Nowości z Czech i Słowacji – Strona 4

CZECHY: Wystawa o edukacji archiwalnej w Czeskich Budziejowicach

Na Uniwersytecie Południowoczeskim w Czeskich Budziejowicach, niedaleko wejścia do budynku Rektoratu, urządzono wystawę panelową, ukazującą dzieje kształcenia w dziedzinie archiwistyki. Wystawa została przygotowana z okazji 20-lecia nauczania tego kierunku na uczelni. Uroczyste otwarcie połączone ze spotkaniem absolwentów odbyło się w piątek, 22 września.
Wystawa składa się z dziesięciu paneli, na których zwiedzający mogą przeczytać, czym jest archiwistyka i jakie jest jej znaczenie w społeczeństwie. Ukazano również przebieg i tematykę studiów, konkursów studenckich oraz wycieczek programowych. Przedstawiono wszystkich wykładowców, ich publikacje oraz udział w projektach badawczych. Znaczna część wystawy poświęcona jest absolwentom. Całość jest bogato ilustrowana fotografiami autorstwa Jana Kryezia i Jiřina Kubešová.

Czytaj dalej „CZECHY: Wystawa o edukacji archiwalnej w Czeskich Budziejowicach”

CZECHY: Konferencja: Muzeum i zmiana VI / The Museum and Change VI

Kilka instytucji kulturalnych Republiki Czeskiej przygotowują szóstą edycję międzynarodowej konferencji naukowej pt. „Muzeum i zmiana. Strategia, trendy, wizja i nowe perspektywy”.
Jednymi z głównych organizatorów konferencji są: Stowarzyszenie Muzeów i Galerii Republiki Czeskiej, t.z. (Asociace muzeí a galerií České republiky, z.s.) oraz Muzeum Narodowe (Národní muzeum), Czeski Komitet Błękitnej Tarczy (Český komitétem Modrého štítu), Ministerstwo Kultury (Ministerstvo kultury). Jest to już szósta edycja tego wydarzenia, które odbędzie się w dniach 24-25 październik 2023 r. w Pradze w nowym gmachu Muzeum Narodowego, Vinohradská 1. Poprzednie konferencje z tego cyklu odbyły się w latach 2002, 2005, 2009, 2013 i 2016.

Czytaj dalej „CZECHY: Konferencja: Muzeum i zmiana VI / The Museum and Change VI”

CZECHY: Konferencja: Strzeżenie granicy państwowej w latach 70. XX w.

Muzeum Techniki w Brnie (Purkyňova 105, Brno – Královo Pole) we współpracy z Akademią Obronny w Pradze zapraszają na konferencję naukową pt. „Strzeżenie granicy państwowej w latach 70-tych. Pogranicza i normalizacja”. Konferencja jest skierowana do możliwie szerokiego grona badaczy i zainteresowanych.
Sposób ochrony granic państwowych Czechosłowacji, jaki rozmontowano definitywnie po 1989 roku, po raz ostatni swoje ramy organizacyjne uzyskał na początku lat 70. XX wieku. Oprócz przeniesienia z dniem 1 stycznia 1972 roku Straży Granicznej z Departamentu Obrony Narodowej do Federalnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, przełomem organizacyjny nastąpił w 1973 roku. Wtedy to powołany zostały Główny Zarząd Straży Granicznej i Ochrony Granicy Państwowej z zadaniem kierowania ochroną granic państwowych całego państwa czechosłowackiego, tj. także granic z tzw. sąsiadami socjalistycznymi.

Czytaj dalej „CZECHY: Konferencja: Strzeżenie granicy państwowej w latach 70. XX w.”

CZECHY: Stan archiwów państwowych na dzień 9 czerwca

Z okazji minionego na początku czerwca Międzynarodowego Tygodnia Archiwów czeskie archiwa państwowe przygotowały jak zwykle wiele różnorodnych i interesujących wydarzeń, z którymi można zapoznać się na stronach internetowych poszczególnych archiwów, ale niejako przy okazji Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, któremu tu podlegają wszystkie archiwa historyczne, przygotowało kilka informacji o aktualnym stanie tych instytucji.
Kierowana przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych sieć archiwów historycznych obejmuje osiem archiwów państwowych na czele z Archiwum Narodowym, którym podlega sieć 58 oddziałów powiatowych. Archiwa te posiadają 130 budynków i obejmują około 3/4 całego narodowego dziedzictwa archiwalnego Republiki Czeskiej. Oprócz dwóch archiwów o zasięgu ogólnokrajowym i siedmiu archiwów państwowych, o których była mowa przed chwilą, cała czeska sieć archiwalna składa się z archiwów ponadto z jednostek samorządu terytorialnego, archiwów specjalistycznych (urzędów centralnych, uczelni wyższych, instytucji narodowych itp.), archiwów prywatnych i tzw. archiwów bezpieczeństwa. Największym archiwum gromadzącym klasyczne materiały jest Archiwum Narodowe (133800 metrów bieżących), największym archiwum cyfrowym jest Archiwum Czeskiej Telewizji z (2500 terabajtów archiwów).

