archiwistyka – Archnet

MRA: Podręcznik digitalizacji dla archiwów Ukrainy

Międzynarodowa Rada Archiwów (MRA/ICA) oraz Przymierze Międzynarodowe dla Ochrony Dziedzictwa w Strefach Konfliktu (ALIPH- Alliance for the Protection of Heritage in ConflictAreas / Alliance internationalepour la protectiondupatrimoinedansleszones de conflit ) ogłosiły zakończenie prac nad podręcznikiem digitalizacji dla archiwów Ukrainy. Tytuł „Praktyczny przewodnik digitalizacji w sytuacjach nagłych papierowego dziedzictwa archiwalnego” (Practical Guide to Emergency Digitization of Paper- Based Archival Heritage / Guide pratiquepour la numérisation d’urgence du patrimoine archivistique sur papier. Publikacja została przygotowana przez ekspertów Anrew Chernevych i Amirę Sadik Aly we współpracy z archiwami Ukrainy, szczególnie z archiwami w Czernichowie i Chersoniu Obwodzie Mikołajowskim. Wsparcia udzieliło także Państwowe Centralne Archiwum Elektroniczne Ukrainy. Podręcznik został opracowany w języku angielskim i przetłumaczono go na ukraiński.

Czytaj dalej „MRA: Podręcznik digitalizacji dla archiwów Ukrainy”

POLSKA: Warszawa, Konarski Lectures 2023

W dniu 25 października 2023 r. odbyłsię drugi wykład z cyklu „Konarski Lectuers”, zorganizowany przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych w siedzibie Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Nosił on tytuł: Zarządzanie „bezkształtną masą” w dobie cyfrowej, a przedstawiła go dr Laura Millar. Autorka ma olbrzymie doświadczenie w zakresie konsultacji zarządzania dokumentacją i archiwami. Jako niezależny archiwista współpracowała z wieloma instytucjami rządowymi, naukowymi, społecznymi w ponad 100 krajach. Jest aktywnym członkiem Międzynarodowej Rady Archiwów, a także autorką podręczników „Archives: Principles and Practices” i „A Matter of Facts: The Value of Evidence in an Information Age”. Prelegentkę powitał i przedstawił dr Paweł Pietrzyk, Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych. Wspomniał przy tym, że o problemach związanych z „bezkształtną masą” pisał już Kazimierz Konarski w podręczniku wydanym w 1927 r.

Czytaj dalej „POLSKA: Warszawa, Konarski Lectures 2023”

POLSKA: Lublin, Konferencja „Problemy archiwistyki i edytorstwa źródeł historycznych XX wieku”

W dniu 15 czerwca 2023 r. odbyła się konferencja naukowa, zorganizowana przez Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Lublinie oraz Archiwum Państwowe w Lublinie. Dyrektorzy tych instytucji, Robert Derewenda i Krzysztof Kołodziejczyk, powitali przybyłych i krótko wprowadzili w ideę zorganizowanego spotkania, którego częścią była wystawa publikacji oraz dokumentów z obu tych instytucji.

Edycje źródłowe na wystawie

Czytaj dalej „POLSKA: Lublin, Konferencja „Problemy archiwistyki i edytorstwa źródeł historycznych XX wieku””

CZECHY: Konferencja o archiwach i polityce

Instytut Dziejów Najnowszych Akademii Nauk Republiki Czeskiej, Czeskie Archiwum Narodowe oraz Katedra Archiwistyki i Nauk Pomocniczych Historii Wydziału Historycznego Uniwersytetu w Ústí nad Łabą zapraszają do udziału w konferencji pt. „Archiwum, władza, polityka”, która odbędzie się w czwartek 24 i 25 listopada 2022 r.
Historia archiwistyki w Czechach, a wcześniej w Czechosłowacji, koncentrowała się dotąd głównie na dziejach poszczególnych archiwów, biografiach znaczniejszych archiwistów, na rozwoju legislacji i organizacji sieci archiwalnej. W opracowaniach tych rzadko jednak odnoszono się do relacji, jakie zachodziły pomiędzy archiwami a politykami (polityką), czy też archiwami a władzą (rządzącymi). Według czeskich archiwistów jest to temat, któremu znacznie większą uwagę poświęca się w badaniach historiograficzno – archiwalnych w krajach sąsiednich, a więc w Niemczech i w Polsce. Przenikanie się archiwistyki i polityki ma miejsce od początków istnienia obu instytucji, do dziś w różnych, naturalnie zmieniających się formach. Przygotowywana konferencja ma na celu zrobienie przynajmniej pierwszego kroku w kierunku naprawienia tego braku i zwrócenia uwagi opinii publicznej na motywy, które z wielu powodów zostały zepchnięte na drugi plan.

