Tag: czechy

Austria/Czechy. Złota bulla Karola IV na liście światowego dziedzictwa UNESCO

Dnia 16 czerwca 2014 roku w Wiedniu, w sali kongresowej Urzędu Kanclerskiego, odbyła się uroczystości wręczenia świadectwa UNESCO o wpisaniu na światową listę dziedzictwa kulturowego Złotej Bulli cesarza Karola IV, co formalnie nastąpiło jeszcze w 2013 roku. Jest to dokument „światowej klasy i cieszę się, że to historyczne dziedzictwo zostało uwzględnione na liście UNESCO „Memory oft he World – Pamięć świata”, stwierdził federalny minister Austrii Josef Ostermayer.


Österreichisches Staatsarchiv

Złota Bulla wydana przez Karola IV Luksemburskiego, przyjęta w 1356 roku na sejmie w Norymberdze, była dokumentem reformujący ustrój świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego. Ustalała ona listę siedmiu elektorów mających wybierać cesarza. Elekt, wybrany większością głosów, stawał się jedynie królem rzymski, ale z prawem do koronacji na cesarza. Koronacja na króla odbywała się w Akwizgranie, zaś na cesarza w Rzymie. Bulla obowiązywała aż do XIX w. Dawała ogromne prawa elektorom w ich posiadłościach, czyniąc ich faktycznie niezależnymi. Ich godność była dziedziczna, podległe im terytorium stawało się niepodzielne, traktowano ich na równi z królami, posiadali najwyższe sądownictwo a razem tworzyli osobną kurię Sejmu Rzeszy, posiadającą prawo formułowania projektów ustaw na równi z cesarzem.
Karol IV Luksemburski niemal całe swoje życie złączył z Pragą. Tu się urodził 14 maja 1316 roku i tu zmarł 29 listopada 1378 roku, jako syn i następca króla czeskiego Jana Luksemburskiego. Na chrzcie otrzymał tradycyjne w dynastii Przemyślidów imię Wacław, jednak podczas bierzmowaniu przyjął imię Karol. W 1346 roku koronowany na króla rzymskiego oraz na króla Czech jako Karol I, w 1355 roku został cesarzem Świętego Cesarstwa Rzymskiego.

Czytaj dalej „Austria/Czechy. Złota bulla Karola IV na liście światowego dziedzictwa UNESCO”

CZECHY. Wystawa w Czeskich Budziejowicach i uczczenie 60-lecia dekretu o archiwach

Niemal przez cały czerwiec w salach wystawienniczych Powiatowego Archiwum Państwowego w Czeskich Budziejowicach (Státní okresní archiv České Budějovice) czynna była bardzo interesująca wystawa pt. „Rarity, kuriozity, pozoruhodnosti z jihočeských archivů” (Osobliwości, kurioza oraz godne uwagi zbiory z południowoczeskich archiwów). W zaproszeniu do wystawy jej organizatorzy napisali m.in.: „W każdym archiwum przechowywanych jest ogromna ilości dokumentów: tekstowych, obrazowych lub innych, które – każdy na swój sposób – stanowią świadectwo czasów, w jakich powstał, o osobach, które je sporządziły, lub w których ukazane są wydarzenia o jakich traktują. W archiwach południowoczeskich, stanowiąc część narodowego zasobu archiwalnego, zajmują one łącznie prawie 51 km bieżących”.

Czytaj dalej „CZECHY. Wystawa w Czeskich Budziejowicach i uczczenie 60-lecia dekretu o archiwach”

