Tag: czechy

CZECHY: Spotkanie archiwistów z ambasadorem Czech w Polsce

Dnia 6 lutego 2025 r. Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocny Republiki Czeskiej w Rzeczypospolitej Polskiej PhDr Břetislav Dančák, spotkał się z Janem Borisem Uhlířem przedstawicielem Archiwum Sił Bezpieczeństwa (Archivu bezpečnostních složek – w skrócie ABS) – odpowiednik polskiego Instytutu Pamięci Narodowej, oraz z Lubomírem Augustinem, dyrektorem Biura Szefa Służby. Jego Ekscelencja Ambasador został poinformowany o działalności i zbiorach archiwalnych podległych ABS oraz ich znaczeniu dla państwa czeskiego. Poinformowano go również o powstającym portalu ABS nt. „Obywatele Czechosłowacji straceni na Centralnym Polu Straceń III Rzeszy” (Občané Československa popravení na centrálních popravištích Třetí říše). W trakcie spotkania poproszono Pana Ambasadora o wsparcie badań nad centralnym miejscem straceń we Wrocławiu i współpracę Ambasady w tym projekcie. Ambasador obiecał wsparcie dla tych działań ABS w Polsce.

Czytaj dalej „CZECHY: Spotkanie archiwistów z ambasadorem Czech w Polsce”

CZECHY: Popularny podcast na rozpoczęcie 20. Krajowej Konferencji Archiwalnej

Stowarzyszenie Czeskich Archiwistów (Česká archivní společnost) opublikowała pierwszy komunikat i zaproszenie na 20. Krajową Konferencję Archiwalną, która odbędzie się w dniach 27.–29. maja 2025 r. w Centrum Kongresowym „Aldis” w Hradcu Kralove. Wybór miejsca obrad nie jest przypadkowy. Hradec Králové obchodzi bowiem w 2025 r. 800-lecie swojego powstania.
Istniejąca od X w. osada zbiegu rzeki Łaby i Orlicy została w 1225 r. przez króla Czech Przemysława Ottokara I, podniesiona do rangi miasta królewskiego, obejmującego zamek wraz z osadą handlową i ośrodkiem rzemiosła. Hradec szybko stał się głównym ośrodkiem Czech wschodnich, pełniąc jednocześnie rolę wdowiego uposażenia czeskich królowych. Dziś miasto pełni funkcję jednego z dwóch głównych, obok Pardubic, ośrodków administracyjnych, ale i przemysłowo-handlowo-usługowych, jak i kulturalnych tego regiony, będąc jednocześnie ważnym czeskim ośrodkiem akademickim, m.in. Uniwersytet Hradec Králové (Univerzita Hradec Králové – UHK). Na początku 2024 r. liczył sobie prawie 94 tys. mieszkańców, będąc ósmym pod względem liczby ludności miastem w Czechach.

Czytaj dalej „CZECHY: Popularny podcast na rozpoczęcie 20. Krajowej Konferencji Archiwalnej”

CZECHY: Prezentacja nowej publikacji o czeskiej archiwistyce

Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Jana Ewangelisty Purkyniego w Ústí nad Labem oraz Archiwum Narodowe w Pradze zorganizowały dnia 24 stycznia 2025 r. w Sali wykładowej tego ostatniego, prezentację nowej publikacji pt. „Zbiory archiwalne we współczesnej praktyce” (Archivní soubory v současné praxi).

Czytaj dalej „CZECHY: Prezentacja nowej publikacji o czeskiej archiwistyce”

CZECHY. Kalendarium roku przełomu 1945 w Archiwum Narodowym

Osiemdziesięciolecie zakończenia II wojny światowej jest okazją dla wielu instytucji, w tym dla archiwów, dla przypomnienia wydarzeń z 1945 r., który był czasem przełomowym w dziejach Europy i całego świata. Po długich latach wojny i niezliczonych ofiarach ludzkich, cierpienia narodów dobiegły końca. Europejska cywilizacja dostała szansę tchnięcie w siebie nowego życia. Jednak droga do normalności nie była łatwa. Trauma niemieckich obozów koncentracyjnych, deportacji nazistowskich i sowieckich ciągnęła się za milionami ludzi. Setki tysięcy więźniów i robotników przymusowych zaczęło powracać do domów. Jak mawiał K. Lowe, Europa stała się „dzikim kontynentem”, a życie wielu społeczeństw było niepewne jeszcze przez wiele miesięcy, czasem lat, po zakończeniu wojny.