Czytaj dalej „CZECHY: Konferencja o archiwach i polityce”

CZECH:. Warsztaty: Aktualne problemy czeskiej archiwistyki

Czeskie Stowarzyszenie Archiwalne, Wydział Filozoficzny Uniwersytetu w Hradcu Kralove oraz Departament Administracji Archiwów i Zarządzania Dokumentacją Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Czech organizują warsztaty zawodowe na temat „Aktualne problemy czeskiej archiwistyki”, które odbędą się 2 grudnia 2022 r. w siedzibie Uniwersytetu w Hradcu Kralove.
W planach warsztatów przewidziano trzy bloki tematyczne, których czas trwania przewidziano na ok. 1,5 godziny. Na rozpoczęcie każdego z nich przedstawione zostaną referaty wybranych fachowców, po czym nastąpi dyskusja. Treść tych wystąpień planuje się opublikować w „Archivním časopise”.

Czytaj dalej „CZECH:. Warsztaty: Aktualne problemy czeskiej archiwistyki”

POLSKA: Kraków – Jedność w wielości. Archiwistyka jako dziedzina interdyscyplinarna

9 czerwca 2022 r., w Międzynarodowym Dniu Archiwów, odbyła się konferencja „Jedność w wielości. Archiwistyka jako dziedzina interdyscyplinarna”, zorganizowana przezUniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, Stowarzyszenie Archiwistów Kościelnych i Polskie Towarzystwo Teologiczne. Słowo wstępne wygłosił ks. prof. dr hab. Jacek Urban, Dziekan Wydziału Historii i Dziedzictwa Kulturowego UPJPII, stwierdzając między innymi, że archiwista napotyka zadania dotyczące wielu dziedzin, musi więc posiadać różne umiejętności, musi być i inter, i trans, i multi. Rozwinięcie tego stwierdzenia znalazło wyraz w kolejnych referatach, których w sumie było siedemnaście, zgrupowanych w pięciu sesjach.
1. ARCHIWISTYKA I INNE DYSCYPLINY – WZAJEMNE RELACJE
Jako pierwszy wystąpił ks. dr hab. Mieczysław Różański (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski), przedstawiając „Prawne podstawy działania archiwów kościelnych”. Omówił podstawowe przepisy zawarte w głównych aktach prawnych, tzn. ustawie o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach oraz kodeksie prawa kanonicznego. Scharakteryzował kilka typów archiwów kościelnych (diecezjalne, tajne, historyczne, parafialne, zakonne) także od strony dokumentacji, jej typów i rodzajów, którą powinny przechowywać. Zaznaczył też, że przepisy synodów diecezjalnych zawierają bardziej szczegółowe zapisy, mówiące o zadaniach związanych z dokumentacją i archiwami. Po tym dr Monika Cołbecka (Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie) próbowała odpowiedzieć na pytanie „Czy należymy do jednej rodziny? O związkach naukowych archiwistów z bibliologami i informatologami”. Przypomniała dyskusje prowadzone w Polsce od lat 30. XX, z różną intensywnością i z różnym wydźwiękiem. Wskazała zmiany, jakie zachodziły w postrzeganiu archiwów względem innych placówek oraz zmiany w ich działaniu i priorytetach, rosnącą świadomość, że obok zadania fizycznego przechowywania dokumentacji, istotną ich rolą jest udostępnianie zawartych w archiwaliach informacji. Zauważyła też widoczny w XXI wieku zwrot ku użytkownikowi i jego potrzebom. Temat, którego znaczenie uświadamiane jest ostatnio bardzo istotnie, czyli „Obowiązki dyrektora archiwum wobec zagrożenia kryzysem lub konfliktem zbrojnym – rozważania na pograniczu archiwistyki i bezpieczeństwa”, przedstawiła dr Katarzyna Góralczyk (Polski Narodowy Komitet Błękitnej Tarczy, Instytut Bezpieczeństwa Dziedzictwa FNIK, UPJPII). Odwołała się do istniejących przepisów prawa, które definiują sytuacje kryzysowe, wspominając sygnalizowaną już wcześniej potrzebę ich nowelizacji, zwłaszcza rozporządzenia Ministra Kultury z dnia 25 sierpnia 2004 r. w sprawie organizacji i sposobu ochrony zabytków na wypadek konfliktu zbrojnego i sytuacji kryzysowych. Podkreśliła też że przygotowanie i praktyczne ćwiczenie działań ratunkowych powinno odbywać się w czasie pokoju, z wyprzedzeniem wydarzeń nagłych. Po tym ks. mgr Paweł Andrejczuk (UPJPII) w referacie „Archiwa w służbie genealogii. Kwerendy genealogiczne w archiwach kościelnych na przykładzie archiwum archidiecezjalnego we Wrocławiu” przestawił konkretne przykłady otwarcia na potrzeby użytkowników. Przypomniał dzieje wprowadzania i zawartość ksiąg metrykalnych, obecnie podstawowych źródeł do badań genealogicznych. Stopniowo przejmowane są one z dolnośląskich parafii do archiwum archidiecezjalnego, które wypracowało sprawny system obsługi zapytań (ok. 60% ma charakter genealogiczny). Wskazał też istotną rolę pomocy wyszukiwawczych, sporządzonych w archiwum.

