Polska edycja standardu ISAD(G)

ISAD (G):

Ukazało się, długo oczekiwane przez polskie środowisko archiwalne, książkowe wydanie podstawowego dla światowej archiwistyki standardu ISAD(G). Poniżej prezentujemy notę bibliograficzną wraz z krótką recenzją Pana Ivo Łaborewicza zaczerpniętą z jego autorskiego działu ArchNetu „Nowości wydawnicze”

Wersja książkowa zawiera drobne poprawki w stosunku do zamieszczonaj przez nas wersji elektronicznej.

ISAD(G) Międzynarodowy Standard Opisu Archiwalnego. Część ogólna. Wersja 2. Norma przyjęta przez Komitet ds. standaryzacji opisu Sztokholm, Szwecja, 19-22 września 1999 r., Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Warszawa 2005, ss. 133 (ISBN 83-89115-46-8)

 

W tłumaczeniu i opracowaniu Huberta Wajsa ukazała się druga wersja Międzynarodowego Standardu Opisu Archiwalnego. Pierwsza ujrzała światło dzienne w 1994 r. Obecna w toku dyskusji i uwag wynikłych z praktycznego jej zastosowania, uległa wielu modyfikacjom. Przyjęto ją w 1999 r., a opublikowano po raz pierwszy na Międzynarodowym Kongresie Archiwów w Sewilli w 2000 r. Prezentowane opracowanie jest tym cenniejsze, że dotychczasowa praktyka wykazała (co zaznaczył we wstępie Andrzej Biernat), iż „tylko niewielka grupa archiwistów rzeczywiście zapoznała się” z tą normą, „a jeszcze mniejsza grupa faktycznie zrozumiała potencjał tego standardu i podjęła inicjatywę jego wdrożenia lub przyjęcia”. Należy mieć nadzieję, iż oddanie do rąk archiwistów tłumaczenia najnowszej wersji ISAD-u, przyczyni się do pozytywnych zmian w tych proporcjach.

Ivo Łaborewicz

General International Standard Archival Description, Second Edition
Międzynarodowy Standard Opisu Archiwalnego, część ogólna
Wersja 2
Przyjęty przez Komitet do spraw standaryzacji opisu
Sztokholm, Szwecja, 19- 22 września 1999
Tłumaczenie i przygotowanie polskiej edycji dr Hubert Wajs (AGAD)
UWAGA, dokument liczy 149 stron

ISAD(G) w formacie pdf: 2,64M
ISAD(G) w formacie zip: 1,01MB

Bibliografia o ISAD(G)

POLSKA

1. Adam Baniecki, iSAD(G)- Światowy system wielopoziomowego opisu materiałów archiwalnych. Wprowadzenie do zagadnienia. w: ARCHEION 2005 CVIIII, Konserwacja, s.241- 261

ŚWIAT

1. Catherine Dhérent, Un nouvel outil électronique pour la description des fonds d’archives et collections spécialisées, l’EAD, w Culture et recherche, mai- juin 2000, nr 78.

Bardzo ważny tekst, wart przetłumaczenia na jezyk polski, ukazujący zależności pomiędzy ISAD(G)jako normą opisu zawartości materiału archiwalnego a narzędziami elektronicznymi DTD EAD, pozwalającymi przełożyć ISAD(G) na język zrozumiały przez przeglądarki internetowe tj na język html.

2. Guidelines for the translation of standards of the Committee on Descriptive Standards , ICA

3. Nederlandse vertaling van ISAD(G)

4. INTERNATIONAL FEDERATION OF LIBRARY ASSOCIATIONS AND INSTITUTIONS- Materiały z 66 dorocznej konferencji generalnej, Jerozolima 13- 18 sierpnia 2000. – Eeva Murtomaa, Podría tratarse del inicio de una buena amistad”: comparación de la descripción y acceso a objetos de interés entre bibliotecas y archivos Niezwykle ciekawy materiał w języku hiszpańskim porównujący ISAD(G) z ISBD(G) (General International Standard Bibliographic Description, ISBD(G)- Ogólny Międzynarodowy Standard Opisu Bibliograficznego). Tekst zawiera tabelę z porównującą pola opisu obu standardów.

