archiwa państwowe

POLSKA: Białystok, XXI Powszechny Zjazd Historyków Polskich

Otwarcie zjazdu w Operze Podlaskiej

W dniach 17-20 września 2024 r. odbył się XXI Powszechny Zjazd Historyków Polskich, obradujący pod hasłem „Człowiek twórcą historii”. Przygotowania do niego trwały przez kilka lat, a brało w nich udział wiele osób, reprezentujących organizatorów czyli Polskie Towarzystwo Historyczne (z prezesem prof. Krzysztofem Mikulskim na czele)i Uniwersytet w Białymstoku (z przewodniczącym Komitetu Organizacyjnego prof. Cezarym Kuklą na czele), partnerów strategicznych (władze województwa podlaskiego i miasta Białegostoku) oraz part.nerów instytucjonalnych (Instytut Pamięci Narodowej, Archiwa Państwowe, Muzeum Historii Polski oraz Muzeum Historii Żydów Polskich).Obrady miały miejsce na nowoczesnym kampusie UwB, mieszczącym cztery wydziały. Uroczysta inauguracja i Gala Historyka odbywały się w Operze i Filharmonii Podlaskiej, mapping historyczny na murze Pałacu Branickich, a Archiwum Państwowe w Białymstoku i liczne placówki kultury kusiły uczestników ofertą zwiedzania.

Czytaj dalej „POLSKA: Białystok, XXI Powszechny Zjazd Historyków Polskich”

USA-UKRAINA: Departament Stanu ogłosił projekt ochrony ukraińskich archiwów państwowych

W obliczu rosyjskiej inwazji na Ukrainę, zagrażającej ukraińskiej tożsamości i dziedzictwu kulturowemu, w dnu 22 lutego 2024 r. Departament Stanu ogłosił projekt mający na celu ochronę i digitalizację jej państwowych zbiorów archiwalnych.
Projekt, na którego realizację zostanie przeznaczone 645 000 USD, będzie realizowany we współpracy z Międzynarodowym Sojuszem na Rzecz Ochrony Dziedzictwa na Obszarach Objętych Konfliktem (ALIPH) oraz przy wsparciu Inicjatywy na rzecz Ochrony Ukraińskiego Dziedzictwa Kulturowego (The Ukraine Cultural Heritage Response Initiative) Biura Edukacji i Kultury Departamentu Stanu USA. Będzie polegać na szkoleniu ukraińskich archiwistów oraz digitalizacji dokumentów – szczególnie historycznych zapisów w języku ukraińskim – którym grozi zniszczenie w związku z wojną Rosji z Ukrainą. Inicjatywa Departamentu Stanu USA ma na celu zachowanie ukraińskiego dziedzictwa archiwalnego dla zachowania tożsamości narodowej i lepszego zrozumienia historii Ukrainy.

Czytaj dalej „USA-UKRAINA: Departament Stanu ogłosił projekt ochrony ukraińskich archiwów państwowych”

POLSKA: XX Powszechny Zjazd Historyków Polskich

W dniach 18-20 września 2019 odbył się w Lublinie jubileuszowy zjazd historyków. Jego hasło brzmiało: WIELKA ZMIANA. HISTORIA WOBEC WYZWAŃ… Zmiana widoczna była już w sposobie organizacji obrad zjazdowych. Główny punkt ciężkości postawiono nie na referaty, lecz na dyskusje. Wprowadzenie do paneli stanowiły referaty wiodące, których pełne teksty zamieszono na stronie internetowej zjazdu. W trakcie spotkań nie były odczytywane w całości, lecz po przedstawieniu głównych tez, głos zabierali paneliści, a także uczestnicy. Program główny obejmował 5 paneli i 9 sekcji. Duży był także program towarzyszący, na który składało się 5 paneli, a w ich ramach 8 sekcji. Imprezy towarzyszące, wystawy, sesja posterowa, gry uliczne, filmy, rekonstrukcja historyczna „Bogowie wojny” istotnie wzbogacały ofertę programową skierowaną do szerokiego grona uczestników (ponad 900 osób zarejestrowanych) i osób, które w tym czasie przebywały w Lublinie. Nie sposób było uczestniczyć we wszystkim, przedstawiamy więc tylko niektóre wydarzenia.

Jarosław Gowin i Paweł Pietrzyk

Uroczyste otwarcie Zjazdu miało miejsce w Centrum Spotkania Kultur. Przybyli na nie uczestnicy zjazdu z kraju i z zagranicy, a także politycy. Było to okazją do krótkiego wspomnienia absolwentów historii, niektórych obecnych na sali, którzy weszli lub wchodzą w skład władz państwowych i samorządowych. Minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin w swoim wystąpieniu poruszył kwestię zmian w organizacji nauki, wprowadzanych przez jego resort, która nie zawsze jest korzystna dla nauk humanistycznych. Wspominając o liście czasopism punktowanych, ujawnił okoliczności, w jakich umieszczony został na niej także „Archeion”. Z te działanie naczelny dyrektor dr Paweł Pietrzyk wręczył ministrowi na scenie odznakę „Zasłużony dla polskiej archiwistyki”. Wykład inauguracyjny na temat „Potęga historii” wygłosił przewodniczący Komitetu Organizacyjnego prof. Jan Pomorski (UMCS), wzbogacając go prezentacją multimedialną.

