niemcy – Strona 8

Niemcy: Więcej niż słowo mówione – „ARCHIVAR” o Oral-History

Właśnie ukazał się 71 numer, zeszyt 2, czasopisma archiwalnego ARCHIVAR wydawanego przez Landesarchiv Pólnocnej Westfalii i Związek Archiwistów Nienieckich (Verband deutsche Archiwarinnen und Archivare). Kolejny numer poświęcony jest w większości niszowemu, ale ciągle zyskującemu na znaczeniu tematowi historii mówionej – „Dzisiejsza historia mówiona jest integralną częścią badań społecznych i kulturalnych metodyki badawczej. W przeciwieństwie do gromadzenia danych na bazie jakościowej, opiera się na swobodnej narracji współczesnych opisywanym wydarzeniom świadków. Współczesne narracje świadków przybierają zazwyczaj formę wywiadów. Uzyskane w ten sposób źródła ustne w ostatnich latach coraz częściej trafiają do archiwów i są przechowywane na taśmach lub w formie cyfrowej. Niektórzy nawet zakładają tego typu archiwa specjalizujące się dla tworzenia i zachowania przekazów ustnych dla potomności” pisze we wstępie redakcja pisma.
We wstępnym artykule Jens Murken przedstawiona metodologię historii mówionej, jako dyscyplinę naukową, która przez długi czas musiała przebijać się do świadomości społecznej i walczyć o akceptację w obrębie nauk historycznych. Linde Aple przedstawia zaś krótki zarys rozwoju tej dziedziny w Niemczech od 1980 roku.

Czytaj dalej „Niemcy: Więcej niż słowo mówione – „ARCHIVAR” o Oral-History”

Niemcy: Ustawa o ochronie dóbr kultury narodowej – nowe spojrzenie na archiwa instytucji prywatnych

Szeroko dyskutowana przez opinię publiczną, ustawa o ochronie dóbr kultury narodowej (Kulturgutschutzgesetz dalej: KGSG) została uchwalona 6 sierpnia 2016 roku. Komisarz Rządu Federalnego ds. Kultury i Mediów wydał szczegółowy przewodnik po nowym prawie, dostępny na stronach rządu federalnego. Nowelizacja prawa przyniosła w odniesieniu do archiwów znaczące zmiany. Dotychczasowy podział na dobra kultury i zasób archiwalny został zlikwidowany, a pod pojęciem” dóbr kultury”, ustawa rozumie szeroki jej zakres pojęciowy, włączając w to również zasób archiwalny. Wszystkie materiały archiwalne w państwowych (federalnych), komunalnych archiwach oraz w archiwach sektora publicznego, podlegają KGSG, jako narodowe dobra kultury. Co więcej, dotyczy to również wszelkich instytucji z udziałem publicznym powyżej 50 %.

Czytaj dalej „Niemcy: Ustawa o ochronie dóbr kultury narodowej – nowe spojrzenie na archiwa instytucji prywatnych”

NIEMCY: Retrospekcja na retrokonwersję

Retrokonwersja znana jest przede wszystkim jako termin z zakresu bibliotekarstwa. Pierwotnie oznaczał on proces przenoszenia opisów katalogowych, bibliograficznych księgozbioru z katalogu kartkowego biblioteki do katalogu komputerowego zintegrowanego systemu bibliotecznego lub do bazy danych, umożliwiających edycję i przeszukiwanie. Po raz pierwszy terminu tego użyto w bibliotekoznawstwie niemieckim pod koniec ubiegłego wieku, wcześniej funkcjonował w bibliotekarstwie amerykańskim – od 1960 roku jako „retrospective conversion“ . W archiwistyce termin ten zafunkcjonował dopiero na początku tego tysiąclecia i odnosi się do przenoszenia danych i treści z inwentarzy archiwalnych sporządzonych w sposób tradycyjny na formę elektroniczną. Metodologia przenoszenia informacji analogowych na elektroniczną przeprowadzana jest na dwa sposoby. Pierwszy z nich polega na przenoszeniu tekstu katalogów lub inwentarzy „Texterfassung”- manualnie do baz danych lub przy użyciu techniki OCR. Druga metoda polega na przenoszeniu obrazu „Bildindizierung (Image-Indexing)” przez skanowanie pojedynczych kartotek, które jednocześnie podlegają indeksowaniu. Zaletą pierwszej z nich jest efektywniejsze przeszukiwanie, zaletą drugiej jest natomiast mniejszy koszt i szybsza realizacja.

