polska – Archnet

POLSKA: Białystok, XXI PZHP, Dokument jako źródło i efekt badań historycznych

W ramach XXI Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich, jednym z omawianych tematów był ,,Dworski świat’’ w późnym średniowieczu i epoce wczesnonowożytnej. Perspektywy badawcze. Jego organizatorkami były dr hab. Marzena Liedke (UwB) i prof. dr hab. Bożena Popiołek (UKEN). Panel zaplanowany został jako proces złożony z trzech etapów. Na pierwszym z nich „Badania historii dworów-wiodące problemy” przedstawiono kolejne referaty. Drugim etapem były „Badania historii dworów – perspektywy badawcze (dyskusja panelowa)”, a trzecim –„Pogłębiona sesja Q&A dla zainteresowanych słuchaczy”. Uczestnicy mogli poznać niektóre ustalenia z prowadzonych badań, plany na przyszłość i napotykane problemy, w tym terminologiczne. Przekazywane informacje dotyczyły więc i odtwarzanego obrazu przeszłości, z jego blaskami, cieniami i sferą niedookreśloną, i obecnej kondycji nauk historycznych oraz zasad organizowania badań. O archiwach rzadko mówiono wprost, znacznie częściej przywoływano dokumenty – jako źródła do badań, jako elementy procesu badawczego i jego wyniki.

„Gospodarka rolna i hodowlana…” fragment prezentacji

Czytaj dalej „POLSKA: Białystok, XXI PZHP, Dokument jako źródło i efekt badań historycznych”

POLSKA: Białystok, XXI Powszechny Zjazd Historyków Polskich

Otwarcie zjazdu w Operze Podlaskiej

W dniach 17-20 września 2024 r. odbył się XXI Powszechny Zjazd Historyków Polskich, obradujący pod hasłem „Człowiek twórcą historii”. Przygotowania do niego trwały przez kilka lat, a brało w nich udział wiele osób, reprezentujących organizatorów czyli Polskie Towarzystwo Historyczne (z prezesem prof. Krzysztofem Mikulskim na czele)i Uniwersytet w Białymstoku (z przewodniczącym Komitetu Organizacyjnego prof. Cezarym Kuklą na czele), partnerów strategicznych (władze województwa podlaskiego i miasta Białegostoku) oraz part.nerów instytucjonalnych (Instytut Pamięci Narodowej, Archiwa Państwowe, Muzeum Historii Polski oraz Muzeum Historii Żydów Polskich).Obrady miały miejsce na nowoczesnym kampusie UwB, mieszczącym cztery wydziały. Uroczysta inauguracja i Gala Historyka odbywały się w Operze i Filharmonii Podlaskiej, mapping historyczny na murze Pałacu Branickich, a Archiwum Państwowe w Białymstoku i liczne placówki kultury kusiły uczestników ofertą zwiedzania.

Czytaj dalej „POLSKA: Białystok, XXI Powszechny Zjazd Historyków Polskich”

POLSKA: Lublin, Konferencja „Problemy archiwistyki i edytorstwa źródeł historycznych XX wieku”

W dniu 15 czerwca 2023 r. odbyła się konferencja naukowa, zorganizowana przez Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Lublinie oraz Archiwum Państwowe w Lublinie. Dyrektorzy tych instytucji, Robert Derewenda i Krzysztof Kołodziejczyk, powitali przybyłych i krótko wprowadzili w ideę zorganizowanego spotkania, którego częścią była wystawa publikacji oraz dokumentów z obu tych instytucji.

Edycje źródłowe na wystawie

Czytaj dalej „POLSKA: Lublin, Konferencja „Problemy archiwistyki i edytorstwa źródeł historycznych XX wieku””

UKRAINA: Okrągły stół: „Iskry i popioły polskiego powstania styczniowego”

W dniu 5 maja 2023 r. szef Państwowej Służby Archiwów Ukrainy Anatolij Chromow wziął udział online w spotkaniu okrągłego stołu „Iskry i popioły polskiego powstania styczniowego”, które odbyło się w ramach ukraińskich obchodów160. rocznicy powstania styczniowego z lat 1863-1864. W wydarzeniu, zorganizowanym przez Archiwum Państwowe Obwodu Kijowskiego, wzięli udział naukowcy z Ukrainy, Polski i Wielkiej Brytanii. Przy tej okazji, Archiwum zaprezentowało również wystawę dokumentów z okresu powstania, z zasobu archiwów państwowych obwodu kijowskiego, lwowskiego i czerkaskiego.