Czytaj dalej „CZECHY: Stan archiwów państwowych na dzień 9 czerwca”

CZECHY: Alternatywne techniki fotograficzne na wystawie w Pradze

W czeskiej Pradze została udostępniona publiczności niezwykle ciekawa, archiwalno-historyczna wystawa, pt. „Fotograficzne dziedzictwo. Alterna Magica – alternatywne techniki fotograficzne” (Fotografický odkaz. Alterna Magica – alternativní fotografické techniky), którą połączono z wieloma działaniami edukacyjnymi.
Wystawę otwarto 19 kwietnia 2023 r. w siedzibie Archiwum Narodowego w Pradze na Chdovcu, ul. Archivní 2257/4, gdzie będzie czynna w dniach 20 kwietnia – 31 maja 2023 r. w czasie pracy Archiwum, czyli od poniedziałku do piątku w godzinach od 9:00 do 17:30. Podczas uroczystego wernisażu, wobec blisko setki gości, wystąpił znany czeski gitarzysta Ivan Boreš.
Autorzy wystawy postarali się, aby jej odbiorcy poznali z jednej strony całą drogę fotografii do chwili jej wynalezienia, ukazując kiedy, gdzie i dlaczego ludzie zaczęli zajmować się obrazem fotograficznym, a jednocześnie uświadomić w jaki sposób doświadczenie zdobyte w tej dziedzinie w przeszłości można wykorzystać w dzisiejszej epoce cyfrowej. Dlatego na ekspozycję złożyły się, pochodzące z archiwalnych zasobów, przykłady fotografii wykonywanych na przestrzeni epok różnymi technikami, od dagerotypii, poprzez tradycyjną błonę fotograficzną, po zdjęcia cyfrowe.

Czytaj dalej „CZECHY: Alternatywne techniki fotograficzne na wystawie w Pradze”

CZECHY: Konferencja o piwie w Ústí nad Łabą

Piwo, jako jeden z najpopularniejszych napojów alkoholowych, a zarazem jeden z najstarszych (jako fermentowany napój oparty na zbożu znany od czasów neolitycznych), towarzyszący człowiekowi na co dzień i od święta, zawsze wzbudzało ogromne zainteresowanie historyków, ale i całego społeczeństwa. Nic więc dziwnego, że przygotowana na połowę kwietnia w Ústí nad Łabą konferencja naukowa na jego temat, zapowiada się bardzo ciekawie.

Czytaj dalej „CZECHY: Konferencja o piwie w Ústí nad Łabą”

SŁOWACJA: Pożar w Bańskiej Szczawnicy zagrażał też archiwum

W sobotę 18 marca 2023 r. w samym centrum starego miasta Bańskiej Szczawnicy na Słowacji wybuchł pożar. Płonęła jedna z zabytkowych kamienic w Rynku. Żywioł szybko się rozprzestrzenił, obejmując cztery sąsiednie budynki. Wśród nich znalazła się siedziba Słowackiego Archiwum Górniczego, będącego specjalistycznym oddziałem Słowackiego Archiwum Narodowego. Zagrożone były bezcenne zbiory historycznych archiwaliów. W akcji gaśniczej i ratowaniu bezcennych dokumentów uczestniczyły liczne zastępy straży pożarnej, wojsko, policja, a także wielu wolontariuszy.
Ogień dostrzeżono około ósmej rano, i mimo szybkiej akcji gaśniczej nie udało się go powstrzymać. Ze względu na wietrzną pogodę szybko rozprzestrzenił się na sąsiednie zabudowania przy Rynku oraz pl. Świętej Trójcy. Ostatecznie pożar zlokalizowano i powstrzymano jego rozprzestrzenianie się dopiero o ósmej wieczorem, a o całkowitym ugaszeniu straż pożarna poinformowała dopiero w godzinach rannych w niedzielę. Płomienie zniszczyły Zasadniczą Szkołę Plastyczną, budynek Muzeum Górniczego, które straciło zbiory mineralogiczne, dwa domy prywatne oraz Dom Kultury. W tzw. w domu Maríny, w którym prawdopodobnie wybuchł pożar, spłonęły cenne późnorenesansowe i wczesnobarokowe malowane stropy. Udało się jednak uratować zbiory z galerii Josefa Kollára, jak również archiwum górnicze, przechowujące m.in. stare mapy wpisane na listę zabytków UNESCO.

