Kategoria: Nowości ze Wschodu

Na stronie Federalnej Agencji Archiwów Rosji (Федерального архивного агентства) zamieszczono wywiad z szefem Rosarchiwa Andriejem Artizowem, przeprowadzony 13 stycznia 2011 r. w Moskwie przez dziennikarza „Gazety Wyborczej” M. Wojciechowskiego, dotyczący polsko-rosyjskiego projektu „Centrum Dialogu i Porozumienia”, z siedzibami w Moskwie i w Warszawie.
List intencyjny w sprawie utworzenia Centrum podpisali na początku grudnia zeszłego roku ministrowie kultury Polski – Bogdan Zdrojewski i Rosji – Aleksandr Awdiejew. Placówki Centrum mają rozpocząć działalność 1 stycznia 2011 r. Za część rosyjska odpowiada Andriej Artizow. Polska część Centrum będzie oddzielną instytucją powołaną za pomocą ustawy, część rosyjska będzie od strony prawnej specjalną fundacją powołaną przez rząd; pisemne polecenie w tej sprawie wydał prezydent Rosji Dmitrij Miedwiediew.
Jak powiedział w wywiadzie A. Artizow, „oba Centra będą miały rady, które zajmą się określaniem celów strategicznych oraz wyborem konkretnych projektów do realizacji. To rady zdecydują ostatecznie, co będziemy robić. Wejdą tam kompetentni naukowcy, działacze kultury z obu krajów, na początku członkowie Polsko-Rosyjskiej Grupy ds. Trudnych, ale nie tylko […] Na razie wybraliśmy dwa projekty flagowe: „Los polskich jeńców wojennych w ZSRR po Wrześniu ’39” oraz „Żołnierze Armii Czerwonej, którzy zginęli na ziemiach polskich w latach 1944–45”.
Cały wywiad w języku polskim.

oprac. E. Łaborewicz
AP Legnica

Od 22 do 26 listopada 2010 r. zastępca dyrektora Federalnej Agencji Archiwów Rosji W. P. Tarasow i dyrektor Rosyjskiego Państwowego Archiwum Filmów i Fotografii (Российского государственного архива кинофотодокументов) N. A Kalantarow przebywali w Uzbekistanie, w celu omówienia kwestii współpracy rosyjsko-uzbeckiej w tematyce archiwalnej i zapoznania się z aktualną sytuacją archiwów tego kraju.
W ostatnich latach w Uzbekistanie w zauważalny sposób wzrósł prestiż służby archiwalnej. 15 czerwca 2010 r. parlament Uzbekistanu przyjął ustawę o działalności archiwów, znacznie rozszerzającą prawa Agencji „Uzarchiw” (centralnego organu zarządzającego archiwami państwowymi) i dającą jej uprawnienia do sprawowania państwowej kontroli nad archiwami we wszystkich jednostkach organizacyjnych, niezależnie od formy własności. Nowy program rządowy, przyjęty na kolejne dziesięć lat, zakłada odbudowę i kapitalne remonty budynków Centralnego Archiwum Państwowego Uzbekistanu, Centralnego Archiwum Państwowego Filmów i Fotografii i Centralnego Archiwum Państwowego Dokumentacji Naukowo-Technicznej i Medycznej.
Jest to możliwe dzięki grantowi w wysokości trzech milionów dolarów, przyznanemu na odbudowę archiwów i wyposażenie w nowoczesny sprzęt do digitalizacji i konserwacji materiałów archiwalnych w Uzbekistanie przez rząd Korei Południowej.
Podczas wizyty rosyjscy archiwiści zwiedzali Centralne Państwowe Archiwum Historyczne w Taszkencie, archiwa państwowe w Bucharze, Samarkandzie i Nawoi.

