Bawaria, Schweinfurt, 1943-w szczytowym okresie drugiej wojny światowej miasto było centrum produkcji łożysk tocznych, które było ważne dla przemysłu zbrojeniowego III Rzeszy. Siły powietrzne aliantów chcąc unieruchomić niemiecką machinę wojenną zaplanowały jego zniszczenie. Nazistowskie Niemcy mając informacje wywiadu o planach alianckich zbudowały wokół miasta liczne bunkry i imponujący pas przeciwlotniczy. Oprócz żołnierzy i jeńców wojennych, do obrony Schweinfurtu zaangażowano także uczniów szkół średnich z całej północnej Bawarii. Atak dywanowy aliantów z 14 października 1943 roku przeszedł do historii jako „Czarny czwartek”, największa porażka powietrzna Amerykanów.
Tag: ii wojna światowa
NIEMCY: Współpraca Holenderskiego Narodowego Muzeum Ruchu Oporu z muzeum Villa ten Hompel
Narodowe Muzeum Ruchu Oporu(Nationaal Onderduikmuseum) w Aaltenpo święcone jest życiu mieszkańców okupowanej Holandii w latach 1940-1945.W okresie okupacji niemieckiej szczególnie dużą liczbę ukrywających się osób, takich jak Żydzi, osoby prześladowane politycznie i rasowo, bojownicy ruchu oporu oraz osoby, które uciekły przed pracą przymusową, ukrywano przed niemieckim okupantem i policją w mieście w pobliżu granicy niemieckiej. W Aalten na 13 000 mieszkańców ukrywało się około 2500 osób. Budynek przy Markt 12, będący domem rodziny Kempinków, był jednocześnie siedzibą niemieckiej policji, miejscem schronienia dla ludności z okolicy podczas nalotów bombowych oraz schronieniem dla tych, którzy musieli ukrywać się przed narodowymi socjalistami.Ze względu na przygraniczne położenie muzeum podejmuje działania na rzecz promowania euregionalnych kontaktów Niemców i Holendrów poprzez wzajemne zapoznawanie się z historią lat 40. XX wieku, na której zakorzenione są niezliczone uprzedzenia. Z tego powodu muzeum zachęca do spotkań studentów niemieckich i holenderskich poprzez dwujęzyczne prezentacje i dwujęzyczne pakiety nauczania.Kolekcja muzeum składa się z nielegalnej drukarni, kryjówki, schronu przeciwlotniczego, broni, dokumentów, mundurów, materiałów propagandowych, zdjęć i innych przedmiotów, które obrazują codzienne życie i wybory, jakich musieli dokonywać wtedy ludzie. Nagrywanie świadectw i opowiadanie osobistych historii ma kluczowe znaczenie.
NIEMCY: „Szykuje się coś strasznego. [. . . ] Bardzo się boję”- list Niny z getta lubelskiego
Wiele archiwów niemieckich promuje swój zasób m.in. poprzez publikacje tzw. obiektu miesiąca. Listopadowym obiektem eksponowanym przez ośrodek pamięci historycznej w Münsterze “Villa ten Hompel”,jest szczególny dokument związany z polsko- niemiecką historią. W związku z tegorocznym Orange Days przypadającym na 25 listopada – Międzynarodowym Dniem Eliminacji Przemocy wobec Kobiet, prezentowana jest tam wystawa “Historia – Przemoc – Sumienie”, na której eksponowany jest odręczny list, napisany przez żydowską dziewczynę o imieniu Nina i nieznanym nazwisku. List napisany został po polsku, w 1942 roku, w lubelskim getcie: “Moi drodzy (piszę do Was wszystkich razem)! Szykuje się coś strasznego. [. . . ] U nas jest panika. Bardzo się boję. Całuję Was Nina. Szczegóły w następnym liście”.
Krótki list jest gorzką zapowiedzią tego co wydarzyło się wkrótce po tym, jak Nina opisała swoje obawy. Getto lubelskie zostało brutalnie zlikwidowane. Większość mieszkańców getta, około 30 tys. osób, zostało wywiezionych do obozu zagłady w Bełżcu między 17 marca a 11 kwietnia 1942 r. w bydlęcych wagonach a następnie zabitych przez policjantów porządkowych z Rezerwowego Batalionu Policyjnego. Stało się to początkiem tzw.“Aktion Reinhard” – systematycznego mordowania Żydów żyjących w Generalnym Gubernatorstwie Z około 45 tysięcy Żydów, którzy przed wojną stanowili około jednej trzeciej ogółu ludności Lublina, niecałe 300 przeżyło okupację hitlerowską.