Czytaj dalej „CZECHY. Kalendarium roku przełomu 1945 w Archiwum Narodowym”

CZECHY: Instrukcja z 1977 r. dla przedsiębiorców zachodnioeuropejskich udających się na Wschód

Czeskie Archiwum Służby Bezpieczeństwa (Archiv bezpečnostních složek), odpowiednik polskiego Instytutu Pamięci Narodowej, na swoich stronach internetowych publikuje tzw. „dokument miesiąca” (Archiválie měsíce), pochodzący z własnych zbiorów. W grudniu takim rarytasem została, pochodząca z 1978 r., instrukcja dla przedsiębiorców zachodnioeuropejskich, udających się do państw socjalistycznych w Europie Wschodniej w celach handlowych.
Dokument oznaczony klauzulą „ściśle tajne” został powielony i rozesłany do różnych wydziałów czechosłowackiej Służby Bezpieczeństwa w lipcu 1978 r., zapewne celem wykorzystania w działaniach szkoleniowo-operacyjnych. Ciekawostką jest jednak fakt, że bratysławski urzędnik-archiwista, nie miał pojęcia, jak zaklasyfikować tenże akt i na pierwszej stronie sporządził znamienną notatkę: „Co mam z tym zrobić?” Jak widać, była to sprawa dla tego urzędu mało typowa, a i współcześni archiwiści mieli spory problem z właściwym umieszczeniem jej w opracowywanym właśnie zespole archiwalnym „Zarząd Kontrwywiadu Ochrony Gospodarczej” (Správa kontrarozvědky pro ochranu ekonomiky), teczka oznaczona sygn.: XI. Správa SNB. Nie wdając się jednak w zawiłości metodologiczne czeskich kolegów, przyjrzyjmy się samemu dokumentowi, wyławiając z niego najciekawsze treści, na jakie uczulano zachodnich przemysłowców.

Czytaj dalej „CZECHY: Instrukcja z 1977 r. dla przedsiębiorców zachodnioeuropejskich udających się na Wschód”

CZECHY: Warsztaty archiwalne na temat „jak być widocznym?”

Stowarzyszenie Czeskich Archiwistów(Česká archivní společnost) dnia 12 grudnia 2024 r. organizuje warsztaty dla archiwistów pt. „Dlaczego, gdzie, kiedy i jak być widocznym?”
Pracownicy archiwów zazwyczaj dobrze wiedzą, dlaczego tak ważne jest dbanie o archiwalia. Każdego dnia pracujemy nad tym, aby materiały archiwalne były nie tylko odpowiednio przechowywane i opisane, ale także dostępne dla wszystkich chętnych i zainteresowanych. Jednak czy społeczeństwo o tym wszystkim wie? A czy powinno wiedzieć? W przygotowanych warsztatach, w pierwszej części teoretycznej przedstawione zostaną podstawy promocji archiwów.

Czytaj dalej „CZECHY: Warsztaty archiwalne na temat „jak być widocznym?””

CZECHY: Wybrano nowe archiwalne zabytki kultury

W listopadzie 2024 r. dyrektor Departamentu Administracji Archiwalnej i Służby Aktowej MSW Republiki Czeskiej podjął decyzję o ogłoszeniu pięciu nowych archiwalnych zabytków kultury (archivní kulturní památkí – w skrócie AKP). Wszystkie pochodzą z Archiwum czeskiego Parlamentu – zbiór Izby Deputowanych.
W Czechach Archiwalne Zabytki Kultury (AKP) stanowią jedno z ważniejszych narzędzi ochrony i promocji narodowego dziedzictwa archiwalnego. Do grupy tej kwalifikuje się archiwalia, które ze względu na czas powstania, treść, formę, aktotwórcę lub cechy zewnętrzne posiadają istotne znaczenie dla historii powszechnej, narodowej, regionalnej, historii nauki, techniki lub kultury, albo ze względu na swoją wyjątkowość czy też oryginalność.Wniosek o uznanie archiwaliów za AKP składa się w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych, które podejmuje stosowną decyzję. Rząd Republiki Czeskiej może w drodze dekretu ogłosić AKP narodowym pomnikiem kultury (archivní kulturní památka – w skrócie NKP). MSW prowadzi specjalną ewidencję wszystkich archiwaliów uznanych za AKP lub NKP. Archiwa, w których ta dokumentacja jest przechowywana, prowadzą dla nich oddzielną ewidencję.

Czytaj dalej „CZECHY: Wybrano nowe archiwalne zabytki kultury”

CZECHY: Konferencja w 680 rocznicę ustanowienia w Pradze arcybiskupstwa

W dniach 17-18 października 2024 r. czescy archiwiści i historycy specjalną sesją naukową postanowili uczcić dwa doniosłe wydarzenia z historii kraju, jakim jest 680 rocznica podniesienia biskupstwa praskiego do rangi arcybiskupstwa, a jednoczesnego powołania biskupstwa w Litomyšlu. Hasłem konferencji będzie łacińskie zdanie „Ex superne Providencia maiestatis”.
Przywołana łacińska dewiza stanowi incipit, czyli pierwsze słowa bulli, wydanej30 kwietnia 1344 r. w Awinionie przez papieża Klemensa VI, podnoszącej biskupstwo w Pradze do rangi arcybiskupstwa. Dokument ten stanowił zwieńczenie wieloletnich wysiłków króla czeskiego Jana Luksemburskiego i jego syna, a późniejszego króla Czech, zaś w tym czasie margrabiego morawskiego, Karola, dążących do utworzenie samodzielnej praskiej prowincji kościelnej. Było to o tyle ważne, że arcybiskup miał prawo do koronowania czeskich królów, zaś bulla ta stanowiła początek rzeczywistej niezależności czeskiej polityki kościelnej.

