Nowości z Czech i Słowacji – Strona 11

CZECHY: Konferencja o Kominternie w Europie Środkowej

W czwartek 3 października 2019 r. w siedzibie Narodowego Archiwum w Pradze odbyła się międzynarodowa konferencja archiwalno-historyczna, zorganizowana we współpracy z Instytutem Historii Akademii Nauk Republiki Czeskiej pt. „Komintern w Europie Środkowej. Instrument polityki zagranicznej Związku Radzieckiego”, gromadząc wielu badaczy z Czech, Słowacji, Niemiec, Ukrainy i Rosji.
We wprowadzeniu do Konferencji jej organizatorzy napisali m.in.: „Ustanowienie Międzynarodówki Komunistycznej w marcu 1919 r. zwiastowało przejście polityki państwa radzieckiego do intensywnej współpracy z międzynarodowym socjalistycznym, względnie komunistyczny ruchem. W działalność tę była zaangażowana radykalna część lewicy czechosłowackiej socjaldemokracji, przekształcona później w Komunistyczną Partię Czechosłowacji (KSČ). Kierownictwo Kominternu i jego profil zmieniły się, ale niezmienny pozostawał jego kierunek ideologiczny. Nadal istnieje wiele niewiadomych dotyczących tych zmian, powstawania mechanizmów wewnętrznych. Zwłaszcza na pierwszych etapach rozwoju Kominternu zarządzanie nim wykazało bardziej autonomiczne elementy w stosunku do WKP(b). Sekcje Kominternu, partie komunistyczne, były zaangażowane we wspieranie państwa radzieckiego i odgrywały ważną rolę we wspieraniu jego polityki zagranicznej w swoich krajach. Po tym, jak przez partie komunistyczne przeszła fala bolszewizacji, gdy Stalin umocnił swoją pozycję w ZSRR, podporządkował Komintern interesom imperium sowieckiego”.

Czytaj dalej „CZECHY: Konferencja o Kominternie w Europie Środkowej”

CZECHY: „Spętane kościoły” – konferencja o kościołach w państwie komunistycznym

Czescy archiwiści i historycy przygotowują interesującą konferencję naukową zatytułowaną „Spętane kościoły” (Spoutané církve), na którą serdecznie zapraszają jej organizatorzy: Okręgowe Archiwum Państwowe w Pradze (Státní oblastní archiv v Praze), Wydział Filozoficzny i Wydział Teologii Cyryla i Metodego Uniwersytetu Palackiego w Ołomuńcu (Filozoficka fakulta a Cyrilometodějska teologicka fakulta Univerzity Palackého v Olomouci) we współpracy z Arcybiskupstwem w Pradze. Konferencja odbędzie się w Ołomuńcu dniach 10-12 września 2019 r., a patronat nad nią objęli: arcybiskup praski i prymas Czech Jego Eminencja Dominik Duka oraz arcybiskup ołomunieckie i prymas Moraw Jego Eminencja Jan Graubner.

Czytaj dalej „CZECHY: „Spętane kościoły” – konferencja o kościołach w państwie komunistycznym”

CZECHY: 18 Ogólnokrajowa Konferencja Archiwalna

W dniach 23-25 kwietnia 2019 roku w Pilźnie odbędzie się 18 Ogólnokrajowa Konferencja Archiwalna, jaką Stowarzyszenie Czeskich Archiwistów, we współpracy z Wydziałem Archiwów Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Republiki Czeskiej organizuje co dwa lata. Jest to największe, odpowiadające polskim Powszechnym Zjazdom Archiwalnym, spotkanie wszystkich osób zajmujących się zawodowo gromadzeniem dokumentacji w Czechach.
Trzydniowe spotkanie nie ma jednego tematu głównego, a obrady odbywać się będą w kilku sekcjach tematycznych. Konferencję otworzy jednak posiedzenie plenarne wszystkich uczestników, obradujące pod hasłem: „Koncepcje czeskiej archiwistyki. Gdzie jesteśmy i dokąd zmierzamy”. Przedstawione zostaną referaty, po których nastąpi moderowana dyskusja nad uchwaloną dnia 29 sierpnia 2018 roku „Koncepcja rozwoju archiwistyki w Republice Czeskiej na lata 2018-2025 z widokiem na rok 2035”. W debacie ma wziąć udział odpowiedzialny za archiwa przedstawiciel Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Patr Mlasny. Ponadto głos zabiorą: Jiří Úlovec (Departament archiwów MSW), Karel Halla (Stowarzyszenie Czeskich Archiwistów), Daniel Doležal (Okręgowe Archiwum Państwowe w Pradze).