Czytaj dalej „NIEMCY: Retrospekcja na retrokonwersję”

NIEMCY: LEO – odkrywanie i poznawanie przeszłości Badenii-Wirtembergii

Kraj związkowy Badenia-Wirtembergia powstał 25 kwietnia 1952 przez połączenie trzech krajów związkowych: Badenii, Wirtembergii-Badenii i Wirtembergii-Hohenzollern. Jubileusz 60- lecia jego powstania, tamtejsze władze związkowe- i przede wszystkim instytucje kultury – postanowiły uczcić w godny współczesności sposób. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom nowoczesnego społeczeństwa informacyjnego, postanowiły stworzyć portal internetowy, który połączy dane z różnych dziedzin wiedzy i informacji o landzie Badenia Wirtembergia. Zamiast rozproszonych na wielu stronach internetowych instytucji danych, jeden, wielowymiarowy portal łączący różne bazy danych i systemy informatyczne bibliotek publicznych i uniwersyteckich, archiwów, muzeów, urzędu statystycznego, urzędu ochrony miejsc pamięci, i innych. Wiele instytucji zaangażowało się ten projekt, którego koordynatorem jest właśnie Landesarchiv Baden-Wirttemberg, co może świadczyć o randze tej instytucji strukturach landowych. Jego realizację rozpoczęto w kwietniu 2010 roku, a jego pierwsza odsłona miała miejsce w 2012 roku, dokładnie w 60 rocznicę powstania landu Badenia Wirtembergia. Projekt nosi nazwę LEO i jest skrótem od pełnej jego nazwy „Landeskunde entdecken, erleben, erforschen online”.

Czytaj dalej „NIEMCY: LEO – odkrywanie i poznawanie przeszłości Badenii-Wirtembergii”

NIEMCY: Co się wydarzyło 14 sierpnia 1942 r. w Greven?

Z inicjatywy uczniów szkół średnich miasta Greven – miasto położone w kraju związkowym Nadrenia Północna-Westfalia, w rejencji Münster – 3 listopada 2017 r. upamiętnione zostały wydarzenia wiązane publiczną egzekucją dwóch polskich jeńców wojennych Franciszka Banaś i Wacława Ceglewskiego. Zostali oni zamordowani 14 sierpnia 1942 r. za tak zwane „zakazane kontakty” z niemieckimi kobietami, poprzez powieszenie w okrutny sposób w kompleksie leśnym Bockholter Berge. Franciszek Banaś urodził się 07.06.1914 r. w Ujosłach. We wrześniu 1939 roku trafił do niewoli niemieckiej i osadzony ostał w Stalagu VI D w Dortmundzie. Stamtąd skierowany został do pracy jako robotnik rolny w Westerode koło Greven, a następnie do firmy tekstylnej Biederlack & Co. Wacław Ceglewski urodził się 13.02.1921 r. w Aleksandrówce koło Ciechocinka. Jako żołnierz 14 Pułku Piechoty Ziemi Kujawskiej dostał się do niewoli niemieckiej. 27 września 1940 r. został zwolniony ze Stalagu VI A w Hemer i skierowany do pracy jako robotnik cywilny w Münster, a następnie w Greven.

Czytaj dalej „NIEMCY: Co się wydarzyło 14 sierpnia 1942 r. w Greven?”

