W dniach od 7 do 9 kwietnia 2015 r. w miejscowości Poděbrady, odbędzie się 16 Konferencja Czeskich Archiwistów, tym razem pod hasłem: „Archiwa, człowiek i krajobraz. Przemiany krajobrazu i środowiska naturalnego w dokumentach archiwalnych” (Archivy, člověk a krajina. Proměny krajiny a životního prostředí v archivních dokumentech). Jej organizatorami są już tradycyjnie Czeskie Towarzystwo Archiwalne (Česká archivní společnost, o. s.), Oddział Czeskiego Towarzystwa Informacyjnego przy Archiwum Narodowym (Pobočka České informační společnosti, o.s. při Národním archivu), Departament Zarządu Archiwów Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (Ministerstvo vnitra, Odbor archivní správy a spisové služby) oraz jak zwykle gospodarz, a więc Okręgowe Archiwum Państwowe w Pradze (Státní oblastní archiv v Praze).
Tradycyjna, odbywająca się co dwa lata, konferencja archiwistów Republiki Czeskiej, będzie w tym roku poświęcona głównie zagadnieniem związanym z archiwami rolnym i leśnym, które u naszych południowych sąsiadów stanowiły jeden z kamieni węgielnych nowoczesnej sieci archiwalnej. Pracujący w tych instytucjach, na przestrzeni ostatnich lat, archiwiści, to bardzo często kluczowe osobistości archiwistyki w ogóle. Jednak samą archiwistykę agrarno-leśną uważa się w Czechach już za rozdział zamknięty. Konferencja ma odpowiedzieć m.in. na pytanie, czy tak jest w istocie? Jej zadaniem ma być również stworzenie platformy do wyznaczenia punktów stycznych w interdyscyplinarnej współpracy badaczy wykorzystujących archiwalia, jako jedno ze źródeł informacji w odniesieniu do badań nad zmieniającym się krajobrazem.
Tag: czechy
CZECHY: Przygotowania do konferencji o czasach husyckich
W 2015 roku przypada 600 lat od tragicznej śmierci Jana Husa, co w świecie czeskich historyków i archiwistów nie może przejść bez echa. Możemy więc spodziewać się w przyszłym roku, nie tylko u naszych południowych sąsiadów, wielu ciekawych wydarzeń związanych z tym jubileuszem. Jednym z nich będzie bez wątpienia wielka międzynarodowa konferencja naukowa pod hasłem: „Hus – husytyzm – tradycja – Praga. Od rzeczywistości do mitu i z powrotem” (Hus – husitství – tradice – Praha. Od reality k mýtu a zpátky), przygotowywana przez Instytut Historii Czeskiej Akademii Nauk (Historický ústav Akademie věd České republiky) oraz Archiwum Stołecznego miasta Pragi (Archiv hlavního města Prahy), zaplanowana na 27–29 maja 2015 roku.
Jan Hus: kapłan i reformator Kościoła, dziekan i rektor Uniwersytetu oraz uosobienie rosnącej świadomości narodowej. We wszystkich tych rolach jest nadal znany i akceptowany przez ogół społeczeństwa czeskiego, które w znacznej części wytworzyło nowoczesną tradycję, co nastąpiło zwłaszcza w XIX i XX wieku. To drugie życie Husa trwa do dziś, mając ogromny wpływ na czeską świadomość narodową i historyczną. Elementy tej tradycji są stale pogłębiane i powielane w mediach, podręcznikach i wielu wystąpieniach. Stały się szablonem, stereotypem, który jest coraz bliżej pustki.
Czytaj dalej „CZECHY: Przygotowania do konferencji o czasach husyckich”
CZECHY: Rocznica zbombardowania Zlina
Czeskie media przypomniały ostatnio epizod z okresu II wojny światowej, którym było zbombardowanie przez lotnictwo amerykańskie miejscowości Zlin. Dnia 20 listopada minęło 70 lat od tego wydarzenia, które przyniosło spore straty materialne, jak również 21 ofiar śmiertelnych. Powiatowe Archiwum Państwowe w Zlinie (Státní okresní archiv Zlín) upamiętniło to wydarzenie na swojej stronie na Facebooku.
Zlin (czes. Zlín) – to czeskie miasto położone we wschodnich Morawach (w latach 1949-1989 noszące nazwę Gottwaldov na cześć komunistycznego prezydenta Czechosłowacji Klemensa Gottwalda), liczące blisko 80 tys., znane z zakładów obuwniczych Baty, który zbudował je praktycznie od podstaw, jako idealne miasto przyfabryczne.
CZECHY: Wystawa dokumentów zrabowanych przez Szwedów w XVII w.