Więcej: Archiwa Rosji i The Journal of Turkish Weekly

oprac. Edyta Łaborewicz
AP Legnica

29 września 2010 r. w Domu Nauczyciela w Kijowie (Bul. Władymirski 57) otwarto wystawę dokumentalną Centralnego Archiwum Państwowego Zagranicznych Ukrainików w Kijowie (ЦДАЗУ) pt. „Działania edukacyjne ukraińskiej emigracji w okresie międzywojennym”. Dokumenty ukraińskich organizacji i instytucji oświatowych zostały przekazane do ЦДАЗУ w kwietniu 2008 r. z Archiwum Państwowego w Preszowie (Prešov) na Słowacji.
Na wystawie prezentowane są dokumenty z okresu lat 20-30-tych XX wieku, dotyczące działalności edukacyjnej ukraińskiej emigracji w Niemczech, Polsce i Czechosłowacji.
Zdając sobie sprawę z konieczności podniesienia poziomu edukacji Ukraińców przebywających poza granicami kraju, przywódcy ukraińskiej emigracji wiele uwagi poświęcali pracy pedagogicznej. Na początku, głównym celem działalności było wyeliminowanie analfabetyzmu, edukacja patriotyczna i przygotowanie do podejmowania studiów wyższych. W kolejnych latach w wielu krajach europejskich były tworzone ukraińskie instytucje oświatowe, jak Wolny Uniwersytet Ukraiński (założony w Wiedniu w 1921 r.; w tym samym roku przeniesiony do czeskiej Pragi i finansowany przez rząd czechosłowacki; po II wojnie światowej przeniesiony do Monachium), Ukraińska Akademia Gospodarcza (uczelnia o profilu politechnicznym, działająca w Poděbradach w Czechosłowacji w latach 1922-1935), wreszcie Ukraiński Wyższy Instytut Pedagogiczny im. Mychajła Drahomanowa – ukraińska uczelnia pedagogiczna, działająca w Pradze w latach 1923-1933.
Oprócz dokumentów z ww. uczelni – statutów, sprawozdań z działalności, programów nauczania, informacji o wydziałach, organizacjach studenckich, kadrze wykładowców, publikacji, fotografii – na wystawie eksponowane są także inne, pochodzące z tak istotnych dla ukraińskiej przedwojennej diaspory instytucji, jak m. in. Ukraiński Instytut Naukowy w Berlinie (utworzony w 1926 r. z inicjatywy hetmana Pawła Skoropadskiego) czy Ukraiński Instytut Naukowy w Warszawie (istniejący w latach 1930-39 przy Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, a zajmujący się prowadzeniem badań nad szeroko rozumianą tematyka ukraińską), i innych.
Wystawa będzie czynna do 8 października 2010 r.
Na podstawie: Документальна виставка «Освітянська діяльність української еміграції у міжвоєнний період» з фондів ЦДАЗУ

 

oprac: Edyta Łaborewicz
AP Legnica

6 lipca 2010 r. w Moskwie (sala wystawowa Archiwów Federalnych przy ul. Bolszoj Pirogowskoj) zostanie otwarta pod takim tytułem wystawa, z okazji 30 rocznicy XXII letnich Igrzysk Olimpijskich w Moskwie, w 1980 r.
Wydarzenie to, oceniane z perspektywy czasu jako jedno z najważniejszych wydarzeń politycznych, gospodarczych i kulturalnych w powojennej historii ZSRR, już w 1980 r. budziło wielkie kontrowersje i sprzeciwy – zarówno samo miejsce organizacji Igrzysk w czasach zimnej wojny, a szczególnie trwająca sowiecka interwencja w Afganistanie, której skutkiem był bojkot tej Olimpiady przez szereg państw, w tym także socjalistycznych.
Mimo to, z perspektywy rosyjskiej, zawody olimpijskie w Moskwie były wydarzeniem bez precedensu, wielkim sportowym świętem, które pozostawiło żywy ślad zarówno w sercach kibiców, jak i biorących w nim udział sportowców. Były także „ostatnim impulsem do rozwoju słabnącej sowieckiej gospodarki”.
Igrzyskom poświęcono wiele wystaw i publikacji, okazuje się jednak, że poza zasięgiem historyków, dziennikarzy i kibiców znajdowała się wielka ilość materiałów archiwalnych, poświęconych moskiewskiej Olimpiadzie, dotąd utajnionych, a zawierających najważniejsze wręcz informacje o różnych aspektach Igrzysk, odkrywających wewnętrzne mechanizmy przygotowań do nich, zakulisowych „gier wokół Igrzysk” («игр вокруг Игр»). Na niniejszej wystawie po raz pierwszy pokazywane dokumenty sąsiadują z fotografiami, filmami i eksponatami muzealnymi (także z kolekcji prywatnych).
Wystawa będzie otwarta dla zwiedzających w dniach 7 lipca – 22 sierpnia br.

Wiecej w języku rosyjskim

oprac. E. Łaborewicz
AP Legnica

Dostępne od 28 kwietnia 2010 r. na stronie Archiwów Rosji skany dokumentów dotyczących sprawy katyńskiej, umieszczone w internecie na mocy decyzji prezydenta Federacji Rosyjskiej Dmitrija Miedwiediewa, nie są nowością: są to te same dokumenty, które odtajniono we wrześniu 1992 r. i których kserokopie, za prezydentury Borysa Jelcyna, już Polsce przekazano. Jest to tzw. „Pakiet nr 1” przekazany został z Archiwum Prezydenta Federacji Rosyjskiej do Państwowego Archiwum Historii Społeczno-Politycznej, gdzie znajduje się główny zespół akt dot. Stalina.
W dniu 29 kwietnia 2010 dostęp do skanów był praktycznie nieosiągalny, z uwagi na zbyt dużą ilość prób wejść na tę stronę.
Materiały katyńskie na stronie Archiwów Federacji Rosji

oprac. Edyta Łaborewicz
AP Legnica

Na stronie Federalnej Agencji Archiwów Rosji, w dniu uroczystości pogrzebowych w Krakowie (18 kwietnia 2010 r.), opublikowano tekst kondolencji szefa Agencji A. N. Artizowa, skierowanych do polskiej Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych, w którym w imieniu rosyjskich archiwistów wyraził współczucie i ubolewanie z powodu katastrofy lotniczej pod Smoleńskiem, stwierdzając jednocześnie, że te tragiczne wydarzenia, związane bezpośrednio z obchodami rocznicy zbrodni katyńskiej, są dodatkowym powodem do wzmożenia prac nad likwidacją „białych plam” w historii stosunków polsko-rosyjskich.

