Oskar Schindler urodził się 28 kwietnia 1908 r. w Zwittau (dziś: Svitavy, Czechy), gdzie dorastał i zdobył praktykę zawodową jako inżynier w fabryce maszyn rolniczych swojego ojca. Ożenił się z Emilie Pelzl w 1928 roku. Od 1935 pracował w niemieckim kontrwywiadzie w Ostrawie i Wrocławiu, za co została aresztowany przez władze czechosłowackie w 1938.Zwolniono go z więzienia po aneksji Kraju Sudetów przez III Rzeszę. Wstąpił wówczas do NSDAP. W 1939 r. wziął udział w prowokacji gliwickiej. Początki kariery, jako lojalnego funkcjonariusza i przedsiębiorcy służącego III, nie zapowiadały wiec późniejszej postawy Oskara Schindlera wobec aparatu władzy III Rzeszy. Po niemieckiej inwazji na Polskę Schindler zajął się produkcją naczyń i przyborów kuchennych dla Wehrmachtu w „Deutsche Emailwarenfabrik” (DEF)- wcześniej Pierwsza Małopolska Fabryka Naczyń Emaliowanych i Wyrobów Blaszanych „Rekord” w Krakowie na Podgórzu , którą Schindler przejął za niewielkie pieniądze. Jego fabryka została sklasyfikowana jako ważna dla gospodarki niemieckiej w stanie wojny, zwłaszcza, że później produkowała również amunicję.
Tag: bundesarchiv
Niemcy: Życie i śmierć Matthiasa Domaschka Podcast o Peterze Wensierskim i jego nowej książce”Jena-Paradies”
W kwietniu 1981 roku 23-letni MatthiasDomaschk zmarł w Gerze w areszcie Stasi (Staatssicherheitsdienst, z niem. Państwowa Służba Bezpieczeństwa). Jego śmierć była szokującym wydarzeniem dla całego środowiska studenckiego w NRD. Co dokładnie doprowadziło do tego dramatu? Dziennikarz i pisarz Peter Wensierski, który od dziesięcioleci bada dokumenty Stasi, postanowił zrekonstruować życie i ostatnie dni Matthiasa Domaschka. W rozmowie z Dagmar Hovestädt, kierownikiem Działu Komunikacji i Badań Archiwum Stasi w Archiwum Federalnym (Bundesarchiv) i członkiem zespołu redakcyjnego ARD Contrast, dla podcastu „111 kilometrów dokumentów. Oficjalny podcast Archiwum Akt Stasi” (odcinek 75 z 14 grudnia 2022) daje wgląd w swoje szeroko zakrojone poszukiwania jakieprzeprowadził do nowej książki „Jena-Paradies. Ostatnia podróż Matthiasa Domaschka”.
W ostatnich dziesięcioleciach sprawą Matthiasa Domaschka zajmowało się wiele osób. Kiedy dwa lata temu Wansierski trafił do BSTU (Pełnomocnik Federalny do spraw Materiałów Państwowej Służby Bezpieczeństwa NRD tzw. Urząd Gaucka, niem. Bundesbeauftragte für die Unterlagen des Staatssicherheitsdienstes der ehemaligen Deutschen Demokratischen Republik), zaczął swoje badania od zera. Już wówczas w jego ocenie akta Stasi jawiły się jako ciężki materiał archiwalny. Jak stwierdza sam autor czasem można się pośmiać z błędów ortograficznych, literówek, słownictwa i ignorancji niektórych funkcjonariuszy, ale częściej ogarniało go przerażenie związane z oglądem zebranej tam dokumentacji. W prowadzonych badaniach tej sprawy niezwykle ważne były rozmowy ze świadkami – przyjaciółmi Matthiasa Domaschka a także z pracownikami MfS (Ministerium für Staatssicherheit-Ministerstwo Bezpieczeństwa Państwowego).
NIEMCY: Zagrożone dziedzictwo kulturowe Ukrainy według Prezesa Archiwm Federalnego Michaela Hollmannaw strefie działań wojennych
Hollmann: „Archiwa Ukrainy to kulturowa pamięć kraju”
W obliczu pozorowanych referendów na okupowanych przez Rosję terenach południowej i wschodniej Ukrainy(w obwodzie donieckim, ługańskim, chersońskim i zaporoskim), których celem było usprawiedliwienie aneksji ukraińskich ziem okupowanych przez prorosyjskich separatystów i przez wojska rosyjskie, prezes Archiwum Federalnego prof. Michael Hollmann ostrzegł przed rosnącym zagrożeniem dla dziedzictwa kulturowego. Prof. Holmann powiedział: „W szczególności ukraińskie archiwa stanowią kulturową pamięć tego kraju. To one zachowują wspomnienia i kształtują tożsamość. Dlatego muszą być chronione i zachowane jako filary suwerennego i niezależnego państwa”. W szczególności Hollmann zwrócił uwagę na zagrożenie dla archiwów zajmujących się upamiętnianiem Holokaustu i życia Żydów. „W trakcie rzekomej denazyfikacji na Ukrainie Rosja zagraża miejscom pamięci o Holokauście. To smutny przykład nadużywania historii do celów propagandowych” – powiedział Hollmann.
