CZECHY: Międzynarodowa konferencja o rzemiośle wikliniarskim

W dniach 22-23 maja 2018 r. w sali kongresowej hotelu „Olimpionik” w czeskim Mielniku (Mělník) odbędzie się międzynarodowa konferencja historyczna, zorganizowana przez tamtejsze Powiatowe Archiwum Państwowe (Státní okresní archiv Mělník) oraz władze miasta Mielnik, przy współpracy z Okręgowym Archiwum Państwowym w Pradze ( Státní oblastní archivv Praze), na bardzo ciekawy, acz mało znany temat, a mianowicie „Kultura wiklinowa w kontekście czasu i przestrzeni” (Proutěná kultura v kontextu času a prostoru). Intencją organizatorów jest zaprezentowanie dziejów rzemiosła wikliniarskiego od czasów najdawniejszych po dzień dzisiejszy.

Czytaj dalej „CZECHY: Międzynarodowa konferencja o rzemiośle wikliniarskim”

POLSKA, WARSZAWA: Konferencja „Źródła – źródłoznawstwo – nauki pomocnicze historii” Część I

Zaproszenie na konferencję, zamieszczone także na ArchNecie, przyjęło ok. 60 osób, które przybyły 9 marca 2018 r. do Instytutu Historii PAN w Warszawie. Zebranych powitał prof. Zenon Piech, przewodniczący Zespołu Nauk Pomocniczych Historii i Edytorstwa przy Komitecie Nauk Historycznych PAN. Referat Nauki pomocnicze historii – nowa perspektywa poprzedził informacjami organizacyjnymi o wydarzeniach naukowych planowanych w 2018 roku. Poinformował też, że w czasie XX Powszechnego Zjazdu Historyków w Lublinie w 2019 roku planowane są dwa panele dotyczące nauk pomocniczych historii.
Prof. Z. Piech zwrócił uwagę na istotne zmiany, jakie zaszły w ostatnich latach, w tym zmiana pokoleniowa, rewolucja technologiczna i organizacji nauki, np. wprowadzenie systemu punktów. Wskazał też główne wyzwania stojące przed badaczami: określenie kanonu nauk pomocniczych historii, utrzymanie więzi z oddzielającymi się, coraz bardziej precyzyjnymi dziedzinami, np. genealogia i numizmatyka, budowanie środowisk badawczych w obszarach mniej aktywnych. Za istotne uznał prace metodologiczne, proponowanie klasyfikacji czy poszerzanie terminologii. Przypomniał też, że niedawno przetłumaczony został na języki Europy Centralnej Międzynarodowy słownik sfragistyczny, opracowany na początku lat 90. XX wieku. Polską wersję przygotował powołany przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych, prof. Władysława Stępniaka, zespół redakcyjny pod kierunkiem dr. hab. Marcina Hlebionka. Prof. Z. Piech, jako recenzent tego tłumaczenia, zwrócił uwagę, że w czasie, który upłynął między wydaniem obu publikacji, zaszły zmiany w stanie badań sfragistycznych, co sprawiło, że literalne i tylko tłumaczenie okazywało się niewystarczające. Stąd wynika konieczność ciągłego rozwoju nauk, np. paleografii i epigrafiki, które przeżywają pewien zastój. Apelował o przygotowywanie nowych poprawnych edycji źródeł, opatrzonych uwagami krytycznymi, o objęcie zainteresowaniami badawczymi nie tylko zasobów archiwów i bibliotek, ale też muzeów. Przekonywał również, że rozwój różnych dyscyplin wiedzy nie jest celem, ale środkiem do pogłębiania wiedzy o naszej przeszłości. I mimo instytucjonalnego regresu nauk pomocniczych, dbać trzeba o kształcenie przyszłych kadr.
Kolejny referent dr hab. Wojciech Drelicharz, w występieniu Dokończenie Monumenta Poloniae Historica – Series Nova a rozwój nauk pomocniczych historii, przypomniał historię monumentalnego wydawnictwa źródłowego i zasługi jego kolejnych edytorów – redaktorów Augusta Bielowskiego, Wojciecha Kętrzyńskiego, Władysława Semkowicza. Przyznał, że nie udało się w pełni zrealizować zamierzeń Nowej Serii MPH, m.in. dlatego, że prace nad korelacją wersji tekstów były żmudne i wymagały licznych badań źródłoznawczych. Prowadzili je po wojnie Gerard Labuda, Brygida Kürbis, Jerzy Luciński i Zofia Kozłowska-Budkowa. Przez długi czas edycje krytyczne źródeł były kołem napędowym nauki historycznej, a teraz sytuacja zmieniła się bardzo  niekorzystnie. Uznał, że w nowoczesnym państwie trzeba promować świadomość wagi dobrych edycji źródłowych i powrócić do nich, aby m.in. wydać cenne średniowieczne kodeksy i kroniki oraz przygotować reedycje poprzednich wydań pomników dziejowych. Wystąpienie zakończył wezwaniem: „Czas najwyższy dokończyć Nową Serię Monumenta Poloniae Historica”, traktując to jako „obowiązek sztafety pokoleń”.