Czytaj dalej „SŁOWACJA: Pożar w Bańskiej Szczawnicy zagrażał też archiwum”

CZECHY: Zapowiedź i program 19. Ogólnokrajowej Konferencji Archiwalnej

Po czteroletniej przerwie – w dniach 16-18 maja tego roku – czescy archiwiści organizują kolejną, już 19. ogólnokrajową konferencję archiwalną, jakie wcześniej odbywały się co dwa lata. Tym razem gospodarzem zgromadzenia będzie miasto Pardubice, a organizatorami przedsięwzięcia są: Czeskie Stowarzyszenie Archiwalne (Česká archivní společnost, z. s.), Czeskie Towarzystwo Informacyjne, z. s. – stowarzyszenie branżowe przy Archiwum Narodowym (Česká informační společnost, z. s. – pobočný spolek při Národním archivu), Regionalne Archiwum Państwowe w Hradcu Králové (Státní oblastní archiv v Hradci Králové).
Przygotowany fachowy program konferencji w sposób świadomy uwzględnia rozległość i różnorodność działalności archiwów i obejmuje szereg tematów poświęconych opiece przedarchiwalnej, archiwom cyfrowym, udostępnianiu i promocji dokumentacji archiwalnej i samych archiwów. Głównym zaś tematem obrad o charakterze historyczno-archiwalnym będą ceny i ich badanie w różnych epokach w świetle źródeł archiwalnych. Uczestnicy konferencji będą mieli również możliwość odwiedzenia lokalnych instytucji kultury i pamięci oraz pobliskiego zamku Kunětická hora.
Rozpoczęcie konferencji zaplanowane jest we wtorek, 16 maja 2023 r., kiedy to po oficjalnym otwarciu ma odbyć się ogólnodostępny panel dyskusyjny nt. „Czeska archiwistyka w drodze przez XXI wiek”. Prowadzić go będzie David Valůšek (Czeskie Stowarzyszenie Archiwalne), a udział w niej wezmą: Petr Vokáč (Ministerstwo Spraw Wewnętrznych), Daniel Doležal (Departament Zarządzania Archiwami MSW), Stanislav Bárta (Uniwersytet Masaryka). „Przepytani” zostaną na temat ich oglądu aktualnego stanu i perspektyw rozwoju naszej dziedziny.

Czytaj dalej „CZECHY: Zapowiedź i program 19. Ogólnokrajowej Konferencji Archiwalnej”

CZECHY: Konferencja o dziejach wina w miastach

Od ponad czterech dekad Archiwum Miasta Stołecznego Pragi organizuje międzynarodowe konferencje naukowe, cieszące się dużym zainteresowaniem oraz zasłużonym uznaniem badaczy i miłośników historii. Ich tematyka za każdym razem dotyczy życia i funkcjonowania dawnych organizmów miejskich – w tym przede wszystkim stołecznej Pragi – w najrozmaitszych aspektach, zawsze na szerokim – europejskim – tle porównawczym i interdyscyplinarnym. Najbliższa konferencja, zaplanowana na 10 i 11 października 2023 r. tyczyć się będzie pod hasłem: „Wino jako zjawisko kulturowe w miastach od średniowiecza do XIX wieku” (Víno jako kulturní fenomén ve městech od středověku do 19. století).
Organizatorami konferencji, obok wspomnianego Archiwum Miasta Stołecznego Pragi, będą tym razem: Wydział Filozoficznym Uniwersytetu im. J.E. Purkyně w Ústí nad Łabą (Filozoficka fakulta Univerzity J. E. Purkyně v Ústí nad Labem), Instytut Historii Akademii Nauk Republiki Czeskiej (Historickí ústav Akademie věd České republiky) oraz Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Karola w Pradze (Fakulta humanitních studií Univerzity Karlovy).

Czytaj dalej „CZECHY: Konferencja o dziejach wina w miastach”

CZECHY: Portal archiwalny o procesach politycznych lat 50

Archiwum Narodowe w Pradze udostępniło na swoich stronach internetowych blok tematyczny będący efektem projektu badawczego pod nazwą: „Procesy polityczne” (Politické procesy). Dotyczy on procesów politycznych wytaczanych pod różnymi zarzutami przez władze komunistyczne Czechosłowacji. Zaprezentowane materiały pozwalają nie tylko na zapoznanie się ze źródłami historycznymi w różnej formie i postaci, dają też wyobrażenie o działaniu propagandy, która umiejętnie manipulowała obrazem rzeczywistości.Portal – i cały związany z nim projekt – został uruchomiony w symbolicznym terminie, a mianowicie dnia 3 grudnia 2022 r. o godzinie 3:06, czyli dokładnie 70 lat od godziny rozpoczęcia egzekucji 11 skazanych w procesie Rudolfa Slánskiego.Sam Rudolf Slánský (1901-1952), właściwie Rudolf Salzmann, był czechosłowackim działaczem komunistycznym. W 1945 r. został sekretarzem generalnym Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Czechosłowacji. Za jego przyczyną od 1948 r. rozpoczęto represje polityczne, eliminujące wszelką opozycję. Po zaognieniu stosunków ZSRR z nowo powstałym państwem Izrael, w bloku państw podporządkowanych Rosji Sowieckiej doszło m.in. do czystek antyżydowskich, na jakie nałożyły się walki frakcyjne. We wrześniu 1951 r. w Pradze aresztowano 14 osób, przeważnie żydowskiego pochodzenia, na czele z Rudolfem Slánskim, którego na czele partii dnia 8 września 1951 r. zastąpił Klement Gottwald.

Czytaj dalej „CZECHY: Portal archiwalny o procesach politycznych lat 50”