W gettach Europy Środkowej i Wschodniej Żydzi, tacy jak Nina, byli bezbronni wobec kontroli i terroru reżimu niemieckiego. Mężczyźni i kobiety byli tam narażeni na podobne formy przemocy: maltretowanie, głód, przymusowa praca, poniżenie, a w końcu deportację i śmierć.
ROSJA: „1939. Początek drugiej wojny światowej” – wystawa
20 sierpnia 2019 r. w Sali Wystawowej Archiwów Federalnych w Moskwie odbędzie się wernisaż wystawy historyczno-dokumentalnej „1939. Początek drugiej wojny światowej”, zorganizowanej przez Federalną Agencję Archiwalną, Rosyjskie Państwowe Archiwum Wojskowe, Departament Historyczno-Dokumentalny Rosyjskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych i Rosyjskie Towarzystwo Historyczne przy wsparciu Funduszu Grantów Prezydenckich.
Oryginalne dokumenty archiwalne, kroniki filmowe, zdjęcia, obiekty muzealne – w sumie około 300 eksponatów – opowiedzą o wydarzeniach, które doprowadziły do wybuchu światowego konfliktu; i, jak napisano na stronie archiwów Rosji, pozwolą „zrozumieć przyczyny niepowodzenia utworzenia szerokiej koalicji antyhitlerowskiej z udziałem ZSRR, a także logikę działań przywódców sowieckich w zaistniałej sytuacji międzynarodowej”. Projekt jest kontynuacją wystawy historyczno-dokumentalnej „Monachium-38. Na granicy katastrofy ”, która miała miejsce jesienią 2018 r.
Czytaj dalej „ROSJA: „1939. Początek drugiej wojny światowej” – wystawa”
ROSJA: Zbiór dokumentów „Od nacjonalizmu do kolaboracji: Kraje Bałtyckie podczas II wojny światowej”
Dnia 31 stycznia 2019 r. w Moskwie został wydany (przez wydawnictwo „Encyklopedia Polityczna”) dwutomowy zbiór dokumentów pod tytułem „Od nacjonalizmu do kolaboracji: Kraje Bałtyckie podczas II wojny światowej”.
Jak napisano w informacji anonsującej ukazanie się publikacji, wykorzystane w niej materiały archiwalne „ujawniają ideologiczne podstawy i organizacyjno-polityczne mechanizmy łączenia nacjonalizmu i kolaboracji na terytorium Łotwy, Litwy i Estonii w latach 1938-1945”.
ROSJA: „Wyzwolenie Polski” – archiwalne filmy na stronie Archiwów Rosji
Na portalu Archiwa Rosji zamieszczony jest link do strony projektu pt. „Zwycięstwo 1941-1945” („Победа. 1941–1945”). Spośród wielu innych, dotyczących wydarzeń II wojny widzianych okiem „armijnych” kamer, można na niej obejrzeć archiwalne materiały filmowe pt. „Wyzwolenie Polski” („Освобождение Польши”). Trwający nieco ponad 32 minuty film, dobrej jakości, składa się z fragmentów filmów dokumentalnych z lat 1944 i 1945, kręconych wówczas na zajmowanych przez Armię Czerwoną ziemiach polskich operatorów filmowych 1 Frontu Ukraińskiego oraz 1 i 2 Frontu Białoruskiego. Udostępnione fragmenty dotyczą m.in. walk na Pomorzu (w Gdańsku, Gdyni, Sopocie, Koszalinie), wkroczenia do Warszawy, walk ulicznych w Poznaniu, bitew o Chełm, Lublin i Katowice, wjazdu sowieckich czołgów do Częstochowy.
Obecnie filmy znajdują się w zasobie Rosyjskiego Państwowego Archiwum Kinofotodokumentów (Российский государственный архив кинофотодокументов) w Krasnogorsku pod Moskwą.
Więcej: Освобождение Польши
oprac. Edyta Łaborewicz,
AP Wrocławiu O/Legnica
FRANCJA: Otwarcie dużej partii archiwów dotyczących II wojny światowej
Z poczatkiem stycznia 2016 r. zostało opublikowne, w Dzienniku Urzedowym Republiki Francuskiej, postanowienie o otwarciu archiwów zawierających materiały dotycząe II wojny światowej. Dokument został podpisany 24 grudnia 2015 r. przez przemiera Manuela Vallas oraz ministrów spraw zagranicznych, sprawiedliwości, obrony, spraw wewnętrznych, a także kultury i komunikacji (to tego ostatniego przynależą archiwa francuskie). Jest to kolejny akt prawny otwierający zasób archiwalny dotyczący największego konfliktu XXw. Poprzedziły go regulacje z lat 1997, 1998 i 2002. Udostępnienie kolejnych źródłeł dla badaczy jest spełnieniem oczekiwań historyków. Zostało zapowiedziane przez prezydenta Francji Francois Hollande w czasie obchodów siedemdziesiątej rocznicy zakończenie wojny, obchodzonego uroczysnie w dniu 8 maja 2015 r. na Polach Elizejskich w Paryżu.