Grabieży archiwaliów nie zapoczątkowano w XX stuleciu. Praktykowane było przez pojedyncze osoby i całe państwa od stuleci. Jednym z okresów, w którym na masową skalę dochodziło do rabunków dzieł sztuki i archiwów, był wiek XVII. Szczególnie odznaczyli się w tym zakresie Szwedzi, których wojska – podbijające kraje niemieckie w czasie wojny trzydziestoletniej, czy później Rzeczpospolitą – wywoziły za Bałtyk wszystko, co tylko wydawało im się cenne. Niewiele z tych dokumentów wróciło do swych pierwotnych siedzib. Do takich wyjątków należą materiały archiwalne prezentowane obecnie na wystawie w Morawskim Ziemskim Archiwum w Brnie.
Dnia 12 listopada 2014 r. w wielkiej sali Morawskiego Ziemskiego Archiwum w Brnie (Moravský zemský archiv v Brně) otwarto wystawę zatytułowaną „Zwrócone łupy szwedzkie” (Navrácená švédská kořist). Pokazano na niej rękopisy, zrabowane w Czechach przez wojska szwedzkie pod koniec wojny trzydziestoletniej, które udało odzyskać się w 1878 roku, dzięki uporowi i wieloletnim zabiegom morawskiego historyka, księdza Beda Dudíka.
Czytaj dalej „CZECHY: Wystawa dokumentów zrabowanych przez Szwedów w XVII w.”
CZECHY: Konferencja o współpracy archiwów i szkół
W dniach 4 i 5 listopada 2014 roku w salach Archiwum Narodowego w Pradze odbyła się bardzo ciekawa konferencja pod hasłem: „Archiwa szkołom, archiwiści nauczycielom” (Archivy školám, archiváři učitelům), adresowana do grona pedagogicznego wszystkich typów szkół, do uczniów szkół średnich i studentów uczelni wyższych, archiwistów oraz do ogółu społeczeństwa zainteresowanego historią. Motto konferencji brzmiało: „Naszym celem nie jest nauczenie nauczycieli jak uczyć, ale informowanie ich o tym, gdzie i jak mogą dla nauki wykorzystać archiwa” (Naším cílem není naučit učitele učit, ale informovat je o tom, co, kde a jak mohou v archivech pro výuku využít). Konferencję zorganizowano z okazji 60-lecia powstania jednolitej państwowej sieci archiwalnej w Republice Czeskiej. Honorowy patronat nad obradami objęli ministrowie: Spraw Wewnętrznych i Edukacji Narodowej.
W dniu 7 maja 1954 roku wieloletni wysiłek, zmierzający do stworzenia jednolitej sieci archiwów w Czechosłowacji doczekał się realizacji w postaci rozporządzenia rządowego nr 29 o archiwistyce. W dniu 1 października 1954 roku powołano Centralne Archiwum Państwowe i stopniowo podporządkowywano wojewódzkie i krajowych archiwa bezpośrednio pod zarząd Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Później powstały przy starostwach powiatowych Powiatowe Archiwa Państwowe. Rozporządzenie rządu z 1954 zostało z czasem zastąpione przez nowe prawa archiwalne, już na poziomie ustaw, dzięki którym obecnie archiwa czeskie są bardziej otwarte dla szerokich rzesz społeczeństwa niż w innych krajach. Oczywiście ograniczenia istnieją (zgodnie z obowiązującymi przepisami), ale ogólnie archiwa są szeroko otwarte dla rozmaitych naukowców i ogółu społeczeństwa. Ignorancja badaczy w zakresie obowiązującego prawa utrudnia jednak często pracę archiwistom. Największe problemy sprawiają studenci. Często przychodzą oni do archiwów na krótko przed upływem terminu składania prac licencjackich lub magisterskich, z tematami, które wymagają zwykle wielomiesięcznych badań, żądając szybkiego dostępu do interesujących ich danych. Większość studentów nie posiada odpowiedniego przygotowania metodologicznego do badań historycznych i do pracy z dokumentami archiwalnymi. Nauczyciele historii narzekają na brak źródeł nauczania, ale zaniedbują przygotowanie uczniów/studentów do pracy z tymi źródłami. Z tego powodu czescy archiwiści połączyły swoje siły i postanowili zorganizować dwudniową konferencję, adresowaną do wszystkich typów szkół, nauczycieli, studentów, szkół średnich i wyższych, indywidualnych badaczy (amatorów i fachowców).