Czytaj dalej „POLSKA, WARSZAWA: Konferencja „Źródła – źródłoznawstwo – nauki pomocnicze historii” Część I”

CZECHY: Konferencja poświęcona Rusi Zakarpackiej

W dniach 28-29 marca 2018 r. (środa i czwartek) w Archiwum Narodowym w Pradze (Národní archiv Praha – Archivní 4/2257, 149 00 Praha 4 – Chodovec) odbędzie się międzynarodowa konferencja naukowa pt. „Ćwierć stulecia razem. Czechosłowacja i Ruś Podkarpacka” (Čtvrtstoletí spolu. Československo a Podkarpatská Rus).
Ruś Podkarpacka, czy też Zakarpacka, jak częściej określana jest w Polsce i na Ukrainie, to region historyczny położony dziś na zachodniej Ukrainie, jedyny obszar na południe od Karpat zamieszkany przez ludność wschodniosłowiańską. Leży on wewnątrz północno-wschodniej części wielkiego łuku Karpat, na południowych stokach Beskidów Wschodnich, od północy otoczony przez Bieszczady Wschodnie, Gorgany i Czarnohorę. Południową granicę stanowi dolina rzeki Cisy, na zachodzie dolina Użu. Od końca IX wieku do 1918 r. obszar ten stanowił część Węgier. Jednak w listopadzie 1918 w Amerykańska Rada Rusinów Węgierskich uchwaliła deklarację o przyłączeniu Rusi Zakarpackiej do powstającego właśnie państwa federacyjnego, jakim była Czechosłowacja. Zapadłe potem decyzje potwierdzono w 1920 r. w międzynarodowym traktacie przyjętym w Trianon. Po zakończeniu II wojny światowej w traktacie pomiędzy Czechosłowacją a ZSRR, zawartym 29 czerwca 1945 r., Zakarpacie zostało włączone do Ukraińskiej SRR, jako część Związku Radzieckiego.

Czytaj dalej „CZECHY: Konferencja poświęcona Rusi Zakarpackiej”

POLSKA: Konferencja „Źródła – źródłoznawstwo – nauki pomocnicze historii” cz I

Szanowni Państwo,

w imieniu Zespołu Nauk Pomocniczych Historii i Edytorstwa przy Komitecie Nauk Historycznych PAN zapraszam na konferencję „Źródła – źródłoznawstwo – nauki pomocnicze historii” cz. I, która odbędzie się w Instytucie Historii PAN w Warszawie w dniu 9 marca br. Konferencja jest pierwszym etapem prac Zespołu NPH i E powołanego w nowym składzie w 2014 roku. Chcemy corocznie organizować cykliczne zebrania – konferencje poświęcone wybranym aspektom nauk pomocniczych historii i edytorstwa.
W tym roku mija ćwierćwiecze od konferencji „Tradycje i perspektywy nauk pomocniczych historii w Polsce”, która odbyła się w Krakowie dniach 21 – 22 października 1993 roku. Materiały konferencji zostały opublikowane w Krakowie w 1995 roku. To dobry czas, aby zastanowić się co z ówczesnych postulatów zostało zrealizowane, jaki jest współczesny status nauk pomocniczych historii i ich perspektywy.
Do udziału w pierwszej części konferencji zaprosiliśmy sześciu badaczy prezentujących różne aspekty badań z zakresu nauk pomocniczych historii. Założenia konferencji są następujące: referaty powinny być oparte na bieżących badaniach źródłowych prowadzonych przez referentów, prezentować nowe metody badań i ukazywać omawiane zjawiska nie tylko w ujęciu analitycznym ale również syntetycznym. Podobne założenia ma planowana druga część konferencji, przewidziana na przyszły rok. Program drugiej części konferencji chcielibyśmy ułożyć wspólnie z Państwem. Znajdzie się tam miejsce na każdy referat spełniający powyższe kryteria.