5. Bill Landis, ISAD(G): Thinking About How It Works for Us, Descriptive Notes, Winer 2001

6. Dyrektor Archiwów Francji, CIRCULAIRE DITN/RES/2005/005 z 13 czerwca 2005r w sprawie normalizacji opisu archiwistycznego. Okólnik wprowadzający ISAD(G) do francuskiej archiwistyki. Bardzo ważny załącznik: Séminaire INP Normalisation de la description archivistique du 6 au 8 avril 2005 Synthèse et restitution des travaux pratiques par Françoise Banat-Berger et Claire Sibille

Włoskie uwagi do ISAD(G). teksty w języku włoskim

1. Stefano Vitali, Le proposte italiane per la revisione dell’International Standard of Archival Description (General), (tezy opublikowane w „Rassegna degli Archivi di Stato”, LVIII (1998), 1, pp. 89-95)

2. Proposte di integrazione e modifica dello standard internazionale di descrizione ISAD (G) Sformułowane przez włoską administrację archiwalną i Stowarzyszenie Archiwistów Włoskich z okazji pięciolecia standardu, tezy opublikowane w: Rassegna degli Archivi di Stato, LVIII (1998), 1, pp. 114-121

3. Daniela Bondielli e Stefano Vitali, Descrizioni archivistiche sul web: la guida on-line dell’Archivio di Stato di Firenze,
2001 (revisione: Dicembre 2002)- plik pdf, 15s.

ISAD(G) wersje językowe

Międzynarodowy Standard Opisu Materiałów Archiwalnych (Norme générale et internationale de description archivistique / General International Standard Archival Description) będący wynikiem pracy Komitetu Norm i Opisów Międzynarodowej Rady Archiwalnej można w wersji: – angielskojęzycznej, w formacie pdf pobrać ze strony http://www.ica.org/biblio/isad_g_2e.pdf – francuskojęzycznej pobrać ze strony http://www.ica.org/biblio/isad_g_2f.pdf

Pamiętajmy, oficjalnymi tekstami normy ISAD (G) są wersje angielska i francuska. Pomiędzy nimi istnieją drobne różnice w znaczeniu niektórych terminów. Faktycznie pierwotny tekst normy powstał w języku angielskim i później przełożono go na francuski. Tekst francuski opublikowano w La Gazette des Archives po raz pierwszy w 1995r.

ISAD(G) we Włoszech

Adaptacja ISAD(G) we Włoszech Stowarzyszenie Archiwistów Włoskich (ANAI) od 1996r prowadzi prace nad adaptacja ISAD(G) do metodologii włoskiej archiwistyki. Przekład normy na język włoski został opublikowany już w 1995r. w Rassegna degli Archivisti di Stato (LV (1995, 2-3, ss. 392- 413). ANAI od razu dostrzegła przydatność standardu do międzynarodowej wymiany informacji o zasobie archiwalnym. Innym problemem pozostawało dostosowanie normy do metodologii archiwistyki włoskiej. Okazało się jednak, że zapoczątkowane jeszcze w latach siedemdziesiątych zmiany we włoskiej metodologii archiwalnej szły w kierunku zgodności z duchem ISAD’u. Przyczyną była duża otwartość i ścisły udział włoskiego środowiska archiwalnego w życiu międzynarodowej społeczności archiwalnej i stały udział w międzynarodowych wydarzeniach archiwalnych, co owocowało konfrontacją metodologii narodowej z trendami światowymi, zwłaszcza anglosaskimi. Po opublikowanie włoskiego tłumaczenia ISAD’u wokół jego tłumacza Stefano Vitali zgromadziła się grupa robocza zwana „bolońską” (Gruppo di Bologna). W jej skład weszli archiwiści aktywni w służbie publicznej i prywatnej. Celem było wszczęcie dyskusji poza ANAI na temat możliwości adaptacji normy na różnych poziomach archiwalnych: w archiwach państwowych, komunalnych, innych instytucji publicznych, przedsiębiorstw prywatnych i państwowych. Archiwiści włoscy mocno zaangażowali się w prace nad normą, a wspomniany Stefano Vitali przewodzi od 1998r pracom Komitetu d/s standaryzacji opisu archiwalnego. W lutym tegoż roku na seminarium w Bolonii zamknięto zbieranie uwag na temat ISADU. Rozpoczęły się prace nad poprawiona wersją, która została ostatecznie opublikowana w 2000r. w Ottawie.

