Kategoria: Nowości ze Wschodu

Niezwykle ciekawa i barwna, wirtualna wystawa z okazji 1150. rocznicy powstania państwa rosyjskiego – obejmująca całość jego dziejów: od na wpół legendarnego sprowadzenia Ruryka wraz z oddziałem Waregów do Nowogrodu Wielkiego w 862 r. (jak podaje XII-wieczny latopis „Powieść minionych lat”, zwany również „Kroniką Nestora”), które to wydarzenie uważa się za symboliczną datę powstania państwa ruskiego, aż do dnia 7 maja 2012 r. – datę objęcia przez Władimira Putina urzędu prezydenta Federacji Rosyjskiej po raz drugi.

Organizatorami projektu i wystawy są: Federalna Agencja Archiwów i Archiwum Państwowe Federacji Rosyjskiej (ГА РФ), a eksponaty pochodzą ze zbiorów: Rosyjskiego Państwowego Archiwum (dalej: RPA) Akt Dawnych (РГАДА), RPA Historycznego (РГИА), RPA Historii Społeczno-Politycznej (РГАСПИ), RPA Dokumentacji Naukowo-Technicznej (РГАНТД), RPA Dokumentacji Dźwiękowej (РГАФД), RPA Kinofotodokumentów (РГАКФД), Archiwum Prezydenta Federacji Rosyjskiej (АП РФ).

Czytaj dalej „ROSJA: „1150. rocznica powstania państwa rosyjskiego””

24 października 2012 r. o godzinie 15:00 w sali wystawowej rosyjskich Archiwów Federalnych (ul. Bolszaja Pirogowskaja 17) otwarto wystawę historyczno-dokumentalną pt. „Przezwyciężenie Wielkiej Smuty w Rosji na początku XVII wieku.”
Wystawa jest poświęcona tragicznym wydarzeniom w historii Rosji na początku XVII w., zwanych „Wielką Smutą”, oraz przezwyciężaniu ich konsekwencji. Prezentowane na wystawie oryginalne dokumenty pozwalają prześledzić wszystkie etapy Wielkiej Smuty, od jej źródeł do zakończenia.
Polacy odegrali niepoślednią rolę w tych wydarzeniach, zapisując się wyjątkowo dobitnie w rosyjskiej pamięci historycznej – od kilku lat w Rosji obchodzony jest Dzień Jedności Narodowej, upamiętniający wypędzenie Polaków z Kremla (polsko-litewski garnizon Kremla poddał się powstańcom 7 listopada 1612 r.).
Na omawianej wystawie przedstawiono dokumenty dotyczące wydarzeń XVI w., które doprowadziły do późniejszego systemowego kryzysu w Rosji: panowania krwawego cara Iwana Groźnego (1547-1584) i jego syna Fiodora I (1584-1598) – ostatnich z dynastii Rurykowiczów, instytucji opryczniny, narastania gospodarczej i politycznej destabilizacji za panowania cara Borysa Godunowa (1598-1605); wystawiono m.in. Carski Sudiebnik (zbiór praw) z 1550 r., po raz pierwszy pokazano list gratulacyjny królowej Anglii Elżbiety I do Borysa Godunowa z okazji jego wstąpienia na carski tron, czy dokumenty dotyczące śmierci najmłodszego syna Iwana Groźnego, carewicza Dymitra.

Czytaj dalej „ROSJA: Wystawa historyczna „Przezwyciężenie Wielkiej Smuty w Rosji na początku XVII wieku”.”

Na stronie internetowej Państwowych Archiwów Białorusi od 1 października 2012 r. dostępna jest testowa wersja internetowej bazy obejmującej ponad 50 tysięcy zespołów archiwalnych znajdujących się w zasobie białoruskich archiwów państwowych (podobnej do bazy SEZAM).
Do wyboru mamy „szybkie wyszukiwanie” („быстрый поиск”), „wyszukiwanie zaawansowane („pасширенный поиск”), wyszukiwanie według archiwów („поиск по архивам”). Wyszukiwanie zaawansowane dokonuje się – poprzez wpisanie wyszukiwanego słowa – w opisie zawartości zespołu, w obowiązującej nazwie zespołu, innych nazwach zespołu, według archiwów (państwowe, regionalne), według dat rocznych. W bazie nie ma możliwości przeglądania konkretnych dokumentów (w postaci cyfrowej). Baza jest dostępna wyłącznie w języku rosyjskim.
Dla ułatwienia korzystania z bazy, udostępniony został dział „pomoc” oraz słownik pojęć archiwalnych i innych użytych w bazie (wyjaśnienie np. „aннотации документов фонда”, „названия фонда” czy też „aрхивнoгo шифрa”).