NIEMCY:Kampus dla demokracji w Archiwum Federalnym -filmy i imprezy plenerowe w Centrali Głównej Stasi
Od 9 sierpnia do 3 września 2022 r. na wewnętrznym dziedzińcu Kwatery Głównej Stasi w Berlinie otwarty był „Kampus dla Demokracji”. W jego ramach, przez 4 tygodnie działało plenerowe kino, w którym były prezentowane filmy o przeszłości NRD, aparacie bezpieczeństwa państwa i archiwach. Program oferował filmy dokumentalne we wtorki i fabularne w czwartki. Sobotnie wieczory poświęcone były zaś dialogowi międzypokoleniowemu.
Wszystkie filmy powstały po 1989 roku i dotyczą represji, rewolucji czy rozliczenia z przeszłością. Budzą wspomnienia lub dają przestrzeń do zadawania pytań młodym ludziom. W historycznym miejscu, na tle dawnego biura Stasi Minister Mielke, można dyskutować o aktualności przeszłości.
NIEMCY: Długa droga do scalenia zasobów archiwalnych Instytutu Gaucka i Bundesarchiv
Po 30 latach od powstania Instytutu Gaucka, Bundestag zatwierdził projekt ustawy o zmianie ustawy o Archiwum Federalnym oraz ustawy o aktach Stasi oraz o powołaniu komisarza ds. Ofiar SED. Już od 17 czerwca 2021 r. odpowiedzialność za dokumenty Ministerstwa Bezpieczeństwa Państwa (Ministeriums für Staatssicherheit MfS) byłej NRD zostanie przeniesiona z urzędu Pełnomocnika Federalnego do spraw Materiałów Państwowej Służby Bezpieczeństwa NRD, tzw. Instytutu Gaucka (Bundesbeauftragte für die Unterlagen des Staatssicherheitsdienstes der ehemaligen Deutschen Demokratischen Republik BStU) do Archiwum Federalnego. Nie wiąże się to z ich fizyczną relokacją: akta władz okręgowych i centralnych Stasi w Berlinie i Poczdamie pozostaną w ich obecnym miejscu przechowywania w Berlinie-Lichtenberg.
Prawo dostępu do akt osób, których to dotyczy, organów publicznych i opracowań historycznych pozostaje niezmienione. Na posiedzeniu w dniu 19 listopada 2020 r. Bundestag przyjął odpowiedni projekt ustawy, który przewiduje dalsze stosowanie ustawy o aktach Stasi (Stasi-Unterlagen-Gesetzes StUG). Biuro Federalnego Komisarza ds. Akt Stasi (BStU) zostanie rozwiązane 17 czerwca 2021 r. W zamian ustawa przewiduje powołanie w Bundestagu urzędu komisarza federalnego dla ofiar dyktatury Sozialistische Einheitspartei Deutschlands SED.
Czytaj dalej „NIEMCY: Długa droga do scalenia zasobów archiwalnych Instytutu Gaucka i Bundesarchiv”
NIEMCY: Rozpoczęto zabezpieczanie akt Stasi w Archiwum Federalnym.
Przypomnijmy pokrótce historię działalności Pełnomocnika Federalnego do spraw Materiałów Państwowej Służby Bezpieczeństwa NRD, tzw. Urządu lub Instytutu Gaucka ( Bundesbeauftragte für die Unterlagen des Staatssicherheitsdienstes der ehemaligen Deutschen Demokratischen Republik, BStU). Powołany został do życia w 1990 w wyniku tzw. pokojowej i rewolucji (Friedliche Revolution) i spontanicznego działania społeczeństwa, które nie dopuściło do zniszczenia archiwów służb bezpieczeństwa byłej NDR, wkrótce zakończy swoją samodzielną działalność. U samych podstaw działalności BStU leżała jego tymczasowość – instytut działał jedynie jako pełnomocnik Federacji. Oczywiście zasoby archiwalne BStU nadal będą dostępne, ale od połowy 2021 r. jako integralna część Archiwum Federalnego (Bundesarchiv)- niemieckie prawodawstwo nie przewiduje instytucji archiwów wyodrębnionych.