Czytaj dalej „CZECHY: Konferencja o współpracy archiwów i szkół”
CZECHY: Odwiedziny w Czeskim Radiu
Czeskie Towarzystwo Archiwalne (Česka archivni společnost) oraz zawodowe stowarzyszenie pokrewne, organizują co pewien czas profesjonalne wycieczki do różnych instytucji, aby zapoznać się z ich archiwami. Dnia 3 listopada 2014 roku grupa zainteresowanych osób, w większości związanych z archiwami państwowymi oraz zakładowymi, odbyła taką wycieczkę do archiwum Czeskiego Radia. Choć polscy archiwiści nie mieli okazji, aby tego dnia osobiście odwiedzić tę instytucję, to mają możliwość zapoznać się z jej zbiorami za pomocą strony internetowej.
Archiwum Czeskiego Radia mieści się w Pradze przy ul. Římskej (Rzymskiej) 13, a kieruje nim mgr Eva Ješutová (Naczelnik Wydziału Archiwum i Zbiorów Programowych – Vedoucí odboru Archivní a programové fondy). Z archiwum tym można nawiązać kontakt także za pomocą adresu internetowego: archivy@rozhlas.cz .
Czescy radiowcy swoje archiwum, a zwłaszcza jego zbiory, określają mianem „rodowych sreber”, co już samo w sobie świadczy zarówno o wartości zgromadzonych tu materiałów, jak i o wielkim szacunku, z jakim są one traktowane. A jest się czym szczycić. W trzech podziemnych kondygnacjach magazynowych zgromadzono tu bowiem taśmy, płyty i inne nośniki z przeszło 80 tysięcy godzin nagrań audio oraz ponad 25 milionów stron dokumentacji pisemnej. Archiwum to gromadzi, przechowuje, opracowuje i dostęp wszystkie materiały z działalności Czeskiego Radia oraz jego poprzedników. W Archiwum działa pracownia naukowa, w której udostępnia się zgromadzone materiały społeczeństwu. Czynna jest od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00 do 15:30. Jej kierownikiem jest mgr Jaroslava Novaková.
CZECHY: Wystawa fotografii w archiwum w Karwinie
Czeskie archiwa państwowe, nie tylko te w mniejszych ośrodkach, pełnią niejednokrotnie rolę placówek kulturalnych o działalności znacznie wykraczającej poza tradycyjną rolę zbiornic historycznych dokumentów. Przykładem tego typu działań jest najnowsza wystawa prezentowana w Powiatowym Archiwum Państwowym w Karwinie (Státní okresní archiv Karviná), podległym Archiwum Krajowemu w Opawie (Zemski archiv v Opavě). Zaprezentowano na niej bowiem współczesne fotografie autorstwa Pavla Jakubca.
Czytaj dalej „CZECHY: Wystawa fotografii w archiwum w Karwinie”
Czechy. „No to zabili nam Ferdynanda”: wystawa archiwalna w Mlada Boleslav
„No to zabili nam Ferdynanda” – słowa te, rozpoczynające chyba najbardziej znaną w Polsce czeską powieść, a mianowicie „Losy dobrego żołnierza Szwejka czasu wielkiej wojny” autorstwa Jaroslava Haška (cytat: za Antonim Krohem), stały się tytułem rocznicowej wystawy, jaką przygotowali pracownicy Powiatowego Archiwum Państwowego w Mladej Boleslav (Státního okresního archiv Mladá Boleslav) z okazji 100-lecia wybuchu I wojny światowej.
Źródło: Česká archivní společnost (ČAS)
Pełen tytuł wystawy brzmi „Tak nám zabili Ferdinanda aneb Vojna není kojná a světová válka teprve ne”, czyli „No to zabili nam Ferdynanda, lub wojna to nie mamka, a wojna światowa tym bardziej nie”. Pierwsze zacytowane tu słowa wypowiedział Szwejk, odnosząc się do zamachu w Sarajewie z 28 czerwca 1914 roku, podczas którego zastrzelony został przez serbskiego zamachowca następca tronu Austro-Węgier arcyksiążę Franciszek Ferdynand Habsburg oraz jego żona Zofią Chotek. Wydarzenie to stało się w efekcie pretekstem do wypowiedzenia przez Austrię wojny Serbii, co w konsekwencji wojny, zapoczątkowało Wielką Wojną, nazwaną później I wojną światową. Wystawa odnosi się do tych wydarzeń, ale zawiera przede wszystkim dokumenty ukazujące życia codzienne na frontach oraz w regionie Mlada Boleslav.
Czytaj dalej „Czechy. „No to zabili nam Ferdynanda”: wystawa archiwalna w Mlada Boleslav”
CZECHY: Program sympozjum nt. „Kroniki, jako źródła historyczne”
Znany jest już program sympozjum naukowego nt. „Kroniki, jako źródła historyczne”, jakie dnia 17 września 2014 roku zorganizowane zostanie przez Okręgowe Archiwum Państwowe w Pradze przy współpracy Instytutu Historii Czeskiej Akademii Nauk oraz Muzeum Narodowego w Pradze. Na miejsce obrad wybrano salę królewską zamku w Zbraslaviu – czyli w dawnym klasztorze cystersów.