CZECHY: Polegli w I wojnie światowej

Na stronach praskiego Wojskowego Instytutu Historycznego umieszczona została ciekawa aplikacja, umożliwiająca przegląd drukowanych źródeł zawierających wykazy poległych żołnierzy monarchii austro-węgierskiej w Wielkiej Wojnie lat 1914-1918.
Realizacja tego projektu była możliwa dzięki współpracy wojskowych historyków i archiwistów z bibliotekarzami czeskiej Biblioteki Narodowej, którzy nie tylko użyczyli swoich bogatych zbiorów, ale aktywnie uczestniczyli w ich przygotowaniu do prezentacji w Internecie. Są one łatwo dostępne dla wszystkich zainteresowanych dzięki bibliotece cyfrowej Kramerius, firmowanej przez Czeską Bibliotekę Narodową.
Po doświadczeniach wcześniejszych wojen, a więc prusko-austriackiej z 1866 roku, zajęciu i okupacji Bośni i Hercegowinie w 1878 roku, walkach przeciw powstańcom w 1882 roku, armia austro – węgierska opracowała dość rozbudowany systemu rejestracji oraz publikacji strat wojennych. Ministerstwo Wojny, przy współpracy z Austriackim Czerwonym Krzyżem, od pierwszych dni światowego konfliktu rozpoczęło publikowanie oficjalnych list strat, a więc alfabetyczne rejestry nazwisk poległych, rannych i zaginionych, a z czasem również żołnierzach schwytanych do niewoli oraz chorych. Podobne wykazy publikowały też różne czasopisma, które również zostały wykorzystane w opisywanym projekcie. W sumie publikacje te, ukazujące się w latach 1914-1919, zajmują ponad 78 000 stron.

Czytaj dalej „CZECHY: Polegli w I wojnie światowej”

CZECHY: Międzynarodowy Dzień Archiwów – specjalna strona internetowa

W obchody Międzynarodowego Dnia Archiwów (MDA), ustanowionego przez Międzynarodową Radę Archiwalną w 2007 r. z okazji 60 rocznicy powstania tego gremium – powołanego, przypomnijmy, 9 czerwca 1948 r. – czeskie archiwa włączyły się znacznie wcześniej niż polskie, bo już w 2009 r. i od razu na skalę masową. Nic dziwnego zatem, że nasi południowi sąsiedzi zdążyli wytworzyć już pewne stałe praktyki oraz narzędzia dotyczące tego święta. Jednym z nich jest specjalna strona internetowa.Zadania zgromadzenia w jednym miejscu wszystkich informacji dotyczących akcji, organizowanych przez czeskie archiwa i instytucje pokrewne, w ramach Międzynarodowego Dnia Archiwów, podjęło się Stowarzyszenie Czeskich Archiwistów (Česká archivní společnost – w skrócie ČAS), które w tym celu założyło specjalną stronę internetową, zwaną „Dzień archiwów” (Mezinárodní den archivů) Można tam dowiedzieć się o wszystkich poczynaniach podjętych w tym roku, ale i w latach poprzednich, przez czeskie archiwa w ramach MDA.

Czytaj dalej „CZECHY: Międzynarodowy Dzień Archiwów – specjalna strona internetowa”

CZECHY: Międzynarodowy Dzień Archiwów w kinie

Narodowe Archiwum Filmowe (Národní filmový archiv) w Pradze, jak przystało na instytucję gromadzącą „ruchome obrazy”, tegoroczne obchody Międzynarodowego Dnia Archiwalnego postanowiło urządzić w kinie, a konkretnie w praskim kinoteatrze „Ponrepo” przy Bartolomějskiej 11, do którego zaprasza w niedzielę – 8 czerwca 2014 r. w godz. 15:00-22:00.

Bogaty program uroczystości rozpocznie pokaz przygotowany specjalnie dla dzieci. Będzie to projekcja animowanego filmu z 1986 r., produkcji czechosłowacko-zachodnioniemieckiej pt. „Velká sýrová loupež” (Wielka kradzież sera), w reżyserii Václava Bedřicha, ukazującego przygody trzech myszy żyjących w kinie, które postanawiają obrabować sąsiedni sklep z serem. Projekcję poprowadzą weseli moderatorzy. Po filmie odbędą się warsztaty tematyczne dla dzieci.