Czytaj dalej „UKRAINA: Okrągły stół: „Iskry i popioły polskiego powstania styczniowego””

POLSKA: Łódź, Konferencja „Dni Digitalizatora” 2022

Ósmą edycję Dni Digitalizatora mamy już za sobą. Tegoroczna odbyła się w dniach 29-30 września 2022 r. i była tym bardziej szczególna, że została zorganizowana przez Narodowe Archiwum Cyfrowe po dwuletniej przerwie spowodowanej pandemią koronawirusa. Ponadto, po raz pierwszy zlokalizowana została poza Warszawą. Wybór miejsca padł nieprzypadkowo na Muzeum Kinematografii w Łodzi, w szczególności że tematyka obrad koncentrowała się na zagadnieniach związanych z digitalizacją materiałów audiowizualnych.
Spotkanie podzielone zostało na dwa bloki tematyczne.

Czytaj dalej „POLSKA: Łódź, Konferencja „Dni Digitalizatora” 2022”

POLSKA: Archiwalia z zasobu Archiwum Państwowego w Szczecinie udostępnione w internecie transkrybowane na pismo maszynowe w oprogramowaniu Transkribus

Archiwum Państwowe w Szczecinie jest partnerem w interdyscyplinarnym międzynarodowym projekcie „Księga klasztorów na Pomorzu / Klosterbuch für Pommern”. Celem projektu jest opracowanie monograficzne 60 konwentów i domów zakonnych istniejących w dawnym księstwie pomorskim do XVI wieku. Monografia będzie opracowaniem interdyscyplinarnym, zbierającym wyniki badań archeologicznych, historycznych, nauk pomocniczych historii (archiwistyka, dyplomatyka, sfragistyka, geografia historyczna), historii sztuki, kultury, kartografii a także biologii. Studium stanowić ma również podstawę do opracowania nowoczesnych materiałów promocyjnych i informacyjnych dla potrzeb promocji regionu i dziedzictwa kulturowego Pomorza Przedniego i Pomorza Zachodniego.
W ramach projektu Archiwum Państwowe w Szczecinie przy współpracy Archiwum Uniwersytetu w Greifswaldzie wiosną i latem 2021 roku udostępniło na stronie Digitalne Bibliotek Mecklenburg-Vorpommern: Regesten zu den Urkunden der pommerschen Kirchen und Klöster – Regesty dokumentów kościołów i klasztorów pomorskich skany 34 ksiąg z regestami dokumentów klasztornych wraz z opracowaniem ich w oprogramowaniu Transkribus na pismo maszynowe.

Czytaj dalej „POLSKA: Archiwalia z zasobu Archiwum Państwowego w Szczecinie udostępnione w internecie transkrybowane na pismo maszynowe w oprogramowaniu Transkribus”

POLSKA: Uroczyste otwarcie Wystawy „Pamięć Polski. Lista Krajowa Programu UNESCO Pamięć Świata – 4. edycja”

Na wystawie „Pamięć Polski. Lista Krajowa Programu UNESCO Pamięć Świata – 4. edycja”, którą od 02.12.2021 można oglądać na Placu Wolności we Wrocławiu, pokazanych zostało piętnaście kopii bezcennych obiektów dziedzictwa narodowego wpisanych w tym roku na Polską Listę Krajową Programu UNESCO Pamięć Świata. To unikatowe dokumenty powstałe w okresie od średniowiecza do II wojny światowej, które wywarły znaczący wpływ na dzieje i kulturę Polski. Ekspozycja przygotowana została przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych z siedzibą w Warszawie.
Od 1997 roku najcenniejsze archiwalia z różnych krajów wpisywane są na listę programu UNESCO „Pamięć Świata”. Co dwa lata Dyrektor Generalny UNESCO, na wniosek Międzynarodowego Komitetu Doradczego, umieszcza na liście kolejne obiekty dziedzictwa dokumentacyjnego o wyjątkowym i międzynarodowym znaczeniu. Obecnie na liście UNESCO znajduje się 527 obiektów z kilkuset państw. Polską Listę Krajową Programu „Pamięć Świata” zainicjowano w 2014 roku. Wpisywane są na nią unikatowe skarby narodowego dziedzictwa o przełomowym znaczeniu dla historii, kultury i tożsamości naszego kraju. Obiekty te przechowywane są na co dzień w polskich archiwach, bibliotekach i muzeach. 10 czerwca 2021 na listę trafiło 15 nowych wpisów, w tym przechowywane w zbiorach Zakładu Narodowego im. Ossolińskich rękopisy Juliusza Słowackiego oraz średniowieczne rotulusy z Archiwum Państwowego we Wrocławiu.