Okazją do tego spotkania archiwistów i historyków jest, przypadająca w roku bieżącym, siedemsetna rocznica śmierci Ottona z Turyngii, pierwszego autora „Kroniki Zbrasławskiej”, która jako Chronicon aulae regiae obejmuje lata 1252-1338, choć spisana została między rokiem 1305 a 1339.
Sympozjum rozpocznie się o godzinie 9:00, lecz już od godz. 8:00 trwać będzie rejestracja jego uczestników. Wszystkie wystąpienia podzielono na trzy bloki tematyczne. Pierwszy z nich moderować będzie prof. PhDr. Lenka Bobková, CSc. z Uniwersytetu Karola w Pradze, specjalizująca się w dziejach Czech okresu późnego średniowiecza w kontekście historii europejskiej. W panelu tym jako pierwsza głos zabierze prof. PhDr. Marie Bláhová, DrSc. z Uniwersytetu Karola, specjalizująca się w naukach pomocniczych historii (przede wszystkim w chronologii), jak również w średniowiecznej kulturze i historiografii, jej wystąpienie będzie nosiło tytuł „Cisterciáci a historická kultura ve středověku” (Cystersi i kultura historyczna w średniowieczu). O 9:30 swój referat wygłosi Ph Dr. Dana Dvořáčková-Malá z Instytutu Historii Czeskiej Akademii Nauk, który zatytułowała „Narativní strategie literárně historických děl na přelomu 13. a 14. století” (Strategie narracyjne w działach literacko-historycznych w XIII i XIV wieku). W półgodziny później Mgr. Anna Pumprová, Ph.D. z Uniwersytetu w Ostrawie, specjalistka od średniowiecznej literatury łacińskiej, zapozna słuchaczy z referatem pt. „Literární zdroje Zbraslavské kroniky” (Źródła literackie Kroniki Zbrasławskiej”. Ostatnim referentem w tej części sympozjum będzie prof. PhDr. Petr Čornej, DrSc. z wykładem pt. „Politické a náboženské aktualizace v českých kronikách na rozhraní středověku a novověku aneb od Vavřince z Březové k Bohuslavu Bílejovskému” (Polityczne i religijne uwspółcześnienia w czeskich kronikach na przełomie średniowieczne i epoki nowożytnej lub od Wawrzyńca z Březové do Bohuslava Bílejovskégo).
Czytaj dalej „CZECHY: Program sympozjum nt. „Kroniki, jako źródła historyczne””
Czechy. Wystawa z okazji 600-lecia pobytu Jana Husa na zamku Krakovec
Z okazji 600 rocznicy pobytu Jana Husa na zamku Krakovec, zostanie otwarta, dnia 5 lipca 2014 roku w Galerii Jiřího Anderleho w miejscowości Pavlikov, wystawa pt. „Oryginał quodlibet mistrza Jana Husa”, przygotowana przez Powiatowe Archiwum Państwowe w Rakovniku, praską diecezję Czechosłowackiego Kościoła Husyckiego, Miasto Pavlíkov, Muzeum Narodowe w Pradze oraz Ministerstwo Szkolnictwa, Młodzieży i Wychowania Fizycznego. Wystawa będzie czynna w godzinach 13:00 – 17:00.
Na wystawie zaprezentowany zostanie oryginał dzieła Jana Husa „Quodlibet: disputationis de Quolibet Pragae in Facultate Artium mense Ianuario anni 1411 babitatae enchirydion”, a ponadto najstarsze dokumenty i akta dotyczące miejscowości Pavlikov z XVI i XVII wieku, jak również księgę miejską z podaniem dotyczącym Mikołaja z Pavlíkova, pochodzące ze zbiorów archiwów państwowych. W ramach otwarcia wystawy odbędzie się także prezentacja nowego wydania książki „Pavlíkov v proměnách času” (Pavlikov w promieniach czasu) autorstwa archiwisty z Rakovnika Jana Krška prezentującego dzieje tej miejscowości, liczącej nieco ponad tysiąc mieszkańców, od czasów najdawniejszych, czyli od XIV wieku do powstanie Czechosłowacji w 1918 roku.
Výstava k 600. výročí pobytu Jana Husa na hradě Krakovci a prezentace knihy Jana Krška
Výstava „Originál quodlibet Mistra Jana Husa”
oprac. Ivo Łaborewicz
AP Oddział Jelenia Góra