Czytaj dalej „CZECHY: Konferencja w 680 rocznicę ustanowienia w Pradze arcybiskupstwa”

CZECHY: Międzynarodowe warsztaty poświęcone kartografii etnolingwistycznej (XVIII–XXI wiek)

Instytut Historii Czeskiej Akademii Nauk, przy wsparciu Strategii AV21: Program badawczy „Tożsamości w świecie wojen i kryzysów”, organizuje w dniach 14–15 października 2024 r. warsztaty nt. „Kartografia etnolingwistyczna (XVIII–XXI wiek) w perspektywie porównawczej: gatunek, konflikty polityczne, pamięć”. Miejscem spotkania będzie Akademickie Centrum Konferencyjnym (AKC), Husova 4a, 110 00 Praha 1.
Mapy etnolingwistyczne są ważnym elementem współczesnej kartografii politycznej. Gatunek ten narodził się w Europie pod koniec XVIII wieku, a następnie przeszedł burzliwy rozwój, głównie z powodu organizacji spisów statystycznych, rozwoju technologii druku, wysiłków państw na rzecz terytorializacji (centralizacji) i wzrostu nowoczesnego nacjonalizmu. Wraz z rozwojem masowej piśmienności i masowej polityki mapy etnograficzne stały się ważnym medium debaty publicznej. Różne techniki rysunkowe pojawiły się, aby służyć celom politycznym ruchów narodowych i terytorialnym aspiracjom państw narodowych. Mapy etnolingwistyczne stały się częścią programów nauczania, agitacji politycznej i konfliktów narodowych. Stały się ważnym argumentem w powojennych negocjacjach dotyczących nowych granic. Były również ważnym narzędziem propagandowym dla ruchów dążących do rewizji terytorialnej „niesprawiedliwych” granic. Podejmowano jednak również wysiłki na rzecz współpracy międzyetnicznej w kartografii oraz przyjmowano innowacje ukierunkowane na kartografię „naukową” i neutralną, takie jak metoda kropkowa. Po 1945 roku gatunek ten stracił wiele ze swojego potencjału politycznego z powodu dyskredytacji idei ekspansji terytorialnej w Europie, ale odrodził się podczas postkomunistycznych konfliktów etnicznych (kraje postsowieckie, post jugosłowiańskie) lub konfliktów etniczno-religijnych na Bliskim Wschodzie.

Czytaj dalej „CZECHY: Międzynarodowe warsztaty poświęcone kartografii etnolingwistycznej (XVIII–XXI wiek)”

CZECHY: Konferencja o opiece nad zabytkami

Ochrona zabytków i opieka nad nimi to bardzo ważne zjawiska towarzyszące rozwojowi miast w XIX i XX wieku. Jednocześnie ich instytucjonalizacja stanowi także ważny nurt modernizacyjny, szczególnie w historii dużych miast.Dlatego też Archiwum Miasta Stołecznego Pragi organizuje międzynarodową konferencję dotyczącą konserwacji zabytków w miastach w XIX i XX wieku i jej tradycji pod hasłem: „Obywatelskim obowiązkiem każdego z nas jest pomoc w ochronie zabytków”.
Główny nurt tematycznym konferencji stanowić mają następujące pytania:Jaką rolę w powstaniu i funkcjonowaniu opieki nad dziedzictwem oraz w ochronie zabytków nieruchomych i ruchomych w przestrzeni miasta odegrały same miasta, czyli ich administracja, na której czele stoją reprezentacje polityczne? Jakie instytucje i zakłady miejskie były w to zaangażowane? Jak przejawiało się pozytywne lub negatywne ścieranie się/wpływ interesów jednostek lub instytucji miejskich, czy też państwowych w opiece nad zabytkami oraz na rzecz ich zachowania lub przeciwnie – niszczenia? W tym wszystkim istotny jest również poziom percepcji zbiorowej lub indywidualnej, tj. jak mieszkańcy miast postrzegali, identyfikowali się lub angażowali w ochronę zabytków? Organizatorzy chcieliby poszukać odpowiedzi lub wyjaśnień na te pytania nie tylko w odniesieniu do Pragi i innych czeskich oraz morawskich miast, ale chcieliby również wziąć pod uwagę sytuację w innych środkowoeuropejskich stolicach.

Czytaj dalej „CZECHY: Konferencja o opiece nad zabytkami”