NIEMCY: Archiwum Miejskie w Kolonii – Tej katastrofy mogło nie być

Osiem lat temu, w ciągu kilku sekund pod gruzami betonu i cegły legło bezcenne dziedzictwo kultury niemieckiej i europejskiej. 3 marca 2009 zapadł się budynek archiwum miejskiego w Kolonii, jednego z najciekawszych niemieckich archiwów komunalnych, niszcząc w stopniu niemożliwym obecnie do określenia zasób archiwalny sięgający IX wieku. Takiej katastrofy archiwum miejskie w Kolonii nie doznało od początków swego istnienia. Ani przemarsz wojsk francuskich w 1794 roku, ani druga wojna światowa nie spowodowały takich zniszczeń jak obecne.
Archiwum było uważane za tzw. „Okręt flagowy” niemieckich archiwów komunalnych. Pierwsze wzmianki o nim pochodzą z 1322 roku, kiedy jego zawartość mieściła się w drewnianej skrzyni. W roku 1406 archiwum miejskie zajmowało już sklepione pomieszczenie pod wieżą ratuszową. Na jego zasób składały się miedzy innymi postanowienia rady miejskiej od 1320 roku, a od 1513 zbiór ten był kompletny. Rachunki kasy miejskiej i korespondencja władz miejskich sięgają połowy XIV wieku. W archiwum znajdowało się 65 tys. dokumentów pergaminowych, setki tysięcy map i planów oraz ok. miliona fotografii. Cenne zbiory stanowi również ok. 700 prywatnych kolekcji znakomitych obywateli Kolonii, pisarzy, architektów, malarzy, kompozytorów, naukowców, wydawców.. Są tam zbiory kompozytorów: Jacqua Offenbacha, Maxa Brucha, tenora Williama Pearsona, dyrygenta Güntera Wanda, pisarza Heinricha Bölla, malarza Wilhelma Leibel, awangardowej artystki Mary Bauermeister, teoretyka mediów Viléma Flussera, czy wydawców: Kiepenheuer & Witsch i Pahl-Rugenstein. Te i tysiące innych cennych dokumentów, jak określił to FAZ (Frankfurter Allgemeine Zeitung), legło we wspólnym grobie. Historyk Eberhard Illner, od 1985 roku do 2008 kierownik działu spuścizn i zbiorów fotograficznych, obecnie dyrektor Centrum Historycznego w Wuppertalu, określił to wydarzenie jako „Katastrofa europejskiej historiografii”. Łącznie zasób archiwum obejmował 18 kilometrów akt.

Czytaj dalej „NIEMCY: Archiwum Miejskie w Kolonii – Tej katastrofy mogło nie być”

NIEMCY: Nowelizacja federalnego prawa archiwalnego na miarę XXI wieku

Historia prawa archiwalnego w Niemczech nie jest długa. Niemiecka ustawa archiwalna dla została uchwalona w 1988 roku jako prawo o zabezpieczeniu i dostępie do federalnego zasobu archiwalnego Gesetz über die Sicherung und Nutzung von Archivgut des Bundes Prawo to składa się z zaledwie 13 rozbudowanych paragrafów, które dokładnie określają status, przeznaczenie, zadania archiwum państwowego. Archiwum federalne posiada swoje siedziby (Dienstort) w ośmiu placówkach na terenie Niemiec (min. dwie centrale w Berlinie, poza tym siedziby we Freiburgu, Koblencji i in.).. Trzeba jednak pamiętać że, w Niemczech archiwa i ich organizacja, klasyfikacja oraz afiliacja wpisują się w trójstopniowy podział administracyjny państwa: federacja – kraj związkowy – gmina (Bund – Land–- Kommune). Na tych poziomach powstały również regulacje, dające podstawy prawne dla funkcjonowania i rozwoju archiwów. Każdy z 16 landów wypracował swoje regulacje prawne – jako pierwsza była Badenia-Wirtembergia,, która już w 1987 roku uchwaliła ustawą archiwalną (Archivgesetz des Landes Baden Württemberg). W ten sposób rozpoczął proces regulacji zasad działalności archiwów landowych. W ramach landowych ustaw archiwalnych znajdują się regulacje odnoszące się także do funkcjonowania archiwów szczebla komunalnego, tzn. archiwów miejskich, okręgowych, gminnych itp.
17 stycznia 2017 roku Bundestag uchwalił nowelizację ustawy archiwalnej dla Archiwum Federalnego „Gesetz zur Neuregelung des Bundesarchivrechts“ .

Czytaj dalej „NIEMCY: Nowelizacja federalnego prawa archiwalnego na miarę XXI wieku”

NIEMCY: Berlińskie archiwum sztuk wszelakich dostępne online

Akademie der Künste w Berlinie (AdK) -Ta jedna z najbardziej znamienitych instytucji kultury w Europie, posiadająca równie znamienite zbiory archiwalne i biblioteczne, które obecnie dostępne są online. Początki akademii sięgają końca XVII wieku, kiedy to elektor Fryderyk III Brandenburski założył Academie der Mahl-, Bild- und Baukunst. Akademia ulegała ewolucji i zmianom wraz ze zmieniającą się historią Niemiec.Jej nazwa również często się zmieniałana przestrzeni wieków, ale generalnie funkcjonowała ona do 1945 jako Pruska Akademia Sztuki (Preussische Akademie der Künste).
Po podziale Niemiec powstały dwie akademie – wschodnia Deutsche Akademie der Künste i zachodnia Akademie der Künste in Berlin (West). 1 października 1993 połączono obie uczelnie i utworzono Akademie der Künste. Od 2005 roku AdK i jej archiwum finansowane jest ze środków federalnych.
Zasób archiwum AdK tworzy ponad 1100 zespołów poszczególnych twórców wraz z archiwum historycznym akademii, łącznie 12 kilometrów akt, ponad 1,20 mln fotografii, 60 tys. obiektów artystycznych, 40 tys. projektów plakatów, ponad pól miliona księgozbioru.

