych, a w tym roku Biblioteka Narodowa wydała publikację „Przewodnik po zasobie Archiwum Instytutu Literackiego Kultura”, opracowaną przez M. Wrede. Książka wprowadza w świat fenomenu, jakim była emigracyjna działalność Jerzego Giedroyca i współpracujących z nim twórców, ludzi kultury, polityków, patriotów.

Czytaj dalej „POLSKA: Projekt biblioteczno-archiwalny Inwentarz Archiwum Instytutu Literackiego Kultura”

POLSKA: Konferencja „Źródła – źródłoznawstwo – nauki pomocnicze historii” cz I

Szanowni Państwo,

w imieniu Zespołu Nauk Pomocniczych Historii i Edytorstwa przy Komitecie Nauk Historycznych PAN zapraszam na konferencję „Źródła – źródłoznawstwo – nauki pomocnicze historii” cz. I, która odbędzie się w Instytucie Historii PAN w Warszawie w dniu 9 marca br. Konferencja jest pierwszym etapem prac Zespołu NPH i E powołanego w nowym składzie w 2014 roku. Chcemy corocznie organizować cykliczne zebrania – konferencje poświęcone wybranym aspektom nauk pomocniczych historii i edytorstwa.
W tym roku mija ćwierćwiecze od konferencji „Tradycje i perspektywy nauk pomocniczych historii w Polsce”, która odbyła się w Krakowie dniach 21 – 22 października 1993 roku. Materiały konferencji zostały opublikowane w Krakowie w 1995 roku. To dobry czas, aby zastanowić się co z ówczesnych postulatów zostało zrealizowane, jaki jest współczesny status nauk pomocniczych historii i ich perspektywy.
Do udziału w pierwszej części konferencji zaprosiliśmy sześciu badaczy prezentujących różne aspekty badań z zakresu nauk pomocniczych historii. Założenia konferencji są następujące: referaty powinny być oparte na bieżących badaniach źródłowych prowadzonych przez referentów, prezentować nowe metody badań i ukazywać omawiane zjawiska nie tylko w ujęciu analitycznym ale również syntetycznym. Podobne założenia ma planowana druga część konferencji, przewidziana na przyszły rok. Program drugiej części konferencji chcielibyśmy ułożyć wspólnie z Państwem. Znajdzie się tam miejsce na każdy referat spełniający powyższe kryteria.

Czytaj dalej „POLSKA: Konferencja „Źródła – źródłoznawstwo – nauki pomocnicze historii” cz I”

POLSKA, WARSZAWA: 100-lecie niepodległości, 100-lecie ekslibrisu

Na rok 2018 przewidziano wiele działań i wydarzeń, które będą okazją do świętowania 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości. Od kilku miesięcy istnieje już Komitet Narodowych Obchodów Setnej Rocznicy Odzyskania Niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej. Jednym z pierwszych wydarzeń rocznicowych stała się wystawa „WSPÓŁCZESNY EKSLIBRIS POLSKI 1918-2018” ze zbiorów Mieczysława Bielenia. Otwarto ją 31 stycznia 2018 r. w Warszawskiej Galerii Ekslibrisu, istniejącej na warszawskiej Ochocie przy Bibliotece Publicznej. Jak napisano w zaproszeniu: „Obok spraw fundamentalnych dla istnienia państwa i narodu można i chyba trzeba dostrzec mikroproblemy, wprawdzie mające niszowy charakter, ale przecież i one składają się na mozaikę polskich spraw z minionego wieku.”

Ekslibris autorstwa Józefa Holewińskiego

Czytaj dalej „POLSKA, WARSZAWA: 100-lecie niepodległości, 100-lecie ekslibrisu”

POLSKA: ISDIAH i ISDF – standardy Międzynarodowej Rady Archiwów

Staraniem Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych ukazały się polskie wersje dwóch kolejnych standardów Międzynarodowej Rady Archiwów – Międzynarodowego standardu opisu funkcji ISDF (tłumaczył Adam Baniecki) oraz Międzynarodowego standardu opisu instytucji z zasobem archiwalnym ISDIAH (tłumaczył Hubert Wajs). Dostępne są w postaci elektronicznej, do bezpłatnego pobrania w wersjach: PDF, ePub, Mobi.

źródło: NDAP

Tłumaczenia normatywów były w latach 2015-2016 opiniowane przez Centralną Komisję Metodyczną, która zarekomendowała ich publikację. ISDIAH został uzupełniony o polskie przykłady elementów i kompletnych opisów, ale w przypadku ISDF CKM odradzała ich dodawanie. Uznano, że zagadnienie metodyczne, jakim jest opisywanie i klasyfikacja funkcji twórców dokumentacji jako jednego z elementów systemu informacji archiwalnej jest na tyle mało obecne w polskiej archiwistyce, że trzeba je najpierw dopracować, aby móc poprawnie ilustrować. Opracowany w 2016 roku projekt standardu Records in Contexts pokazuje kierunki rozwoju międzynarodowej standaryzacji opisu i rolę, jaką przywiązuje się w nim do opisu twórcy i pełnionych przez niego funkcji. Może stanowić także propozycję podjęcia tej tematyki badawczej przez przedstawicieli polskiej społeczności archiwalnej.

Anna Laszuk
NDAP