Czytaj dalej „CZECHY: 18 Ogólnokrajowa Konferencja Archiwalna”

CZECHY: Wystawa o teatrze amatorskim

Prowadzące od wielu lat, cieszące się wielką popularnością oraz szeroko zakrojone działania popularyzatorskie i naukowe, Okręgowe Archiwum Państwowe w Przibramie (Státní okresní archiv Příbram) przygotowało i otworzyło nową wystawę opartą na swoich zbiorach archiwalnych. Tym razem dotyczy ona życia teatralnego w tym leżącym na południe od Pragi czeskim mieście.
Wystawa pt. „Teatr amatorski w Przibramie. Droga do profesjonalnej sceny” (Ochotnické divadlo v Příbrami. Cesta k profesionální scéně) otwarta została 17 kwietnia w budynku Okręgowego Archiwum Państwowego w Przibramie, a czynna będzie aż do 30 listopada 2019 roku. Opowiada ona o dziejach tej zasłużonej placówki kulturalnej w Czechach, wywodzącej się z niezwykle popularnych w tym kraju amatorskich trup teatralnych. Pierwsze takie samorodne zespoły dramatyczne zawiązywały się w Przibramie już w połowie XIX wieku, występując w salach restauracyjnych lub koncertowych, a także w prywatnych mieszkaniach. Ich przedstawienia cieszyły się zwykle niezmierną popularnością. Niektórzy aktorzy z czasem stali się prawdziwymi zawodowcami i miejscowymi gwiazdami sceny. Jednak profesjonalny teatr powstał tu dopiero w 1959 roku. Ulokowano go w specjalnie wybudowanym w latach 1957-1959 budynku, mieszczącym dwie sceny teatralne, estradę i kino. Teatr otrzymał imię Antoniego Dvořaka, a jego zespół liczył z reguły 15 stałych aktorów. Budynek teatru, choć stosunkowo młody, został w 2006 roku zaliczony przez Ministerstwo Kultury Republiki Czeskiej do zabytków kultury.

Czytaj dalej „CZECHY: Wystawa o teatrze amatorskim”

CZECHY: Warsztaty archiwalno-historyczne dotyczące przemocy seksualnej w czasie II wojny światowej

Czeski odpowiednik polskiego IPN, czyli Instytut Badania Reżimów Totalitarnych (Ústav pro studium totalitních režimů) organizuje 29 maca 2019 roku konferencję i warsztaty naukowe dotyczące badań historycznych nad przemocą seksualną.
Chociaż badania historyczne w tym zakresie zintensyfikowały się w ostatnich latach, temat przemocy seksualnej w czeskiej historiografii nadal stanowi tak naprawdę białą plamę. Instytut chce to zmienić. Dlatego też, zgodnie z tezami Susan Brownmiller, amerykańskiej dziennikarki oraz znanej feministki, głoszącej że „gwałt jest wyrazem siły, a nie żądzy”, przygotowywał konferencję i warsztaty, mające stanowić swoiste wprowadzenie do tego zagadnienia. Jednodniowe warsztaty z udziałem dwóch badaczek, specjalizujących się w historii XX wieku: Niemki Reginy Mühlhäuser i Czeszki Anny Hájkovej (University of Warwick, Wielka Brytania), połączone zostaną wstępnym wykładem metodologicznym z trzema blokami warsztatów, prezentujących studia różnych przypadków wraz z refleksyjną pracą ze źródłami.