Czytaj dalej „POLSKA: XX Powszechny Zjazd Historyków Polskich”

POLSKA: Archiwa w Niepodległej

Obchody 100. rocznicy utworzenia archiwów państwowych, zaplanowane na 2019 rok, objął Patronatem Narodowym Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda w Stulecie Odzyskania Niepodległości. Patronat Narodowy Prezydenta oraz Patronat Honorowy Wiceprezesa Rady Ministrów Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotra Glińskiego otrzymała także jubileuszowa publikacja „Archiwa w Niepodległej 1919-2019. Stulecie Archiwów Państwowych”, wydana przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych. Jej pomysłodawcą i redaktorem naukowym jest dr Ewa Rosowska, która zadbała o wysoki poziom merytoryczny i elegancką szatę graficzną.
Publikacja ma dwie części, poprzedzone listami gratulacyjnymi Prezydenta RP Andrzeja Dudy i Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Piotra Glińskiego oraz cytatami wypowiedzi autorytetów w dziedzinie archiwistyki – dr. Antoniego Rybarskiego i prof. Stanisława Ptaszyckiego. Pierwsza część, HISTORIA, zawiera teksty naukowe przygotowane przez znakomitych specjalistów wywodzących się z różnych środowisk. „Powstanie i rozwój sieci archiwów państwowych i naczelnych organów archiwalnych w niepodległej Polsce” przypomniała prof. Irena Mamczak-Gadkowska z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. „Polską myśl archiwalną okresu międzywojennego w powszechnym dyskursie archiwistycznym” przedstawił prof. Waldemar Chorążyczewski z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Zagadnieniu „Archiwa polskie w latach 1918-1939 we współpracy międzynarodowej – problem rewindykacji i nie tylko” przyjrzał się prof. Władysław Stępniak, członek Komitetu Nauk Historycznych Polskiej akademii Nauk. „Prawo archiwalne II Rzeczypospolitej” omówił zaś prof. Marek Konstankiewicz z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Wszystkie teksty, z konieczności, prezentują wspomniane zagadnienia w sposób syntetyczny, wzbogacone są jednak o bogate przypisy, pozwalające na dotarcie do materiałów związanych z omawianymi tematami. Do całości sporządzone zostało również zestawienie bibliograficzne – z podziałem na źródła i publikacje.

Czytaj dalej „POLSKA: Archiwa w Niepodległej”

FRANCJA: Roczne sprawozdanie z działalności centralnych archiwów francuskich cz. I

Po raz szósty francuskie Archiwa Państwowe (Archives Nationales) opublikowały roczne sprawozdanie ze swojej działalności. Polski czytelnik powinien mieć na uwadze fakt, że pod francuskim pojęciem Archiwa Państwowe (Archives pational) nie kryje się, tak jak ma to miejsce w Polsce, całe sieć archiwów państwowych, ale jedynie dwa archiwa centralne: w Pierrefitte-sur-Seine i Fontainebleau oraz dawna paryska siedziba archiwum centralnego CARAN w Hôtel Soubise. Archiwa te podlegają SCN – Service à compétence nationale) nadzorowanym przez Ministerstwu Kultury. Nie mieszczą się w nazwie Archives National archiwa podległe ministerstwu obrony, finansów i spraw zagranicznych oraz Państwowe Archiwum Kolonialne (Archives nationales d’outre-mer) w Aix-en-Provance oraz Archiwum Państwowe Świata Pracy (Archines national du monde du travail) w Roubaix. Oczywiście także archiwa terytorialne nie odnoszą się omawianego pojęcia.
Liczący 34 strony dokument w sposób bardzo skondensowany w trzech rozdziałach, wstępie i zakończeniu omawia rok 2017 francuskiej służby archiwalnej. Wstęp składa się z dwóch interesujących działów: kluczowych dat i kluczowych cyfr.
Za najważniejsze uznano następujące wydarzenia: w styczniu przetłumaczenie na języki angielski i hiszpański głównej strony internetowej archiwów francuskich, przyznanie honorowego odznaczenia René Rémond oraz uruchomienie rozwijanej platformy elektronicznej archiwizacji ADAMANT.

Czytaj dalej „FRANCJA: Roczne sprawozdanie z działalności centralnych archiwów francuskich cz. I”

UKRAINA: Nie ma już w Doniecku archiwum państwowego

Archiwum Państwowe Obwodu Donieckiego informuje na swojej stronie internetowej, że z dniem 1 grudnia 2014 r. „zaprzestało działalności pod adresem w Doniecku” i mieści się obecnie w mieście Konstantynówka (ukr. Костянти́нівка), ok. 65 kilometrów na północ od Doniecka (mniej więcej w połowie drogi między Donieckiem a Sławiańskiem).
Konstantynowka od kwietnia do lipca 2014 r. była zajęta przez separatystów z „Donieckiej Republiki Ludowej” (ros. „Донецкая Народная Республика”); we wrześniu 2014 r. w mieście obalono pomnik Lenina.
Bliższych informacji, czy i w jaki sposób przeniesiono zasób Archiwum, nie udało się uzyskać.

Государственный архив Донецкой области

oprac. Edyta Łaborewicz
AP Legnica