Obecnie we Włoszech działają dwie grupy robocze zajmujące się ISAD’em: grupa bolońska i grupa rzymska. Rezultatem ich pracy są dwa dokumenty dostępne w internecie na stronach ANAI: 1. ISAD(G) Risultati di lavoro dell’ANAI- materiał Grupy Bolońskiej 2. Le proposte italiane per la revisione dell’International Standard of Archival Description (General)- materiał Grupy Rzymskiej. Oba dokumenty poddają analizie poszczególne elementy normy, Dużą wagę przypisano problemom leksykalnym oraz interpretacyjnym poszczególnych pól (zagadnień) opisu.

opracował Adam Baniecki

Materiały CITRA

Materiały z międzynarodowych spotkań OkrągłegoStołu archiwów- CITRA

CITRA 2001

CITRA 2002

CITRA 2003

CITRA 2005
Program konferencji: „Les archives à l’heure de la mondialisation” Abu Dżabi (Zjednoczone Emiraty Arabskie)
27 listopada- 1 grudnia 2005.
Program (fr) pdf
Program (en) pdf

CITRA 2006

Curaçao (Antyle Holenderskie) 20- 26 listopada 2006
„Sharing Memory Through Globalization” (Wspólnota pamięci poprzez globalizację)

CITRA 2007
Québec (Kanada) 11- 17 listopada 2007
„Coopérer pour préserver la diversité” (Współpracować by chronić odmienność)

Czy powstanie archiwum praw człowieka

W trakcie konferencji CITRA w Afryce południowej zrodziła sie idea opracowania międzynarodowego przewodnika do źródeł o gwałceniu praw człowieka. Delegaci, z 70 państw biorący udział w konferencji, zaprosili rządy członków UNESCO do systematycznego opisywania w rejestrze Pamięć Świada (Memoire du Monde) archiwów służb bezpieczeństawa dawnych reżimów. Ministrowie 7 państw Afryki południowej i wschodniej, którzy spotkali sie przy okazji konferencji CITRA, przyjęli „Deklarację o archiwach w Afryce” i ich wykorzystaniu w administracji do dobrego zarządzania.

Delegaci zaapelowali do wszystkich rządów afrykańskich o zmodernizowanie administracji przez związanie ich z narodowymi instytucjami archiwalnymi w zgodzie z regułami dobrego zarządzania i administracyjnej przejrzystości.

na podstawie FLASH oprac. Adam Baniecki

Archiwa tradycji ustnej- konferencja CITRA 2003r.

ARCHIWA TRADYCJI USTNEJ

W dniach 13- 17 października 2003r w Pretorii (Republika Południowej Afryki)odbyła się konferencja CITRA poświęcona niezwykłemu aspektowi kultury afrykańskiej- traducji ustnej. Dla Afryki, jej tożsamości kulturowej, plemiennej i narodowej jest to rzeczywiście jeden z fundamentalnych problemów. Jest to kontynent biedy i braku edukacji. Jeśli weźmiemy pod uwagą, że w całej praktycznie Afryce Zachodniej są dwa uniwersytety w Senegalu, to jasnym staje się jak palącym jest tam zagadnienie analfabetyzmu. Widać też, czym jest zatem tradycja ustna w utrwalaniu kultury w kulturze historii. W zasadzie wydaje się, że jest to bardzo odległy problem dla europejskiej archiwistyki, zwłaszcza w swojej części „socjalnej”, a jednak czy tak jest rzeczywiście? Oto od 1972r w Bretanii realizowany jest program DASTUM, którego celem jest utrwalenie ustnej tradycji tego regionu. Rejestrowane są opowieści, baśnie i pieśni nie znajdujące realizacji w tradycji pisanej. Nie wnikając w szczegóły z zarejestrowanych 4500 godzin, 2500 jest już udostępnianych, a pozostałe 2000 w trakcie opracowania. Dla internetu materiał jest kompresowany do formatu mp3. Na temat projektu DASTUM czytaj: Culture et recherche, nr 78 maj- czerwiec 2000.