Czytaj dalej „NIEMCY: Rozpoczęto zabezpieczanie akt Stasi w Archiwum Federalnym.”
NIEMCY: Forum Bundesarchiv – 100 lat na 100-lecie
Od 2013 roku Bundesarichiv czyli Archiwum Federalne wydaje specjalistyczne czasopismo Forum, które zazwyczaj poświęcone jest jednemu wiodącemu tematowi. Większość artykułów jest pisana przez pracowników archiwum i ma na celu dostarczenie impulsów do profesjonalnej dyskusji na aktualne tematy archiwalne. Każde wydanie zawiera krótkie sprawozdanie roczne z kluczowymi danymi liczbowymi dotyczącymi zbiorów archiwalnych, opracowania, udostępniania oraz personelu Bundesarchiv.
Dotychczas poruszone tam zostały takie tematy jak: Dostęp do dóbr kultury, a prawo archiwalne w okresie przejściowym w 2013, Digitalizacja archiwów – sposoby i cele w 2014, Archiwa przejściowe – historia, praktyka, przyszłość w 2015, Archiwizacja filmów w epoce cyfrowej w 2016, Archiwum Federalne i jego wizerunek w 2017, Archiwum Federalne wobec zmian cyfrowych w 2018.
Ostatni zaś numer pisma za 2019 poświęcony jest 100-leciu Reichsarchiv i jubileuszowej konferencji poświęconej temu tematowi. Tak więc również niemieccy koledzy w ubiegłym roku mieli powody do świętowania tak zacnego jubileuszu. Archiwum Rzeszy – Riechsarchiv jako centralny urząd cywilny, utworzono 1 października 1919 roku. Jego siedzibą był Poczdam, a pierwszym dyrektorem generał Herman Ritter Mertz von Quirnheim. Pierwsi pracownicy tego archiwum rekrutowali spośród korpusu oficerskiego – ok. 100 osób. Archiwum podporządkowano Ministerstwu Spraw Wewnętrznych. Do zadań archiwum należało gromadzenie i katalogowanie wszystkich akt Cesarstwa Niemieckiego, które powstały od 1871 r. Ponadto miało ono zapewnić użytkownikom dostęp do informacji i umożliwiać badania historii Rzeszy – zwłaszcza historii I Wojny Światowej.
Czytaj dalej „NIEMCY: Forum Bundesarchiv – 100 lat na 100-lecie”
NIEMCYy: Instytut Gaucka już wkróce częścią Bundesarchiv
Pełnomocnik Federalny do spraw Materiałów Państwowej Służby Bezpieczeństwa NRD, tzw. Urząd lub Instytut Gaucka ( Bundesbeauftragte für die Unterlagen des Staatssicherheitsdienstes der ehemaligen Deutschen Demokratischen Republik, BStU) powołany do życia w 1990 w wyniku tzw. pokojowej i rewolucji (Friedliche Revolution) i spontanicznego działania społeczeństwa, które nie dopuściło do zniszczenia archiwów służb bezpieczeństwa byłej NDR, wkrótce zakończy swoją samodzielną działalność. U samych podstaw działalności BStU leżała jego tymczasowość – instytut działał jedynie jako pełnomocnik Federacji. Oczywiście zasoby archiwalne BStU nadal będą dostępne, ale od połowy 2021 r. jako integralna część Archiwum Federalnego (Bundesarchiv)- niemieckie prawodawstwo nie przewiduje instytucji archiwów wyodręnionych.
Decyzję niemieckiego Bundestagu z 26.9.2019 r. w sprawie „Koncepcji stałej ochrony dokumentów Stasi poprzez przeniesienie archiwum dokumentów Stasi (Ministerium für Staatssicherheit) do Archiwum Federalnego z zadowoleniem przyjmuje federalny komisarz ds. Dokumentów Stasi Roland Jahn, który ocenia to jako kolejny kamień milowy w zakresie zabezpieczenia i dostępności dokumentów Stasi w przyszłości: „Dzięki tej decyzji dokumenty Stasi również staną się strukturalnie częścią „pamięci narodu” w dającej się przewidzieć przyszłości i zostaną stworzone podstawy trwałego i zgodnego z oczekiwaniem społecznym korzystania z tych specjalnych dokumentów. Mają one w dalszym ciągu służyć ofiarom dyktatury jako dowód ich prześladowań i pozostać ważnym źródłem pamięci dla społeczeństwa. Wgląd w archiwum Stasi ma dostarczać wiedzy o mechanizmach dyktatury i zwiększać świadomość wyzwań demokracji. Funkcję tą archiwum spełnia już od prawie 30 lat. Teraz ważne jest aby docenić tę historię, aby zabezpieczyć korzystanie z dokumentów Stasi w przyszłości i poddawać je do dyskursu kolejnych pokoleń ”.