Czytaj dalej „CZECHY: Międzynarodowy Dzień Archiwów w kinie”

CZECHY: Sąd Najwyższy chce ograniczyć dostęp do akt komunistycznych organów bezpieczeństwa

Sąd Najwyższy opowiada się za zmianami w ustawie o archiwach. Zwrócił się do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie nieważności punktu, który pozwala naukowcom na uzyskanie informacji o materiałach archiwalnych sądów, prokuratur i komunistycznych służb bezpieczeństwa. Historycy odbierają to jako próbę zamknięcia im ust.
Według Sądu Najwyższego spornym jest punkt 11 paragrafu 37 ustawy o archiwach. Daje on badaczom swobodny dostęp do danych znajdujących się w aktach komunistycznych powszechnych oraz wojskowych sądów i prokuratury, służb bezpieczeństwa, jak również archiwaliów powstałych w skutek działalności niemieckiej administracji okupacyjnej lat 1938-1945. Jeżeli punkt jedenasty ustawy zniknie, naukowcy będą musieli prosić o pozwolenie wszystkie żyjące osoby, do których odnoszą się dokumenty.
„My w Post Bellum staniemy się ślepi. Dziennikarze i dokumentaliści zajmujący się losami każdego przed 1989 r., szczególnie, jeśli będzie to dotykać czegokolwiek choćby tylko trochę niewygodnego, żadnej zgody nie dostaną”, skomentował całą sytuację Mikuláš Kroupa dyrektor Post Bellum – powstałej w 2001 r. organizacji czeskich dziennikarzy i historyków, zajmujących się zbieraniem i opracowywaniem relacji świadków ważnych wydarzeń z XX w.
Czytaj dalej „CZECHY: Sąd Najwyższy chce ograniczyć dostęp do akt komunistycznych organów bezpieczeństwa”

CZECHY: Tajemnica dwóch skrzynek z dokumentami w okresu II wojny światowej

Telewizja Czeska wyemitowała (23.03.2014 r.) materiał informacyjny o odkryciu dwóch skrzynek po pociskach przeciwpancernych, pełnych dokumentów, które wiosną 1945 r. Niemcy zakopali w okolicach Chrudimia. Z faktu ukrycia tych materiałów wnioskowano, iż zawierają one bardzo ważne informacje dotyczące hitlerowskich działań na terenie Protektoratu Czech i Moraw w latach 1938-1945. Ich treść okazała się jednak inna, choć niemniej ciekawa.
Znalazca dokumentów – właściciel posesji, na której odkryto skrzynki – Ladislav Bína, przekazał je do Archiwum Narodowego w Pradze, zakładając, iż niosą ze sobą ważne treści historyczne. Tu okazało się, iż wyjęcie zagrzybionych i nadbutwiałych papierów z zardzewiałych skrzynek, wymaga sporego nakładu prac konserwatorskich. Po dwóch tygodniach intensywnych wysiłków udało się je wydobyć, bez konieczności rozcinania metalu, z którym były niemal zrośnięte. Jakie było zdziwienie archiwistów, gdy ich oczom ukazały się listy, opatrzonymi znaczkami z Beneszem i Stepanikiem. A więc nie były to żadne dokumenty hitlerowskie. Ich pobieżna analiza wykazała, iż jest to fragment osobistego archiwum Vlastimila Kocíana, o którym jednak nic bliższego nie potrafiono początkowo powiedzieć. Dopiero poszukiwania w archiwaliach z okresu II wojny światowej doprowadziły do teczki osobowej ojca Vlastimila – Franza Kocíana, który w czasie okupacji był więziony przez Niemców za to, że współpracował z konspiracyjną organizacją niepodległościową „Obrana národa”.

Czytaj dalej „CZECHY: Tajemnica dwóch skrzynek z dokumentami w okresu II wojny światowej”

CZECHY: Konferencja dotycząca przestępstw seksualnych.