Фондовый каталог государственных архивов Республики Беларусь

oprac. Edyta Łaborewicz
AP O/Legnica

Główny Urząd Sprawiedliwości Ministerstwa Sprawiedliwości Ukrainy w Autonomicznej Republice Krymu pozytywnie rozpatrzył wniosek organizacji publicznej „Krymska Republikańska Organizacja Archiwistów i Historyków” (Крымская республиканская организация архивистов и историков) i wyraził zgodę na jej wpisanie do rejestru stowarzyszeń obywatelskich z dniem 06 kwietnia 2012 r.
Przyjęte w statucie, główne zadania nowej organizacji to:
– wspieranie rozwoju archiwów w Autonomicznej Republice Krymu;
– popieranie badań naukowych, przedsięwzięć edukacyjnych i kulturalnych oraz towarzyskich;
– przyczynianie się do poprawy organizacji pracy biurowej, poprzez badania w zakresie dokumentacji i archiwów;
– zapewnienie szkoleń, organizowanie konkursów, wystaw, konferencji, seminariów związanych z pracą zawodową w archiwach, jak również z działalnością swojej organizacji publicznej;
– pomoc młodym specjalistom w ich rozwoju i badaniach naukowych;
– promowanie ochrony dziedzictwa kulturowego, zabytków historii i kultury.

Więcej: Крымская республиканская организация архивистов и историков
oprac. E. Łaborewicz,
AP Legnica

22 marca 2012 r. w sali wystawowej Państwowych Archiwów Federalnych w Moskwie (ul. Bolszaja Pirogowskaja 17) odbędzie się otwarcie wystawy „Ochrona państwa w Rosji. Historia i nowoczesność. 130 lat „, zorganizowanej przez: Federalną Agencję Archiwów, Federalną Służbę Ochrony Federacji Rosyjskiej (ФСО) i Archiwum Państwowe Federacji Rosyjskiej w Moskwie.

W 1881 r., po śmierci cara Aleksandra II, który zginął w zamachu bombowym, została założona Osobista Ochrona Jego Imperatorskiej Mości – pierwsza w historii Rosji specjalna służba powołana do ochrony najwyższych urzędników państwowych. W czasach sowieckich za ochronę najwyższego kierownictwa państwowego i partyjnego ZSRR odpowiadały specjalne jednostki, których pierwowzorem bywały struktury i służby doby przedrewolucyjnej. Obecnie za ochronę prezydenta Rosji i innych wysokich przedstawicieli państwa odpowiada Federalna Służba Ochrony Federacji Rosyjskiej.

Czytaj dalej „ROSJA: Otwarcie historyczno-dokumentalnej wystawy „Ochrona państwa w Rosji. Historia i nowoczesność. 130 lat „.”

Program „Wychowanie patriotyczne obywateli Federacji Rosyjskiej na lata 2011-2015” jest kontynuacją państwowych programów „Edukacja patriotyczna obywateli Federacji Rosyjskiej” na lata 2001-2005 oraz na lata 2006-2010, mających na celu kształtowanie procesu wychowania patriotycznego i rozwoju patriotycznej świadomości obywateli rosyjskich jako moralnej podstawy ich przyszłej aktywnej postawy życiowej oraz jednego z czynników jedności narodowej.
Głównymi wykonawcami programu są: Ministerstwo Edukacji i Nauki Federacji Rosyjskiej, Ministerstwo Kultury Federacji Rosyjskiej, Ministerstwo Sportu, Turystyki i Polityki Młodzieżowej Federacji Rosyjskiej, Ministerstwo Obrony Federacji Rosyjskiej, a także Rosyjskie Państwowe Wojskowe Centrum Historyczno-Kulturalne przy Rządzie Federacji Rosyjskiej.