Czytaj dalej „POLSKA: Konferencja „Źródła – źródłoznawstwo – nauki pomocnicze historii” cz I”

CZECHY: Konferencja o wojnie trzydziestoletniej

Rok 2018 jest pełen wielkich rocznic, z których w Polsce najważniejszą będzie niewątpliwie 100-lecie Niepodległości, połączone nierozerwalnie z zakończeniem I wojny światowej. W Europie obchodzić się będzie również ważną rocznicę, a mianowicie 400 lat od wybuchu wojny 30-letniej (1618-1648), która na szczęście ominęła Rzeczpospolitą. Ten najdłuższy i najkrwawszy konflikt XVII-wiecznej Europy rozpoczął się w Czechach i Czechy też stały się areną wielu jego batalii. Nic więc dziwnego, iż w tym kraju zorganizowana zostanie wielka historyczna konferencja międzynarodowa, poświęcona temu wydarzeniu.
Konferencję pt. „Třicetiletá válka v českých zemích. Doba, události, lidé, kultura” (Wojna trzydziestoletnia na ziemiach czeskich. Czas, wydarzenia, ludzie, kultura) organizują Katedra Historii Wydziału Pedagogicznego i Katedra Nauk Pomocniczych Historii Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu w Pilznie, także z okazji 370-lecia pokoju westfalskiego oraz 400-lecia zdobycia Pilzna przez wojska Mansfelda.
Organizatorzy konferencja pragną, aby jej tematyka objęła wszystkie aspekty życia w trakcie wojny trzydziestoletniej na ziemiach czeskich, a w ramach poszczególnych sekcji zaprezentowano na niej efekty badań badaczy krajowych i zagranicznych (szczególnie oczekują oni na udziału naukowców z Polski, Austrii, Niemiec, Szwecji i Francji). Mają nadzieję na interesującą dyskusję interdyscyplinarną pomiędzy historykami, archeologami, historykami sztuki, specjalistami od antropologii historycznej, demografii, geografii, meteorologii, historyków literatury i innych.
W pierwszym bloku tematycznym planowane jest przedstawienie nowych poglądy na wydarzenia polityczne z lat wojny na ziemiach czeskich, takie jak np. nieznane fakty z największych bitew, lub na odwrót rekonstrukcje mniej znanych potyczek, działania dyplomatyczne związane z miejscami i osobami, niedostatecznie zidentyfikowane postacie, które zapisały się w historii Czech, Moraw i Śląska. Natomiast z uwagi na to, że wiele problemów religijnych tego okresu (rekatolizacja, wychodźstwo, …), było w ostatnim czasie przedmiotem innych konferencjom, organizatorzy spodziewają się poruszania jedynie niektórych tematów w tym zakresie.

Czytaj dalej „CZECHY: Konferencja o wojnie trzydziestoletniej”

MRA: Kamerun gospodarzem dorocznej konferencji MRA

Międzynarodowa Rada Archiwów ogłosiła termin i miejsce tegorocznej konferencji MRA. Gospodarzem będzie środkowoafrykańska Jaunde (ang. Yaounde, fr. Yaoundé) stolica Kamerunu. Konferencja odbędzie się w dniach 26 – 28 listopada 2018. Założone w 1888 r. przez niemieckich handlarzy kością słoniową miasto liczy obecnie blisko 2 mln mieszkańców i należy do najdynamiczniej rozwijających się metropolii świata.


żródło:MRA

Mottem tegorocznej konferencji jest: „Archiwa: zarządzanie, pamięć i dziedzictwo” (Archives : Governance, Memory and Heritage” / „Archives: Gouvernance, Mémoire et Patrimoine”). W ramach tych trzech tematów konferencja będzie realizowała dodatkowo dwa obszary: panafrykańskie

Czytaj dalej „MRA: Kamerun gospodarzem dorocznej konferencji MRA”