Czytaj dalej „CZECHY: Warsztaty archiwalno-historyczne dotyczące przemocy seksualnej w czasie II wojny światowej”

CZECHY: Dyrektor Archiwum Narodowego w Pradze uhonorowana austriackim medalem państwowym

W środę 16 stycznia 2019 roku, w rezydencji austriackiego ambasadora w Republice Czeskiej, odbyło się uroczyste wręczenie austriackiego Krzyża Honorowego Nauki i Sztuki Pierwszej Klasy (Österreichisches Ehrenkreuz für Wissenschaft und Kunst I. Klasse) dyrektorowi Archiwum Narodowego w Pradze PhDr. Evie Drašarovej CSc. To wysokie odznaczenie państwowe, przyznane zostało przez prezydenta Austrii na wniosek rządu federalnego. Aktu wręczenia dokonał osobiście jego ekscelencja Alexander Grubmayr, LL.M. Przypomniał on zasługi, jakie Dr. Drašarová osiągnęła w rozwoju stosunków czesko-austriackich w dziedzinie archiwalnej. W szczególności podkreślił pomyślne przekazanie do Wiednia dokumentacji dawnych austriackich i austro-węgierskich ministerstw z okresu sprzed 1918 r., należących pierwotnie do zasobu austriackich archiwów państwowych.
Serdecznie gratulujemy!

Czytaj dalej „CZECHY: Dyrektor Archiwum Narodowego w Pradze uhonorowana austriackim medalem państwowym”

CZECHY: 17. seminarium konserwatorów i historyków

Cykliczne, odbywające się co kilka lat, seminaria czeskich archiwistów, historyków i konserwatorów swoja historią sięgają połowy lat 70. XX wieku. Najbliższe takie spotkanie odbędzie się w listopadzie 2019 roku, ale jego organizatorzy już dziś zapraszają chętnych do zgłaszania swego w nim udziału. Zwłaszcza, iż zgłoszenia przyjmowane będą do jedynie do 1 marca 2019 roku.

Tegoroczne seminarium przygotowują bardzo ważne dla czeskiej archiwistyki instytucje, a więc: Morawskie Archiwum Krajowe w Brnie (Moravskí zemskí archiv v Brně), Powiatowe Archiwum Państwowe w Jihlawie (Státní okresní archiv Jihlava), Archiwum Narodowe w Pradze (Národní archiv v Praze), Instytut Technologii Chemicznej Odnowy Zabytków na Wydziale Technologii Chemicznej Uniwersytetu Technologii Chemicznej w Pradze (Ústavu chemické technologie restaurování památek Fakulty chemické technologie Vysoké školy chemicko-technologické v Praze), Wydział Administracji Archiwalnej i Służby Kancelaryjnej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Republiki Czeskiej (Odbor archivní správy a spisové služby Ministerstva vnitra České republiky) oraz Czeskie Towarzystwo Informacyjne przy Archiwum Narodowym w Pradze (České informační společnosti, z. s. — pobočného spolku při Národním archivu v Praze).

Czytaj dalej „CZECHY: 17. seminarium konserwatorów i historyków”

CZECHY: Zapowiedź historycznej konferencji naukowej „Miasto się bawi”

Rozpoczęły się przygotowania do 38. Międzynarodowej Konferencji Archiwów Republiki Czeskiej, organizowanej w październiku 2019 r. przez Archiwum Miasta Stołecznego w Pradze we współpracy z Instytutem Historycznym Akademii Nauk Republiki Czeskiej, Wydziałem Humanistycznym Uniwersytetu Karola, Instytutem Historii Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu JE Purkyně w Ústí nad Labem oraz Instytutem Historycznym i Archiwistyki Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Konferencja zorganizowana zostanie pod hasłem „Miasto się bawi – od średniowiecza do 1848 r. Praga jako centrum życia kulturalnego”.
Celem konferencji jest poruszenie różnych tematów związanych z rozrywką, życiem kulturalnym i alternatywnymi formami zabawy społeczeństwa miejskiego, zarówno w przestrzeni prywatnej, jak i publicznej miasta od średniowiecza do połowy XIX wieku. Organizatorzy pragną przyjrzeć się nie tylko zjawisku rozrywki w środowisku miejskim, jego różnym aspekty i zmianom funkcji, ale także temu, jak było modyfikowane, jak było postrzegane przez mieszkańców miasta, przedstawicieli administracji świeckiej i kościelnej.
Rozrywka stanowiła część organizacji przestrzeni miasta od średniowiecza do tego stopnia, że można ją uznać za jedną z oznak miejskości. Miasta, w zależności od stopnia zróżnicowania społecznego, potencjału gospodarczego i swych funkcji, stawały się historycznymi ośrodkami życia kulturalnego, różniącymi się jakością ofert rozrywkowych, ich różnorodności i form odpoczynku. Praga, jako metropolia, oferowała niewątpliwie szeroki wachlarz możliwości spędzania wolnego czasu i uczestniczenia w rozrywce.
Czytaj dalej „CZECHY: Zapowiedź historycznej konferencji naukowej „Miasto się bawi””