Czytaj dalej „POLSKA: Kraków – Jedność w wielości. Archiwistyka jako dziedzina interdyscyplinarna”

POLSKA: „Nauki, dyscypliny i metody pomocnicze archiwistyki” – konferencja

Dnia 30 kwietnia bieżącego roku odbyła się konferencja Nauki, dyscypliny i metody pomocnicze archiwistyki. Ze względu na nieustającą sytuację epidemiczną spotkanie przebiegało w formie wideokonferencji. Głos zabrało dwunastu prelegentów. Sekcja pierwsza toczyła się wokół zagadnień natury ogólnej. Jako pierwszy głos zabrał Krzysztof Skupieński z refleksją o przedmiocie zainteresowania archiwistyki. Zwracał on uwagę na różne sposoby określania archiwistyki jako nauki. O nierozerwalnych związkach archiwistyki z historią opowiedział Dariusz Magier. Ostatnie wystąpienie pierwszej części konferencji o postrzeganiu nauk pomocniczych archiwistyki wygłosił Marcin Hlebionek.

Następne dwie sekcje zostały poświęcone rozważaniom bardziej szczegółowym, skupionym wokół konkretnych nauk, dyscyplin i metod. Drugą sekcję otworzyło wystąpienie Artura Górka, który wskazywał na możliwości wykorzystania klasycznej dyplomatyki wobec dokumentów elektronicznych. Związane z postępującym rozwojem technologicznym było wystąpienie Roberta Stępnia. Przedstawił on przedmiot, zakres i metody informatyki archiwalnej. O wykorzystywaniu metod Public relations w działalności archiwalnej opowiedziała Marlena Jabłońska. Magdalena Biniaś-Szkopek opierając się na przykładach realizowanych projektów mówiła o genealogii w służbie archiwistyki. Drugą sekcję zamknęło wystąpienie Marka Konstankiewicza poświęcone wykorzystywaniu nauk prawnych i administracyjnych w warsztacie archiwisty.

Czytaj dalej „POLSKA: „Nauki, dyscypliny i metody pomocnicze archiwistyki” – konferencja”

CZECHY: Na Uniwersytecie w Ústí nad Labem utworzono katedrę archiwistyki

Od tego roku akademickiego Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Jana Evangelisty Purkyniego w Ústí nad Łabą utworzył nowy kierunek studiów. Uruchomiono tu bowiem Katedrę Archiwistyki i Nauk Pomocniczych Historii. Wywodzi się ona bezpośrednio z Katedry Nauk Pomocniczych Historii, jaka działa na tym samym wydziale od 2013 r. w ramach tutejszego Instytutu Historycznego. W tym roku Instytut został wzmocniony kadrowo w ślad za zwiększeniem obowiązków pedagogicznych i poszerzeniem oferty programowej nauczania z zakresu archiwistyki, co stało się bezpośrednim bodźcem do powstania samodzielnej katedry.

Katedra Archiwistyki i Nauk Pomocniczych Historii oferuje łączone studia z zakresu archiwistyki i obsługi akt na poziomie licencjackim, a także studia historyczne z profesjonalnym modułem archiwoznawstwa w ramach kontynuacji studiów magisterskich, zarówno stacjonarnych, jak i niestacjonarnych. Nauczanie przeplata się z kursami skupiającymi się na klasycznych umiejętnościach archiwalnych, a także umiejętnościach związanych z najnowszymi osiągnięciami w tej dziedzinie, łącznie z dokumentem elektronicznym.

Czytaj dalej „CZECHY: Na Uniwersytecie w Ústí nad Labem utworzono katedrę archiwistyki”

Encyklopedia archiwistyki

Po podręcznikach, informatorach, przewodnikach, standardach, poradnikach dobrych praktyk, słownikach archiwalnych opublikowana została pierwsza encyklopedia archiwalna (Encyclopedia of Archival Science, edited by Luciana Duranti, Patricia C. Franks, Rowman & Littlefield, 2015, 464 strony). Wydawnictwo, przygotowane w języku angielskim, ukazało się w Stanach Zjednoczonych, stanowi jednak wynik współpracy międzykontynentalnej wielu specjalistów. Już Rada Naukowa zgromadziła osoby z różnych krajów. Należeli do niej: Adrian Cunningham (Australia), Fiorella Foscarini (Kanada i Holandia), Patricia Galloway (Stany Zjednoczone), Shadrack Katuu (Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej), Giovanni Michetti (Włochy), Kenneth Thibodeau (Stany Zjednoczone) i Geoffrey Yeo (Wielka Brytania). Ich dziełem jest koncepcja, zakres haseł oraz dobór ich autorów. Encyklopedia jest wynikiem opracowania zbiorowego, zawiera 154 artykuły hasłowe utworzone przez 110 autorów.
Wydawnictwo składa się z sześciu części. Editorial Advisory Board, About the Editors i About the Contributors przedstawiają twórców i ich afiliacje. Przedmowa zawiera ogromnie syntetyczne spojrzenie na dzieje archiwów, przygotowując jednocześnie czytelnika, że treść publikacji dotyczy wielu współczesnych zagadnień. Objaśnia też strukturę artykułów hasłowych, które są dość obszerne.

Czytaj dalej „Encyklopedia archiwistyki”