Czytaj dalej „NIEMCYy: Instytut Gaucka już wkróce częścią Bundesarchiv”
NIEMCY: Krajobraz bez archiwów wyodrębnionych – dokumenty Stasi znajdują się pod opieką Archiwum Federalnego
Majowe ogólnopolskie seminarium archiwalne, zorganizowane przez Stowarzyszenie Archiwistów Polskich i Archiwum Państwowe w Płocku, poświęcone było archiwom wyodrębnionym w polskiej sieci archiwalnej. Bardzo ciekawe wystąpienia przedstawicieli archiwów wyodrębnionych, w tym Kancelarii Sejmu, Senatu, Prezydenta RP, Prezesa Rady Ministrów, Straży Granicznej, Agencji Wywiadu, Policji, Ministerstwa Spraw Zagranicznych – seminarium nie spotkało się z odzewem jedynie ze strony Instytutu Pamięci Narodowej – okrasiły także dwa wystąpienia kolegów archiwistów z Węgier i Niemiec. Jak się okazuje, archiwa wyodrębnione, w tak dużej skali, są chyba ściśle specyfiką polskiej sieci archiwalnej. Nad zjawiskiem tym pochylił się również Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych dr Paweł Pietrzyk, który zwrócił uwagę na fakt pozostawania olbrzymiej części państwowego zasobu archiwalnego poza sferą wpływów Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych, porównując dowcipnie zasoby archiwalne wyodrębnione do DARNETu. Gość z Niemiec Gerhard Fürmetz reprezenutjący Bayerischen Hauptstaatsarchivs, swoje wystąpienie – „Polizei- und Geheimdienstunterlagen seit 1945 in den Staatlichen Archiven Bayerns – Übernahme, Erschließung und Benützbarkeit” – rozpoczął od stwierdzenia, że taka konstrukcja prawna w praktyce zarówno landu Bawaria jak i prawie federalnym nie występuje, a dokumentacja organów bezpieczeństwa i innych centralnych organów władzy trafia do archiwów państwowych, co omówił na przykładzie monachijskiego archiwum.
SZWAJCARIA: Bundesarchiv wieczorową porą
To, że wszystko kręci się wokół pieniędzy- to fakt znany od stuleci. Pieniądze i złoto to banki, banki to Szwajcaria, Szwajcaria to kraj z rozpoznawalną na całym świecie marką. W tym roku w marcu, po raz kolejny odbędzie się Bernie noc muzeów, w której swój znaczący udział będzie miało Federalne Archiwum Szwajcarii Bundesarchiv. Jego partnerem i gościem honorowym będzie Mennica Federalna Swissmint (zał. 1850 roku). Na ten jeden, długi wieczór archiwum zaprasza wszystkich – od juniora do seniora. Oferuje ono wiele atrakcji, wśród których obiecująco brzmi m.in. zwiedzanie najskrytszych zakamarków archiwum, atrakcje muzyczne, kulinaria domowego wyrobu oraz nietypowe środki poruszania się po archiwum – na grzbiecie osiołków. Organizatorzy zapowiadają ekscytujący wieczór.
Po pierwsze więc zwiedzanie archiwum, którego motywem przewodnim jest hasło „Pieniądz rządzi światem”. Organizatorzy postarają się, wykorzystując zasoby archiwalne, odpowiedzieć na podstawowe pytania: Ile naprawdę warte są pieniądze? Jak były i są produkowane? Na co Państwo wydaje pieniądze? Na zakup jakich przedmiotów wyciągamy najchętniej swoje portfele? Odpowiedzi na te pytania można będzie znaleźć w trakcie zwiedzanie najgłębszych magazynów podziemnych Archiwum Federalnego.
Po drugie, gość honorowy wieczoru, czyli Mennnica Federalana przybliży zwiedzającym sposoby produkcji monet szwajcarskich na przestrzeni blisko 200 lat – pieciofrankówek tzw. Fünfliber, półfrankówek tzw. Füfzgi i dziesieciofenigówek (10 rappen) tzw. Zähni, zachowując zapewne pewne szczegóły tylko dla siebie.