oprac. Adam Baniecki

 

Konferencja CITRA Pretoria 13- 17 października 2003

Przyjęte rezolucje

Uczestnicy roboczego spotkania CITRA sygnalizują następujące zagadnienia:

1. Rząd, organizacje pozarządowe, i inne części (kontynentu afrykańskiego) powinni pracować razem aby pomóc kształtowaniu i rozpowszechnianiu informacji na temat historii ustnej. 2. Archiwa i praktykujący historie ustną powinni być czujni i otwarci na osoby, które starają się rozumieć kulturę afrykańską używając metod zachodnich. 3.Przekaz kultury nie może być ograniczony do dzieł pisanych lecz potrzebuje wyrażać się przez słowa i działania, tak aby być całkowicie zrozumiałym. 4. Każdy aspekt kultury, każdej kultury, nie może być całkowicie zrozumiały poprzez środki pisane, lecz musi być wyrażony ustnie aby być uwiarygodnionym. 5. Informacja o kulturze w szkołach jest zwykle przygotowana dla innych kultur niż kultura afrykańska. Tradycja ustna jest pomocą. 6. Ludzie, którzy opowiadają historie są często chronieni a w wielu przypadkach eksploatuje się ich wiedzę w celach komercjalnych bez żadnego wynagrodzenia. Pytanie jest następujące: „komu przynależy własność intelektualna informacji ustnej.” 7. Środki muszą być dostępne, a informacja musi być chroniona w przypadku gdy dotyczy – umiejętności prowadzenia rozmowy – kwestie dotyczące tradycji i protokołu – dostępnego wyposażenia i sposobu jego wykorzystania 8. Nauczanie na temat metodologii inwentaryzacji w historii ustnej powinno być zaproponowane w szczególności archiwistom mającym do czynienia z historia ustną. Nauczanie musi mieć strukturę możliwa do zaadoptowania przez archiwistów zatrudnionych w pełnym wymiarze godzin, to znaczy składać się z krótkich modułów, które nie będą obligowały archiwistów do opuszczania ich miejsc pracy na dłuższy czas 9. Wewnątrz „Records management” archiwa mają silną i rozrastającą się część dokumentacji elektronicznej. Historia ustna bardzo przyczynia się do tworzenia dokumentów elektronicznych. 10. Kod deontologiczny musi być rozwijany. Służy on za przewodnika dla archiwistów i praktyków historii ustnej dla ich spełnienia. Powinien być rozwijany w celu ochrony zawodu przeciwko komercjalizacji i moralnym wykorzystaniu rzemiosła dla niekontrolowanych miejsc web. 11. Instytucje , które posiadają takie zbiory powinny co najmniej dostarczyć spisy lub bazy danych do archiwów właściwych dla ich regionu. 12. Zagadnienie zapłaty informatorom musi być ustalone w sposób ostateczny. Zastosowanie obowiązkowych procedur powinno być punktem wyjścia. Ci którzy korzystają z historii ustnej w celach komercjalnych i ci którzy uczestniczą we wzbogacaniu pamięci archiwistyki narodowej powinni być zidentyfikowani i opracowani w zróżnicowany sposób. 13. Rząd powinien uczynić z historii ustnej priorytet i pomóc w jej spełnieniu wraz z tradycyjnymi „leaderami”. Tak samo praktykujący powinni się ubezpieczać wynikającymi sąd odpowiednimi protokołami. 14. Uczestnicy tego spotkania oceniają wkłady wniesione w historię ustną ogólnie i żywo zapraszają archiwistów narodowych do organizowania tym ludziom spotkań nie mniej niż raz w roku.

tłumaczył z języka francuskiego Adam Baniecki