CZECHY: Wystawa o antykomunistycznym ruchu oporu lat 40. i 50. XX wieku

W Czechosłowacji komuniści doszli do władzy 25 lutego 1948 r., co skłoniło część czeskich i słowackich elit do utworzenia podziemnych grup i organizacji, stawiających sobie za cel walkę przeciw ich panowaniu. W kontekście tego typu organizacji dążących do powstania a potem niepodległości kraju, działających podczas I, a potem w czasie II wojny światowej, nazywa się je czasem „trzecim ruchem oporu”. Jednej z takich organizacji poświęcona jest, otwarta na początku grudnia 2018 r. na praskim Witkowie, historyczno-archiwalna wystawa pt. „Przypadek Světlany. Transformacje obrazu tzw. trzeciego ruchu oporu” (Případ Světlana. Proměny obrazu třetího odboje).
Organizacja „Světlana” była antykomunistyczną grupą oporu, działającą głównie na Morawach w latach 1948-1952. Jej nazwa wzięła się od imienia córki Josefa Vávry-Staříka – założyciela organizacji. Grupę tworzyli głównie byli antyniemieccy partyzanci. Zajmowali się przede wszystkim rozpowszechnianiem nielegalnych druków, ukrywaniem osób prześladowanych przez reżim komunistyczny i rekrutacją nowych członków. Jednak jej działalność była od samego początku ściśle monitorowana przez organy bezpieczeństwa państwa, którym udało się poprzez swych licznych agentów zinfiltrować całą organizację i doprowadzić do jej rozbicia. Łącznie aresztowano ok. 300 osób, podzielono ich na szesnaście grup, a następnie osądzono w publicznych procesach. Wydano trzynaście wyroków śmierci i czternaście dożywocia, a kilkadziesiąt osób skazano na kary od dwudziestu do dwudziestu pięciu lat więzienia.

Czytaj dalej „CZECHY: Wystawa o antykomunistycznym ruchu oporu lat 40. i 50. XX wieku”

SŁOWACJA: Konferencja z okazji 80. urodzin archiwisty Józefa Klački

Słowackie Stowarzyszenie Archiwalne zorganizowało w dniach 14-15 listopada 2018 r. w auli Słowackiej Akademii Nauk w Bratysławie, konferencję naukową poświęconą swojemu członkowi – archiwiście PhDr. Jozefovi Klačkovi, z okazji jego 80. urodzin, pod hasłem „Królestwo jednego języka i moralności jest biedne i słabe – Wkład członków nie-słowackich grup etnicznych i narodowościowych w rozwój Słowacji”.
Konferencja poświęcona była archiwiście i historykowi PhDr. Josefowi Klački, byłemu dyrektorowi i długoletniemu pracownikowi Centralnego Archiwum Słowackiej Akademii Nauk (Ústredni archív SAV), który był przedstawicielem chorwackiej mniejszości na Słowacji i znacząco przyczynił się do poznania i badań nad zagadnieniami historycznymi dotyczącymi Chorwatów i ich osiedlenia się w zachodniej Słowacji. Tuż przed końcem studiów historycznych ze specjalnością archiwalną na Uniwersytecie Komeńskiego w Bratysławie w 1960 roku, rozpoczął on – od 1 czerwca 1959 roku – pracę w Archiwum Państwowym w Bratysławie jako zastępca dyrektora, pozostając na tym stanowisku do 1 kwietnia 1969 roku, kiedy to jego życie zawodowe połączyło się z Centralnym Archiwum Słowackiej Akademii Nauk. Pełnił w nim funkcję dyrektora w latach 1978-1999.

Czytaj dalej „SŁOWACJA: Konferencja z okazji 80. urodzin archiwisty Józefa Klački”