SŁOWACJA: Konferencja na 100-lecie powstania Czechosłowacji

Rok 1918 był bardzo ważny w historii Europy i Świata, przynosząc nie tylko zakończenie pięcioletnich zmagań I wojny światowej, ale jednocześnie rozpoczął on dzieje wielu nowych państwa. Niektóre z nich, jak Polska, powróciły na mapę polityczną po wielu latach, inne powstały jako zupełnie nowe podmioty. 100-lecie tamtych wydarzeń, przypadające w 2018 r., wszystkie te państwa będą uroczyście świętować, a w ramach różnorodnych wydarzeń odbędzie się szereg sesji i konferencji naukowych, organizowanych także przez archiwa historyczne. Jedno z pierwszych takich sympozjów odbędzie się na Słowacji.
Proklamowanie 28 października 1918 r. Czechosłowacji było aktem powołującym dożycia zupełnie nowy organizm państwowy, tylko w pewien sposób odwołujący się do wielowiekowych tradycji królestwa czeskiego, powstałego – przypomnijmy – w 895 r. jako księstwo. Nie było ono jednak w pełni jej poprzednikiem, nawet jeśli weźmie się pod uwagę istniejące wcześniej Księstwo Wielkomorawskie – powstałe ok. 820 r. – w którego skład do ok. 880 r. wchodziły tereny późniejszej Słowacji. Powstałe w 1918 r. nowe państwo musiało zorganizować od nowa całą swoją strukturę i administrację i temu właśnie tematowi poświęcona będzie konferencja naukowa, której uczestnicy spojrzą na zagadnienie rodzenia się Czechosłowacji z punktu widzenia Słowaków.

Czytaj dalej „SŁOWACJA: Konferencja na 100-lecie powstania Czechosłowacji”

MRA: Deklaracja z Meksyku 2017

Doroczna Konferencja Międzynarodowej Rady Archiwów zakończyła się przyjęciem 29 listopada 2017 r. deklaracji „siedmiu zobowiązań” (la declaración de siete compromisos).
Poniżej prezentujemy jej roboczy przekład na język polski.


Deklaracja z Meksyku,
podjęta przez Międzynarodową Rade Archiwów na dorocznej konferencji ALA* – ICA, Meksyk, listopad 2017

Preambuła

W czasie XX kongresu archiwów, który odbył się w Seulu w Korei Południowej, w grudniu 2016 r., MRA wytworzyła „komunikat z Seulu”, który opisał działania, jakie MRA powinna byłaby prowadzić w trakcie następnych czterech lat. Zaangażowały one MRA w aktywność na następujących polach:
– rozpoznanie dokumentów archiwalnych jako źródeł unikatowej i niezastąpionej formacji
– promowanie polityki przechowywania dokumentów cyfrowych, przez co należy rozumieć trwałe przechowywanie i dostępność do cyfrowej spuścizny ludzkości
– trwałe finansowanie i rozwój zasobów ludzkich
– wsparcie strategicznych inicjatyw organizacji międzynarodowych takich jak UNESCO, ONZ, Przymierze na Rzecz Otwartego Rządu (Open Gouvernment Partnership)
– wzmocnienie współpracy międzynarodowej

Czytaj dalej „MRA: Deklaracja z Meksyku 2017”

CZECHY: Konferencja poświęcona urzędnikom w Europie Środkowej w latach 1848-1948

Dnia 16 listopada 2017 r. w Pradze odbyła się interesująca konferencja naukowa pn. „Urzędnik sługą wielu panów? Nacjonalizacja i upolitycznienie administracji publicznej w Europie Środkowej lat 1848-1948” (Úředník sluhou mnoha pánů? Nacionalizace a politizace veřejné správy ve střední Evropě 1848-1948), zorganizowana przez Centrum Studiów Europy Środkowej (skupiające Instytutu Masaryka, Archiwum Akademii Nauk Republiki Czeskiej oraz Szkołę Wyższą CEVRO) oraz Archiwum Stołecznego Miasta Pragi.
Organizatorzy starali się uzasadnić potrzebę zorganizowania tej konferencji oraz jej tematykę m.in. w następujący sposób: „Połowa XIX wieku stanowiła punkt zwrotny w rozwoju administracji publicznej w Europie Środkowej. Próżnię powstałą w wyniku demontażu system dziedzicznego, należało koniecznie zastąpić przez nową strukturę urzędów, ustanowionych przez państwo i obsadzonych nowym typem urzędnika. Chociaż cesarz wkrótce odwołał konstytucję marcową, sama idea ministra Franza von Stadiona dwutorowości i wzajemnego oddziaływania oraz równoważenia władz centralnych i lokalnych była stopniowo w latach 50. i 60. XIX w. realizowana i pozostała zasadniczo niezmieniona aż do upadku monarchii habsburskiej, przynajmniej w jej części zachodniej. Nowo powstałe gminy, powiaty i regiony zyskały możliwość tworzenia własnego samorządu, samodzielnego zarządzania i rozwój danego rejonu. Zadaniem urzędnika państwowego było nadzorowanie zgodności z prawem i odgrywać w wielonarodowej monarchii rolę bezstronnego arbitra. Postępująca biurokratyzacja i rosnące wymagania państwa do kontrolowania rozwijających się społeczeństwa narodowych wymusiły rekrutowanie urzędników spośród średnich i niższych klas społecznych, nawet na bardzo wysokie stanowiska. W ciągu kilku dziesięcioleci w ten sposób zniknął patriarchalny model urzędniczych dynastii, a zamknięta dotąd kasta biurokratów otworzył się na społeczność obywatelską. Urzędnik o czystym profilu narodowym, bez wielogeneracyjnego rodzinnego zakorzenia w aparacie administracyjnym, którego główną zasadą stało się wykształcenie i znajomość języków, pojawił się nie tylko w urzędach władz samorządnych, ale pod koniec XIX w. było już powszechne obecny w administracji państwowej.