 

Tekst w jezyku rosyjskim
oprac. Edyta Łaborewicz
AP Legnica

2 kwietnia br., szef Federalnej Agencji Archiwów A. N. Artizow, po zakończeniu pokazu filmu Andrzeja Wajdy „Katyń” na kanale rosyjskiej TV Kultura, wziął udział w programie „Katyń. Posłowie”. Swoimi wrażeniami o filmie podzielili się także inni znani przedstawiciele rosyjskiego kina, kultury i polityki – m. in. historyk, członek Prezydium Rosyjskiej Akademii Nauk i dyrektor Instytutu Historii Powszechnej A. O. Czubarian, przewodniczący Komitetu ds. Międzynarodowych Dumy Państwowej K. I. Kosaczew, przewodniczący Związku Filmowców Rosji Nikita Michałkow, i inni. Audycję prowadził dziekan Wyższej Szkoły Telewizji Uniwersytetu Moskiewskiego im. M. Łomonosowa i główny redaktor pisma „Klasa Polityczna” B.T. Trietiakow.

 

Więcej w języku rosyjskim
oprac. Edyta Łaborewicz
AP Legnica

Zapowiedziane na 30 marca uroczyste otwarcie historyczno-archiwalnej wystawy pt. „Społeczeństwo sowieckie i wojna. 1941-1945”, z okazji zbliżającej się 65-tej rocznicy zakończenia Wielkiej Wojny Ojczyźnianej, jednego z najbardziej czczonych przez Rosjan świąt, zostały przełożone na 9 kwietnia, z powodu dnia żałoby ogłoszonego po atakach terrorystycznych w moskiewskim metrze, które miały miejsce właśnie 30 marca w godzinach porannych.
Wystawa została przygotowana z wielkim rozmachem, z udziałem wielu instytucji kultury i dziedzictwa narodowego z Rosji (archiwów i muzeów), a także państwowych archiwów Białorusi. Jej celem jest ukazanie różnych społecznych i osobistych aspektów życia w okresie wojny, pojedynczych ludzi i społeczeństwa; dnia powszedniego na froncie, na tyłach i w okupowanych miastach (w tym w oblężonym od 8 września 1941 do 18 stycznia 1944 r. Leningradzie, w którym zginęło prawie milion ludzi); powszechnego wybuchu patriotyzmu.
Jednym z tematów zilustrowanych na wystawie ma być rola Armii Radzieckiej w wyzwoleniu krajów Europy Wschodniej.
Więcej w języku rosyjskim.

oprac. Edyta Łaborewicz
AP Legnica

8 marca w Rosji to nie tylko Dzień Kobiet, ale – dziwnym zrządzeniem losu – także Dzień Archiwów. Jak pisze w okolicznościowym świątecznym posłaniu dyrektor Federalnej Agencji Archiwów, A. N. Artizow, Piotr Wielki, podpisując w tym dniu w 1724 roku ukaz, który położył podwaliny pod organizację archiwów w Rosji, najprawdopodobniej nie przypuszczał, że setki lat później w archiwach będą pracowały kobiety, a zawód archiwisty będzie w znacznym stopniu sfeminizowany. Doceniając pracę kobiet w archiwach rosyjskich, A. Artizow stwierdza, że ten przypadkowy zbieg okoliczności okazał się wielce symboliczny…

 

Więcej w języku rosyjskim

oprac. E. Łaborewicz
AP Legnica

12 lutego 2010 r. w Mołodecznie (obwód miński) uroczyście otwarto nowo wybudowaną siedzibę „Strefowego Państwowego Archiwum w mieście Mołodeczno” (w oryg. Зональный государственный архив в г. Молодечно). Dzięki zaangażowaniu władz obwodu mińskiego, żywo zainteresowanych problemami Archiwum, i wyasygnowaniu przez nie (w przeliczeniu) prawie 2.356.000 złotych, powstał nowy budynek, spełniający wszelkie warunki zarówno dla właściwego przechowywania akt, jak i dla pracy archiwistów i użytkowników z zewnątrz.
Na dzień 1 stycznia 2010 r. Archiwum w Mołodecznie przechowuje 1 726 zespołów, na które składa się 256 570 jednostek archiwalnych, z których 1 092 należy do kategorii „szczególnie cenne”. Akta pochodzą z lat 1919-1941 i 1944-2003, w tym 149 zespołów z tzw. „okresu polskiego” (1919-1939). Archiwum w Mołodecznie istnieje od lutego 1940 r.; obecnie pracuje w nim 17 osób, w tym 12 archiwistów.

 

Wiecej w języku rosyjskim

oprac. E. Łaborewicz,
AP Legnica