Czytaj dalej „POLSKA: Uroczyste otwarcie Wystawy „Pamięć Polski. Lista Krajowa Programu UNESCO Pamięć Świata – 4. edycja””

POLSKA: 700-lecie koronacji Władysława Łokietka – wystawa i koncert

Nadzwyczajne okoliczności epidemiczne sprawiły, że upamiętnienie 700. rocznicy koronacji Władysława Łokietka na króla Polski przyjmuje w tym roku formę wirtualną. 15 października 2020 r. o godz. 11.00 miała rozpocząć się w Archiwum Głównym Akt Dawnych konferencja, współorganizowana z Uniwersytetem Kardynała Stefana Wyszyńskiego, poświęcona jubileuszowi tego doniosłego wydarzenia. Obrady naukowe zostały przełożone na 2021 rok, natomiast od wyznaczonej godziny obejrzeć będzie można film z otwarcia wystawy, okazjonalny koncert, elementy katalogu wystawy oraz galerię dokumentów.

Anna Laszuk
NDAP

POLSKA: XX Powszechny Zjazd Historyków Polskich

W dniach 18-20 września 2019 odbył się w Lublinie jubileuszowy zjazd historyków. Jego hasło brzmiało: WIELKA ZMIANA. HISTORIA WOBEC WYZWAŃ… Zmiana widoczna była już w sposobie organizacji obrad zjazdowych. Główny punkt ciężkości postawiono nie na referaty, lecz na dyskusje. Wprowadzenie do paneli stanowiły referaty wiodące, których pełne teksty zamieszono na stronie internetowej zjazdu. W trakcie spotkań nie były odczytywane w całości, lecz po przedstawieniu głównych tez, głos zabierali paneliści, a także uczestnicy. Program główny obejmował 5 paneli i 9 sekcji. Duży był także program towarzyszący, na który składało się 5 paneli, a w ich ramach 8 sekcji. Imprezy towarzyszące, wystawy, sesja posterowa, gry uliczne, filmy, rekonstrukcja historyczna „Bogowie wojny” istotnie wzbogacały ofertę programową skierowaną do szerokiego grona uczestników (ponad 900 osób zarejestrowanych) i osób, które w tym czasie przebywały w Lublinie. Nie sposób było uczestniczyć we wszystkim, przedstawiamy więc tylko niektóre wydarzenia.

Jarosław Gowin i Paweł Pietrzyk

Uroczyste otwarcie Zjazdu miało miejsce w Centrum Spotkania Kultur. Przybyli na nie uczestnicy zjazdu z kraju i z zagranicy, a także politycy. Było to okazją do krótkiego wspomnienia absolwentów historii, niektórych obecnych na sali, którzy weszli lub wchodzą w skład władz państwowych i samorządowych. Minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin w swoim wystąpieniu poruszył kwestię zmian w organizacji nauki, wprowadzanych przez jego resort, która nie zawsze jest korzystna dla nauk humanistycznych. Wspominając o liście czasopism punktowanych, ujawnił okoliczności, w jakich umieszczony został na niej także „Archeion”. Z te działanie naczelny dyrektor dr Paweł Pietrzyk wręczył ministrowi na scenie odznakę „Zasłużony dla polskiej archiwistyki”. Wykład inauguracyjny na temat „Potęga historii” wygłosił przewodniczący Komitetu Organizacyjnego prof. Jan Pomorski (UMCS), wzbogacając go prezentacją multimedialną.

Czytaj dalej „POLSKA: XX Powszechny Zjazd Historyków Polskich”

POLSKA: Warszawa, „Archiwa polskie i ukraińskie wobec wyzwań współczesności – podobieństwa i specyfika”