Czytaj dalej „CZECHY: Konferencja poświęcona urzędnikom w Europie Środkowej w latach 1848-1948”

POLSKA: Poznań: Konferencja „Metodyka i standardy opracowania archiwalnego. Rzeczywistość i potrzeby”

Na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu w dniach 19-20 października 2017 roku odbyła się konferencja naukowa „Metodyka i standardy opracowania archiwalnego. Rzeczywistość i potrzeby”. Jej organizatorami były: Zakład Archiwistyki Instytutu Historii UAM, Archiwum Państwowe w Poznaniu, Stowarzyszenie Archiwistów Polskich oraz Sekcja Edukacji Archiwalnej SAP.
W imieniu Organizatorów uczestników Konferencji powitali: dyrektor Instytutu Historii prof. UAM dr hab. Przemysław Matusik, kierownik Zakładu Archiwistyki prof. dr hab. Irena Mamczak-Gadkowska oraz dyrektor Archiwum Państwowego w Poznaniu Henryk Krystek.

Prof. Przemysław Matusik zastępca dyrektora. IH UAM, prof. Irena Mamczak-Gadkowska, Henryk Krystek

Jako pierwsza wystąpiła dr Ewa Perłakowska z referatem „Opracowanie materiałów archiwalnych z jednostek samorządu terytorialnego po 1989 r. Rys prawno-historyczny i postulaty metodyczne”. Skoncentrowała się na rozważeniu problemu zespołu archiwalnego w jednostce samorządu terytorialnego. Omówiła sytuację prawną po 1989 roku gmin, powiatów i samorządowego województwa, w tym także zmieniające się wykazy akt. Zwróciła uwagę na to, że w przepisach prawa formułowane są zadania własne i zlecone tych podmiotów, a nie poszczególnych samorządowych jednostek organizacyjnych, które tworzone są po to, by pomóc tym podmiotom w realizacji zadań. Zauważyła, że do tak nakreślonej koncepcji działania samorządu nie pasują przyjęte zasady sprawowania nadzoru nad dokumentacją na przedpolu archiwalnym, które opierają się na identyfikowaniu twórców zespołów jako poszczególnych jednostek organizacyjnych. Postulowała zmianę podejścia archiwów w tym zakresie i spojrzenia na kompletność dokumentacji samorządu terytorialnego przez pryzmat realizowanych przez niego zadań, a nie wytwórców dokumentacji, którzy mogą być i samorządowi, i prywatni (przykłady w obszarze pomocy społecznej). Uznała, że przy tak nikłej obsadzie kadrowej w archiwach państwowych w zakresie zadań nadzoru archiwalnego może to być trudne, ale jeżeli archiwa państwowe chcą gromadzić kompletną dokumentację z działalności jednostek samorządowych powinny analizować zadania samorządu terytorialnego, ustalać, kto i jak je realizuje, a następnie czuwać nad przejęciem kompletnych materiałów archiwalnych na poziomie gminy, powiatu i województwa, a nie poszczególnych wybranych jednostek organizacyjnych.

Czytaj dalej „POLSKA: Poznań: Konferencja „Metodyka i standardy opracowania archiwalnego. Rzeczywistość i potrzeby””