Czytaj dalej „NIEMCY: Berlińskie archiwum sztuk wszelakich dostępne online”

ROSJA: „Rosja-Niemcy: od konfrontacji do współpracy. Z okazji 70. rocznicy zakończenia II wojny światowej” – wspólna wystawa rosyjsko-niemiecka

10 listopada 2015 r. w kompleksie wystawowym Państwowego Muzeum Historycznego w Moskwie otwarto rosyjsko-niemiecką wystawę pt. „Rosja-Niemcy: od konfrontacji do współpracy. Z okazji 70. rocznicy zakończenia II wojny światowej”. Organizatorami wystawy są: Federalna Agencja Archiwów Rosji, Archiwum Państwowe Federacji Rosyjskiej w Moskwie, Państwowe Muzeum Historyczne w Moskwie, Niemiecko-Rosyjskie Muzeum Berlin-Karlshorst (Deutsch-Russisches Museum Berlin-Karlshorst).
Wystawa opowiada o stosunkach politycznych, gospodarczych, humanitarnych i kulturalnych między ZSRR a Niemiecką Republiką Demokratyczną, ZSRR a Republiką Federalną Niemiec, wreszcie Federacją Rosyjską a zjednoczonymi Niemcami, od 1945 do 2015 roku. Ekspozycję otwiera dokument kapitulacji Niemiec z 8 na 9 maja 1945 r.; pokazano dokumenty konferencji w Jałcie i Poczdamie, procesu w Norymberdze, działań władz sowieckich w Niemczech i utworzenie dwóch państw niemieckich – NRD i RFN itd. Szczególnie interesujące są dokumenty dotyczące kryzysów berlińskich w latach 1949, 1953 i 1961 oraz budowy muru berlińskiego (1961). Znaczące miejsce w ekspozycji zajmują stosunki wzajemne między dwoma krajami socjalistycznymi – ZSRR i NRD: m.in. utworzenie Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej, pobyt na terytorium NRD Zachodniej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej i jej późniejsze wycofanie, czy otwarcie w Moskwie sklepu z towarami z NRD pod nazwą „Leipzig” (1965). Z czasów współczesnych, prezentowane są m.in. dokumenty dotyczące budowy gazociągu „Nord Stream” w 2005 r.

Czytaj dalej „ROSJA: „Rosja-Niemcy: od konfrontacji do współpracy. Z okazji 70. rocznicy zakończenia II wojny światowej” – wspólna wystawa rosyjsko-niemiecka”

NIEMCY: 85 archiwalny Oktoberfest w Karlsruhe

Po raz pierwszy zjazd archiwistów niemieckich Deutschen Archivtag odbył się jeszcze w XIX wieku, w 1899 roku w Strasburgu, który wówczas należał do Rzeszy Niemieckiej. Od tego czasu spotykano się cyklicznie z niewielkim przerwami w okresach wojen światowych – zjazdy nie obywały się najdłużej pomiędzy 1913 a 1920 i następnie pomiędzy 1937 a 1949 rokiem. Niektóre z tych zjazdów odbyły się nawet na terenach obecnej Rzeczpospolitej, a mianowicie w Gdańsku 1904 i 1928, Poznaniu -1910 i Wrocławiu- 1913.
Początkowo zjazdy poświecony były całościowym problemom archiwistyki. Dopiero od 1957 roku zaczęto przypisywać im określoną tematykę. I tak w 1957 roku tematem wiodącym było „Modernes Schriftgut, Kassationsprobleme”, w 1958 roku -Wirtschaftsgeschichte und Wirtschafts- und Werksarchivea w kolejnym „Karten im Archiv”. Problemy związane z informatyką przyświecały zjazdowi archiwistów już w 1975 roku, a o społeczeństwie informacyjnym w kontekście archiwalnym obradowano w 1986 roku w Monachium. Niemieckiego Dnia Archiwów- Deutschen Archivtag nie należy mylić z innym wydarzeniem archiwalnym funkcjonującym od 2001 roku, również organizowanym przez Verband deutscher Archivarinnen und Archivare e.V. -VDA, a mianowicie Tag der Archive, które ma charakter międzynarodowy.

Czytaj dalej „NIEMCY: 85 archiwalny Oktoberfest w Karlsruhe”