W dniach 13-14 czerwca 2019 r. odbyła się w Warszawie międzynarodowa konferencja „Archiwa polskie i ukraińskie wobec wyzwań współczesności – podobieństwa i specyfika”. Gości zgromadzonych w Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych powitali dr Paweł Pietrzyk, Naczelny Dyrektor, oraz dr Andrij Deszczycia – ambasador Ukrainy. Referaty wprowadzające wygłosili Tetiana Baranowa (Przewodnicząca Państwowej Służby Archiwalnej Ukrainy) oraz Paweł Pietrzyk. T. Baranowa przedstawiła „Priorytety w działalności ukraińskich archiwów na 2019 r.”. Zaliczyła do nich: informatyzację działalności archiwów; kształtowanie narodowego zasobu archiwalnego, do którego nadal zaliczane są archiwalia pozostające na Krymie; zabezpieczanie zasobu archiwalnego, w tym konserwację; popularyzację archiwaliów w kraju, m. in. w trakcie międzynarodowych dni archiwów, i w ramach współpracy międzynarodowej. P. Pietrzyk przedstawił zaś wystąpienie „Archiwa polskie wobec wyzwań współczesności”. Za najważniejsze kwestie uznał: przygotowanie nowej ustawy archiwalnej; dbanie o rozwój infrastruktury z uwzględnieniem potrzeb dokumentów elektronicznych; wszechstronne kształcenie archiwistów; określenie na nowo pozycji archiwów w państwie. Mówiąc o zmianach używanej terminologii, znakiem czasu nazwał coraz częściej używane określenie „przechowywanie długotrwałe” w miejsce „przechowywania wieczystego”.
Pierwszą sesję pt. Zwiększenie dostępności zasobów archiwalnych (retrokonwersja, udostępnianie online, digitalizacja) rozpoczęło wystąpienie Macieja Zdunka (NDAP) „Program retrokonwersji pomocy archiwalnych w polskich archiwach państwowych”. Autor, pomysłodawca programu, w trakcie którego przeniesiono do systemów informatycznych większość danych sporządzonych wcześniej w postaci tradycyjnych środków ewidencyjnych i pomocy archiwalnych, opowiedział o założeniach tego programu oraz o jego przebiegu. Przedstawił też osiągnięte rezultaty i zalety użytkowania danych w postaci elektronicznej. Następną prelegentką była Anna Czajka (Archiwum Główne Akt Dawnych). W trakcie wystąpienia „Udostępnić nieczytelne. Konserwacja i alternatywne metody udostępniania informacji w procesie digitalizacji” skupiła się na nowoczesnych metodach i technikach obrazowania, umożliwiających poprawę czytelności treści dokumentów w trakcie ich digitalizacji. Wśród nich wymieniła wielomianowe mapy tekstury i obrazowanie multispektralne, pokazując przykłady efektów ich zastosowania. AGAD reprezentował także Hubert Wajs. Opowiedział on o „Udostępnianiu online zasobów historycznych na przykładzie Archiwum Głównego Akt Dawnych”. Wspomniał najdawniejsze inwentarze w kancelarii królewskiej z epoki nowożytnej, a następnie przedstawił inwentarze Metryki Koronnej, przygotowywane zgodnie ze standardami EAD i MARC21, oraz prezentację ksiąg stanu cywilnego Redite ad fontes. Zapowiedział przygotowanie interaktywnej mapy umożliwiającej poszukiwania genealogiczne oraz poinformował, że udostępnienie online skanów ksiąg metrykalnych o 1/3 zmniejszyło liczbę użytkowników w czytelni AGAD. Inny projekt – Archiwa w chmurach. Projekt unijny „Źródła genealogiczne mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego” – którego przedmiotem jest również udostępnienie online kopii cyfrowych, przedstawili Beata Herdzin (Archiwum Państwowe w Toruniu) oraz Bolesław Rassalski (Archiwum Państwowe w Bydgoszczy). B. Herdzin przypomniała kolejne etapy projektu i doświadczenia wynikające z ich realizacji. B. Rassalski skupił się na rozwoju portalu genealogiawarchiwach.pl po formalnym zakończeniu projektu, np. odfiltrowanie danych, nowy backup, Wiki dotycząca urzędów stanu cywilnego oraz wyszukiwanie także w innych portalach. Ostatnim głosem w sesji było wystąpienie „Szukajwarchiwach.gov.pl, czyli kolejny krok w stronę użytkownika”, przedstawione przez Karola Dowgiało (Narodowe Archiwum Cyfrowe). Zgromadzeni mogli zobaczyć elementy nowego portalu, którego promocja odbyła się 8 czerwca 2019 r. w ramach obchodów Międzynarodowego Dnia Archiwów. Za najistotniejsze prelegent uznał: aktualizację danych na bieżąco przez archiwa przygotowujące dane; konta użytkowników dające dostęp do nowych funkcjonalności; możliwość tworzenia kolekcji tematycznych; tagowanie poprzez dodawanie do opisów haseł indeksowych; zamawianie online skanów oraz materiałów do czytelni. Poinformował też, że na nowym portali archiwa mogą przedstawiać aktualności.

Czytaj dalej „POLSKA: Warszawa, „Archiwa polskie i ukraińskie wobec wyzwań współczesności – podobieństwa i specyfika””