Czytaj dalej „ROSJA: państwowy program „Wychowanie patriotyczne obywateli Federacji Rosyjskiej na lata 2011-2015””

Rosja: obrady „okrągłego stołu”: „Archiwiści Rosji i Izraela: 25 lat współpracy w sprawie Holokaustu. Rezultaty i perspektywy „
1 lutego 2012 w sali konferencyjnej Archiwów Federalnych Rosji (Moskwa, ul. Bolszaja Pirogowskaja 17) odbyły się obrady okrągłego stołu nt. „Archiwiści Rosji i Izraela: 25 lat współpracy w sprawie Holokaustu. Rezultaty i perspektywy „, w którym uczestniczyli m.in. zastępca szefa Federalnej Agencji Archiwalnej W.P Tarasow, attache kulturalno-naukowy Ambasady Izraela w Rosji Jaffa Oliwicki, przedstawiciel fundacji „Genesis-Izrael” T. Manus, Dyrektor Rosyjskiego Archiwum Państwowego Ekonomiki E.A. Tiurin i Rosyjskiego Archiwum Państwowego Historii Społeczno-Politycznej, A.K Sorokin. Obrady prowadził współprzewodniczący Centrum „Holocaust”, profesor Rosyjskiego Państwowego Uniwersytetu Humanistycznego w Moskwie, I.A. Altman. Refleksjami z pracy nad projektem podzielili się m.in. zasłużony działacz kultury Federacji Rosyjskiej, T.F. Pawłowa, przedstawiciel Instytutu „Yad Vashem” w Jerozolimie Aaron Schneier, koordynator programów archiwalnych Instytutu WNP „Yad Vashem” M. Ionin, i inni.

Więcej w języku rosyjskim:
Archivy Rossiji

oprac. Edyta Łaborewicz
AP Legnica

W dniach 9-10 grudnia 2011 r. zastępca szefa Rosyjskich Archiwów Federalnych W. P. Tarasow uczestniczył w międzynarodowej konferencji w Budapeszcie pt. „Samotność ofiar. Metodologiczne, etyczne i polityczne aspekty liczenia ofiar II wojny światowej”, z informacją nt. „Strat ZSRR w czasie II wojny światowej. Aktualny stan problemu”.Konferencja została zorganizowana przez Europejską Sieć Pamięć i Solidarność wraz z Instytutem Historii Węgierskiej Akademii Nauk, obejmując szeroki zakres zagadnień związanych z oceną łącznych straty ludności w wyniku wojny i strat w poszczególnych krajach. Jednocześnie przekazano informacje na temat różnych programów krajowych dot. identyfikacji ofiar II wojny światowej.II wojna światowa zajmuje szczególne miejsce w historii jako największy i najbardziej krwawy konflikt zbrojny, w którym wzięły udział 62 państwa i 80% ludności świata.
W ZSRR już w 1943 r. powstała nadzwyczajna komisja rządowa do identyfikacji i badania zbrodni nazistów i ich sojuszników oraz wyrządzonych szkód materialnych. Na podstawie zebranych przez komisję materiałów, przedłożonych przez Sowietów w Norymberdze w 1946 r., oceniono liczbę ofiar (łączną liczbę zabitych cywilów i jeńców wojennych, którzy zginęli w ZSRR, jak również zmarłych z głodu podczas oblężenia Leningradu) na 10 845 456 osób. Dokumenty komisji są przechowywane w Archiwum Państwowym Federacji Rosyjskiej.

Czytaj dalej „ROSJA: Straty ludzkie ZSRR w czasie II wojny światowej – aktualny stan problemu”

11 listopada 2011 r. obchodzona była 190. rocznica urodzin wielkiego rosyjskiego pisarza Fiodora Dostojewskiego, którego rodzinie przypisuje się pochodzenie z terenu obecnej Białurusi, a konkretnie z Polesia – ze wsi Dostojewo w obwodzie brzeskim (od XIV w. – terytorium Wielkiego Księstwa Litewskiego).

Jak wynika z dokumentów zachowanych w zasobie Narodowego Archiwum Historycznego Białorusi, w 1506 r. domniemani przodkowie pisarza weszli w posiadanie wsi, od której ma się wywodzić ich późniejsze nazwisko. W źródłach pisanych Dostojewo pojawia się w XV w.; protoplastą rodu miał być Daniel Irtyszewicz. Wśród przedstawicieli rodu Dostojewskich z Dostojewa byli też: Piotr, marszałek piński (1598-1599), Jarosz, podstarosta owrucki (1604), Piotr, sędzia grodzki w Pińsku (1627-1632), Benedykt, podczaszy piński (1635), Andrzej, chorąży wołyński (1649), i inni.