Czytaj dalej „FRANCJA: Otwarcie dużej partii archiwów dotyczących II wojny światowej”
SZWAJCARIA: Wojna w cieniu Alp – polskie akcenty w filmowych zasobach Bundesarchiv
Od dwóch lat Szwajcarskie Archiwum Federalne (dalej:BA) udostępnia swoje materiały na You Tube – obecnie jest to głównie dokumentacja relacjonująca różne wydarzenia naukowe w BA, filmy szkoleniowe ale także materiały filmowe ze zbiorów ( obecnie kilka filmów). Wśród tych ostatnich jest też wielka gratka dla miłośników historii Polski – 12 minutowy film dotyczący przekroczenia granicy szwajcarskiej przez polskie i francuskie oddziały w czerwcu 1940 po kapitulacji III Republiki- „Grenzübertritt französischer und polnischer Truppen”. Film wykonany został przez szwajcarską wojskową wytwórnię filmową AFD – Armee Film Dienst. Znajduje się w zbiorach archiwum federalnego w zespole E10821* Stab der Gruppe für Ausbildung z lat (1945-1995), 1912-1995. Film obrazuje pierwsze godziny po przekroczeniu granicy francusko – szwajcarskiej oraz przyjęcie żołnierzy przez zarówno oficjalne służby wojskowe sanitarne, a także ludność cywilną. Pokazuje pokonanych i utrudzonych, ale godnych ludzi – rozbrojenie przez żołnierzy szwajcarskich, odpoczynek po trudach walki, prozaiczne czynności- opatrywanie ran przez sanitariuszki, posiłki, swojsko wyglądające szwajcarskie łąki z pasącymi się nich wojskowymi końmi.
Czytaj dalej „SZWAJCARIA: Wojna w cieniu Alp – polskie akcenty w filmowych zasobach Bundesarchiv”
CZECHY: Rocznica zbombardowania Zlina
Czeskie media przypomniały ostatnio epizod z okresu II wojny światowej, którym było zbombardowanie przez lotnictwo amerykańskie miejscowości Zlin. Dnia 20 listopada minęło 70 lat od tego wydarzenia, które przyniosło spore straty materialne, jak również 21 ofiar śmiertelnych. Powiatowe Archiwum Państwowe w Zlinie (Státní okresní archiv Zlín) upamiętniło to wydarzenie na swojej stronie na Facebooku.
Zlin (czes. Zlín) – to czeskie miasto położone we wschodnich Morawach (w latach 1949-1989 noszące nazwę Gottwaldov na cześć komunistycznego prezydenta Czechosłowacji Klemensa Gottwalda), liczące blisko 80 tys., znane z zakładów obuwniczych Baty, który zbudował je praktycznie od podstaw, jako idealne miasto przyfabryczne.
FRANCJA: „Oswobodzenie terytorium i powrót do republiki” francuska inicjatywa edukacyjna.
Archiwum Departamentalne w Calvados, Regionalny Komitet Ruchu Oporu i Pamięci o Kombatantach oraz Stowarzyszenie Scamaroni w Normandii organizują 27 stycznia 2014 r. konferencję zatytułowaną „Oswobodzenie terytorium i powrót do republiki ” („La libération du territoire et le retour de la République”). Profedor Jean Quellien, specjalista historii II wojny światowej, Uniwersystetu Caen Basse-Normandie, pod takim tytułem będzie miał wystąpienie skierowane do młodzieży, która bierze udział w konkursie na analizę historyczną zagadnień związanych z wydarzeniami przełomu końca wojny i przechodzenia do życia w pokoju. Zagadnień związnych z restytucją republiki po okresie totalitarnych rządów faszystowskich. Konferencja odbywa się w ramach „Narodowego konkursu o ruchu oporu i deportacjach”. Samo archiwum departamentalne przygotowało, w ramach serwisu edukacyjnego, bibliografię zasobów archiwum i jego biblioteki dotyczącą II wojny światowej. Szacunek budzi ambitny, analityczny temat skierowany wszak do młodzieży, wymagający sporej wiedzy historycznej i analitycznego myślenia.
Wiecej: Les Archives du Calvados
oprac. Adam Baniecki
AP Lubań