Stowarzyszenie Czeskich Archiwistów (Česká archivní společnost) na swoim facebookowym profilu zaprasza na interesującą międzynarodową konferencję naukową, jaka odbędzie się w środę 16 kwietnia 2014 r. na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Brnie, gdzie badacze rożnych dyscyplin naukowych, w tym archiwiści, będą obradować na temat: „Przestępstwa seksualne wczoraj i dziś”.
Już sam tytuł wskazuje, iż rzecz dotyczyć będzie występków, budzących od zawsze wielkie zainteresowanie znacznej części opinii publicznej i mediów. Przestępstwa seksualne do niepamiętnych czasów, stanowiąc wielkie zagrożenie dla społeczeństwa, były zagrożone surowymi sankcjami karnymi, gdyż ingerowały w wolność i godność jednostki, stanowiły niebezpieczeństwo dla normalnego rozwoju młodzieży. Dlatego przygotowywana konferencja ma za zadanie zająć się różnymi zjawiskami związanymi z przestępczością seksualną i dotyczącym jej ustawodawstwem od początku do chwili obecnej. Będzie też okazją do zapoznania się z różnorodną bazą źródłową, zachowana w rozmaitych archiwach. Preferowane będą zwłaszcza referaty poświęcone następującej tematyce:
– przestępstwa seksualne i ich ściganie od starożytności do średniowiecza;
– ulokowanie przestępstw seksualnych w nowoczesnych kodyfikacjach karnych;
– karanie homoseksualizmu jako przestępstwa;
– ściganie przestępstw seksualnych w Czechach i na Słowacji;
– przepisy związane ze ściganiem przestępstw seksualnych w wybranych krajach europejskich i pozaeuropejskich;
– sprawcy i ofiary przestępstw seksualnych w świetle psychologii, socjologii i innych dyscyplin;
– doświadczenie śledztw dotyczących przestępstw seksualnych.

Czytaj dalej „CZECHY: Konferencja dotycząca przestępstw seksualnych.”

Czechy. Sympozjum: „Kroniki, jako źródła historyczne”

Na dzień 17 września 2014 roku Okręgowe Archiwum Państwowe w Pradze, przy współpracy Instytutu Historii Akademii Nauk Republiki Czeskiej oraz Muzeum Narodowego w Pradze, przygotowuje sympozjum naukowe pod hasłem „Kroniki, jako źródło historyczne. W siedemsetną rocznicę śmierci Ottona Turyngii”. Miejscem obrad będzie Zamek Zbraslawski (Zamek Zbraslavský) – dawny klasztor Cystersów.
W 2014 roku przypada 700-rocznica śmierci pierwszego autora „Kroniki Zbrasławskiej” – Otonna z Turyngii. Sama Kronika jest łacińskim dziełem (Chronicon aulae regiae), treścią obejmującą okres lat 1252-1338, powstałym w latach 1305-1339 w cysterskim klasztorze w Zbrasławiu pod Pragą, który ufundował w 1292 r. czeski król Wacław II. Autorami tego monumentalnego dzieła byli dwaj opaci tego klasztoru Otto oraz Piotr Żytawski.
Czytaj dalej „Czechy. Sympozjum: „Kroniki, jako źródła historyczne””

CZECHY: Nowa Przewodnicząca Rady USTR

Dnia 29 października 2013 roku Rada Instytutu Badań Reżimów Totalitarnych (Ústav pro studium totalitních režimů – USTR, odpowiednik polskiego Instytutu Pamięci Narodowej, istniejący od 2007 roku) większością głosów wybrała swego nowego Przewodniczącego, którym została archiwistka Emilie Benešová. Zastąpiła na tym stanowisku Petruškę Šustrovou, kończącą właśnie swą pięcioletnią kadencję.
„Zadaniem Rady jest kierowanie Instytutem w taki sposób, aby był on instytucją szanowaną i posiadającą autorytet, udostępniającą wszystkim archiwalia byłych służb bezpieczeństwa”, powiedział Benešová po swym wyborze.
Emilie Benešová (ur. 1957) została członkiem Rady Instytutu (USTR) w 2012 roku. Ukończyła studia archiwalno-historyczne na Uniwersytecie Karola. W 1982 roku zatrudniła się w obecnym Archiwum Narodowym w Pradze, jako archiwista, a od 2002 roku jest kierownikiem tamtejszego Oddziału Dokumentacji Foto, Fono i Fotograficznej. Jest również redaktorem naczelnym periodyku „Historická fotografie”. W swej pracy zawodowej zajmowała się przede wszystkim opracowywaniem dokumentacji nietypowej, jej digitalizacją, jak również bezpieczeństwem archiwaliów oraz metodologią. Jako członkini Rady USTR należała do krytyków odwołanego w kwietniu tego roku dyrektora Instytutu Daniela Hermana, który był oskarżany przez partie lewicowe o nieudolność w kierowaniu Instytutem.

Czytaj dalej „CZECHY: Nowa Przewodnicząca Rady USTR”