Warto przy tej okazji przypomnieć, że hipotezy o polskim pochodzeniu Dostojewskiego (urodzonego w Moskwie) są równie często podawane jako pewnik, co kwestionowane. Ojciec pisarza pochodził z Bracławia na Podolu; rodzina Dostojewskich z Podola prawdopodobnie nie miała nic wspólnego z Dostojewskimi z Polesia. Możliwość wywodzenia się Fiodora Dostojewskiego z polsko-litewskiego rodu Dostojewskich herbu Radwan stanowczo odrzucił polski emigracyjny pisarz i publicysta, Stanisław Cat-Mackiewicz, w swej książce pt. „Dostojewski” (wyd. angielskie 1947, wyd. polskie 1957): „Rodzina szlachecka Dostojewskich herbu Radwan istniała rzeczywiście w województwie poleskim Rzeczypospolitej Polskiej. […] W herbarzach polskich czytamy o tych Dostojewskich noszących wybitnie polskie imiona chrzestne, jak Stanisław, Bogumił, Leon, Szczęsny, etc. Byli to katoliccy fundatorzy kościołów i klasztorów katolickich, piastowali oni różne urzędy ziemskie w Rzeczypospolitej. Skąd skromny duchowny prawosławny w Bracławiu miałby mieć coś z nimi wspólnego? Zbieg nazwisk nie mówi tu zbyt wiele. Jednodźwiękowość nazwisk zdarza się w Polsce bardzo często i wcale nie jest dowodem pokrewieństwa. Czasami nawet chłopi nosili nazwisko swego pana. Natomiast trzeba wiedzieć, że katolicyzm rzymski był w Polsce nie tylko wyznaniem panującym, lecz także religią wyższych klas społecznych. Porzucenie go oznaczało wtedy, w XVII i XVIII wieku, dobrowolną degradację społeczną i było mało prawdopodobne. Zresztą gdyby bracławski duchowny prawosławny istotnie był Dostojewskim herbu Radwan, to zważywszy, że Bracław za jego życia należał do Polski, miałby niewątpliwie zaznaczone to w papierach i ojciec Dostojewskiego nie byłby wpisany do trzeciej, lecz do pierwszej księgi szlacheckiej. Przykro mi, ale nie wierzę, aby szlachta litewska mogła się upominać o genialnego Rosjanina jako o jednego ze swoich” (cyt. za:NINIWA2 . I jeszcze jeden głos: „[…] Więc najpierw dość tajemnicze początki rodu. Zachował się akt nadania wsi Dostojewo jakiemuś Irtyszowi bądź też Irtyszczowi, podpisany przez księcia Pińskiego w roku 1506. Ów Irtysz – imię dziwne, przypominające syberyjską rzekę – mógł być jakimś miejscowym, litewskim czy poleskim władyką, mógł też być jednym z polskich szlachetków szukających szczęścia na tych ziemiach, ba, mógł być nawet jednym z ostatnich Jadźwingów. Nic więcej o nim nie wiemy, a i to, że on był przodkiem rodu, też nie jest takie pewne”.
(Bohdan Urbankowski, Dostojewski – dramat humanizmów
Dostojewscy z archiwów Białorusi – przodkowie wielkiego pisarza czy nie -??

Więcej: Архивы Беларуси
oprac. Edyta Łaborewicz
AP Legnica

Rosja: w dniach 26-27 października 2011 r. w Moskwie odbędzie się XVIII Międzynarodowa Konferencja Naukowa na temat „Dokumentacja w społeczeństwie informacyjnym: optymalizacja obiegu dokumentów”. Organizatorami są: Federalna Agencja Archiwalna (Rosarchiv), Wszechrosyjski Naukowo-Badawczy Instytut Zarządzania Dokumentacją i Archiwum (VNIIDAD), Rosyjski Państwowy Uniwersytet Humanistyczny w Moskwie (RGGU), a także Państwowy Uniwersytet Zarządzania w Moskwie (ГУУ), Rosyjskie Towarzystwo Historyków-Archiwistów (РОИА) i kilka innych organizacji.
Komitet organizacyjny konferencji zaplanował dyskusje nad takimi zagadnieniami, jak m.in.: – nowe trendy w zakresie polityki państwowej w dziedzinie zarządzania dokumentami i rozwój ram regulacyjnych;
– metody monitorowania i optymalizacji ilości dokumentów w administracji oraz w strukturach firm;
– czynniki wpływające na strukturę dokumentu, jego parametry jakościowe i ilościowe;
– międzynarodowe doświadczenia w zarządzaniu dokumentami;
– perspektywy rozwoju współpracy między agencjami elektronicznego zarządzania dokumentami i e-administracji;
– szkolenia i rozwój umiejętności w zakresie zarządzania dokumentami.
Po konferencji zostanie opublikowany zbiór materiałów.
Obrady będą miały miejsce w sali konferencyjnej Rosyjskiego Archiwum Państwowego Historii Społeczno-Politycznej (RGASPI) w Moskwie.

Więcej w języku rosyjskim.

Edyta Łaborewicz
AP Legnica